Bağımsız Çalışma İzni

Bağımsız çalışma izni, ülkemizde kendi adına ve hesabına çalışacak kişilerin başvurması zorunlu olan çalışma izni türüdür. Bu çalışma izni, UİK Uygulama Yönetmeliğinde belirtilen kişilerin gerekli belgelerle birlikte e-izin sistemi üzerinden başvuru yapılmasıyla alınır.

Bağımsız Çalışma İzni Nedir?

Bağımsız çalışma izni, Türkiye’de herhangi bir işverenden bağımsız olarak kendi adına ve hesabına çalışacak kişilere verilen çalışma izni türüdür. Bu çalışma iznini alan yabancı kişi, ikamet izni hakkı da elde eder.

Bağımsız Çalışma İzni Alma Şartları Nelerdir?

Bağımsız çalışma izni alma şartları, UİK Uygulama Yönetmeliği m.29’da belirtilen kişilerden olmaktır. Buna göre bağımsız çalışma izni alma şartları şunlardır:

• Anonim şirket ortağı yönetim kurulu üyeleri,
• Limited şirket ortağı olan müdürleri,
• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortağı olan yöneticileri,
• Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket dışındaki şirketlerin ortağı veya yöneticisi olan yabancılar,
• Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen profesyonel meslek mensupları,
• Bağımsız ya da yurtdışındaki bir işverene bağlı olarak çalışan sınır ötesi hizmet sunucuları, bağımsız nitelikte çalışma iznini alabilecek yabancılardır.

Genel Müdürlükçe belirlenecek profesyonel meslek mensupları bu çalışma iznini alırlarsa, mesleğiyle uyumlu olmayan işleri yapamazlar. Ayrıca, bağımsız nitelikte çalışma izni alan yabancılara, mevzuata uyulması ve sistem üzerinden başvuru yapılması şartıyla, birden fazla işyerinde çalışma hakkı verilebilir.

DİKKAT: Yürürlükten kaldırılmış olan, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun döneminde, bağımsız nitelikte çalışma izni alacak yabancıların 5 yıl süreyle Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaktaydı. Günümüzde, yaygın olarak bilinenin aksine, bu çalışma izni başvurularında 5 yıllık ikamet şartı aranmamaktadır.

Bağımsız Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Bağımsız çalışma izni, kanuni şartları karşılayan yabancıların e-izin sistemi üzerinden gerekli bilgi ve belgelerle başvuru yapması ile alınır. E-ikamet sistemine, e-devlet üzerinden yabancı kimlik numarası ile giriş yapılır. Bağımsız nitelikte çalışma iznine ilişkin başvurular; diğer çalışma izin türlerinde olduğu gibi işveren tarafından değil, bizzat çalışma iznini almak isteyen yabancı tarafından yapılır.

Başvuraların yabancı kimlik numarası ile yapılacak olması nedeniyle, başvurucunun 99 ile başlayan yabancı kimlik numarasına sahip olması gerekir. Yabancı kimlik numarası, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu uyarınca, en az 6 aydır Türkiye’de ikamet eden yabancılara verilir. Ancak uygulamada 6 ay şartı aranmamaktadır.

Sisteme giriş yaptıktan sonra, işyeri kaydının yapılması ve çalışma izni başvurusunun tamamlanması gerekir. Başvuru sekmelerinde istenen bilgilerin ve belgelerin sisteme girilmesinden sonra ilgili harç bedeli ücretlerinin ilgili banka hesaplarına yatırılması zorunludur. Bu noktada, yapılan ödemeler otomatik olarak sistemde görünmektedir. Makbuz, dekont gibi belgelerin ayrıca fiziken sunulması gerekmez.

Bu çalışma iznine yurt içinden başvurulursa, başvuruda bulunan kişinin elektronik tebligat adresine sahip olması zorunludur. Başvuruda bulunacak kişiye yapılacak bildirimler bu adres üzerinden yapılacaktır. Yurt dışından yapılan başvurularda ise, başvuruda bulunan yabancı kişinin elektronik tebligat adresinin, çalışmaya başladığı günden itibaren 30 gün içinde sisteme kaydedilmesi gerekir.

Tüm şartların taşınması ve işlemlerin yapılması halinde, çalışma izni belgesi, başvuruda bulunan yabancı adına, süreli olarak düzenlenir ve sistemde kayıtlı olan adrese posta yoluyla gönderilir.

İlgili yazı: “çalışma izni nasıl alınır”

Bağımsız Çalışma İznine Bağlı Verilen İkamet İzni

Bağımsız çalışma iznine bağlı verilen ikamet izni, yabancının çalışma izni süresi sonuna kadar, ayrıca bir ikamet izni almasına gerek olmadan Türkiye’de ikamet edebilmesidir.

Bağımsız Çalışma İzni İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Bağımsız çalışma izni için gerekli belgeler şunlardır:

• Başvuruda bulunacak kişinin pasaportu veya pasaport yerine geçen belgesi,
• En son mezun olunan okuldan alınan diploma veya geçici mezuniyet belgesinin noter onaylı, Türkçe tercümeli nüshası,
• Başvuran yabancıya ait 2 adet biyometrik fotoğraf,
• Yabancının, çalışma izni başvurusunda bulunurken Türkiye’de yapacağını taahhüt ettiği işin detaylarını ve o işi yapmaya ehil olduğunu gösterir belge,
• İşletme açılması suretiyle talep edilen bağımsız çalışma izinleri için, işletme belgesi, gerekir.

Başvuruda sunulan gerekli belgeler Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından dönemsel olarak düzenlenmektedir. Bu itibarla, başvuru yapmadan önce, e-izin uygulaması üzerinden gerekli belgeleri gözden geçirmekte fayda vardır. Belgelerde eksiklik olması halinde yahut Bakanlığın ek belgeler istemesi halinde, istenen belgelerin sisteme yüklenmesi için 30 gün süre verilmektedir. Bu süre zarfında eksikliğin giderilmemesi halinde başvuru reddedilir.

DİKKAT: Başvuruda bulunması gereken pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin, talep edilen çalışma izni süresinden en az 6 ay daha uzun süreli olması gerekmektedir.

Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesi

Sistem üzerinden yapılan işlemlerin tamamlanması ile başvuru tamamlanır. Ancak, yabancının başvuru süreci tamamlanana kadar Türkiye’de kalmasını sağlayacak izni olmayabilir. Bu durumda, idareden çalışma izni müracaat belgesi istemelidir. Müracaat belgesi, verildiği tarihten itibaren 3 ay boyunca geçerli olmak üzere yabancının Türkiye’de kalmasını sağlar.

Bağımsız Çalışma İzni Başvurusunun Reddi ve İznin İptali

Bağımsız çalışma izni başvurusu, Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği m.29’da belirtilen başvuruda bulunabilecek kişiler arasında olmayan yabancılar tarafından yapılması durumunda reddedilir. Bunun yanında, başvuruda istenen bilgi ve belgelerin eksik olması ve bu eksikliğin, idarenin verdiği ek süre içinde giderilmemesi halinde de başvuru reddedilir.

Başvuru sırasında taşınan şartların sonradan geçersiz hale gelmesi durumunda ise iznin iptali söz konusu olmaktadır. Aynı şekilde, çalışma iznine sahip yabancılar, bu iznin verilmesine gerekçe oluşturan mesleklerine uyumlu olmayan işleri yapamazlar. Böyle bir durumda da verilen iznin iptali söz konusu olmaktadır.

Bağımsız nitelikte çalışma iznine sahip olan yabancının, mücbir sebepler dışında aralıksız olarak 1 yıldan uzun süre Türkiye dışında kalması durumunda da izni iptal edilir. Yabancı, yukarıda sayılan iptal gerekçelerinden herhangi birinin ortaya çıkması halinde, çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek hâlleri 15 gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

Çalışma İzni Başvurusunun Reddi veya İznin İptali Halinde İtiraz ve İptal Davası

Çalışma izni başvurusunun reddine karşı, ilgililerin başvurulabileceği 2 farklı hukuki yol vardır. Bunlardan ilki Bakanlığa itiraz, ikincisi ise iptal davası açılması yoludur. Eğer öncelikle itiraz hakkı kullanılırsa, iptal davası açma süresi duracaktır. Yani, itirazın da reddedildiği durumda sonradan süresi içinde iptal davası açılabilir. Ancak, öncelikle iptal davası açılırsa, itiraz yoluna başvurulamaz.

İtirazlar, ret kararının yabancıya tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, Bakanlığa yapılır. Bu kapsamda Bakanlığa yapılacak itiraz başvuruları e- izin sistemi üzerinden, gerekçeli bir dilekçe ile yapılır.

İptal davası ise, kararın yabancıya tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde açılır. Bu dava idare mahkemesinde açılacaktır. Eğer, iptal davası açılmadan önce itiraz hakkı kullanılmışsa, iptal davası açma süresi duracaktır. Örneğin, ret kararının kişiye tebliğ edilmesini izleyen 20. günde itiraz edilmişse, iptal davası açmak için kişinin, itiraz sonucu verilen kararının tebliğini izleyen günden itibaren 40 günü vardır.

Bağımsız nitelikte çalışma izni başvurusunun reddi veya iptali halinde başvurulabilecek hukuki imkanlar hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için “çalışma izni başvurusunun reddi” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.

Bağımsız Çalışma İzni Başvuruları Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

Bağımsız çalışma izni başvuruları, yaklaşık 1 ay içinde sonuçlanır.

Bağımsız Çalışma İzni Başvurusu Masrafları

Bağımsız çalışma izni başvurusunda bulunurken ödenmesi gereken masraflar, harç ve değerli kağıt bedelidir. Bu masraflar dönemsel olarak düzenlenmektedir. 2023 yılı için bağımsız nitelikte çalışma izni harcı 30.914,40 Türk Lirası olarak belirlenmiştir. Değerli kağıt bedeli ise 356 TL’dir.

Sonuç

Bağımsız çalışma izni alınması sürecinde, kanunen belirlenen şartların sağlanması ve gerekli belgelerin de sağlanması gerekir. Bununla birlikte usuli işlemlerin hukuki şekilde ve süresinde yerine getirilmesi gerekir. Aksi halde çalışma izni başvurusu reddedilecektir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılarak hareket edilmesi faydalı olacaktır.