Geri Gönderme Merkezinde İdari Gözetim Kararına İtiraz

Geri gönderme merkezinde idari gözetim kararına itiraz, yabancının geri gönderme merkezlerinde kalmamak için başvurduğu hukuki bir imkandır. Geri gönderme merkezlerinde yabancılar, deport işlemleri tamamlanırken tedbir altına alınarak özgürlüğünden mahrum kalmaktadır. Bu noktada yabancılar, idari gözetim kararına itiraz ederek geri gönderme merkezlerinden çıkarılabilir. Ayrıca, sınır dışı işlemlerinin durması isteniyorsa, deport kararına karşı iptal davası da açılması gerekir.

İdari Gözetim Kararı Nedir?

İdari gözetim kararı, hakkında sınır dışı edilme kararı bulunan yabancılar için belirli şartların bulunması durumunda uygulanan bir tedbir yöntemidir. Bu bağlamda idari gözetim kararı; ülke güvenliğini sağlamak, terörizme ve düzensiz göçe engel olmak gibi amaçlarla önleyici bir alıkoyma işlemidir.

Kimler Hakkında İdari Gözetim Kararı Verilir?

İdari gözetim kararı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.57/f.2 hükmü uyarınca valilik tarafından şu kişiler hakkında verilir; 

• Kamu düzeni, kamu güvenliği, kamu sağlığı açısından tehlike oluşturan, 
• Türkiye’ye giriş veyahut çıkış kurallarını ihlal eden, 
• Sahte veyahut asılsız belge kullanan, 
• Makul bir gerekçesi bulunmadan kendisine verilen süre içinde Türkiye’den ayrılmayan, 
• Kaçma veya kaybolma riski bulunan, yabancı kişiler hakkında idari gözetim kararı verilir. 

Yukarıda belirtilen eylemlerden bir ya da birkaçını eyleme geçiren yabancı kişi hakkında idari gözetim kararı verilecektir. Ayrıca bu karar, yabancı kişiler için özgürlüğün kısıtlanması sonucunu doğurur. Ancak, ceza hukuku bağlamında gözaltına alınmadan çok daha farklı bir durumdur. Zira, idari gözetim kararının alınabilmesi için bir suç isnadı veya yargılama faaliyetinin bulunması gerekmez. 

İdari Gözetim Kararı Verilen Yabancı Nerede Tutulur?

İdari gözetim kararı verilen yabancı Geri Gönderme Merkezlerinde (GGM) tutulur. Geri gönderme merkezi, Geri Gönderme Merkezlerinin Kurulması, Yönetimi, İşletilmesi Ve Denetimi Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca, idari gözetim altına alınan yabancıların barındırılmaları ve kontrol altında tutulmaları amacıyla kurulan merkezleri ifade etmektedir.

Ülkemizde bulunan geri gönderim merkezleri aşağıda liste halinde verilmiştir. Hakkında, ilgili valilik tarafından idari gözetim kararı verilen yabancı bu listedeki merkezlerden birine gönderilecektir.

• İstanbul’da; Silivri, Tuzla ve Çatalca (Binkılıç),
• İzmir’de; Çiğli,
• Ankara’da; Akyurt,
• Kocaeli’nde; İzmit,
• Malatya’da; Yeşilyurt 1 ve Yeşilyurt 2,
• Edirne’de; Sarayiçi,
• Şanlıurfa’da; Eyyübiye,
• Van’da; Edremit,
• Niğde’de; Bor,
• Muğla’da; Ula,
• Kütahya’da; Merkez,
• Kırklareli’nde; Pehlivanköy,
• Kayseri’de; Kocasinan,
• Iğdır’da; Merkez,
• Gaziantep’te; Oğuzeli,
• Erzurum’da; Aşkale 1 ve Aşkale 2,
• Çankırı’da; Merkez,
• Çanakkale’de; Ayvacık,
• Bursa’da; Osmangazi,
• Balıkesir’de; Bandırma,
• Aydın’da; Efeler,
• Antalya’da; Döşemealtı,
• Ağrı’da; Merkez,
• Adana’da; Sarıçam, ülkemizdeki geri gönderme merkezleridir.

Tüm bunlarla birlikte, uygulamada; İstanbul ilinde, hakkında idari gözetim kararı verilen kadınların Silivri’de bulunan geri gönderme merkezine, erkeklerin ise Çatalca’da bulunan geri gönderme merkezine gönderilir. 

Yabancı Ne Kadar Süre Geri Gönderme Merkezinde Tutulabilir?

Yabancı, geri gönderme merkezinde en fazla 6 ay tutulabilir. Ancak, bu süre, yabancının, sınır dışı işlemlerini yapan kurumlar ile iş birliği yapmaması ya da ülkesiyle ilgili doğru bilgi veya belgeleri vermemesi gibi sebeplerle, en fazla 6 ay daha uzatılabilecektir. 

İdari Gözetim Kararına İtiraz

Geri gönderme merkezinden çıkmak için idari gözetim kararına itiraz; idari gözetim altına alınan kişi, bu kişinin temsilcisi veya avukatı tarafından, Sulh Ceza Hakimliğine yapılır. İdari gözetim kararına itirazda yetkili ve görevli mahkeme, idari gözetim kararını veren valiliğin bulunduğu yer Sulh Ceza Hakimliğidir. Bunun yanında, yabancının idari gözetim altında tutulduğu yer Sulh Ceza Hakimliğine de başvurulabilir.

İdari gözetim kararına itiraz edilmesi ve bu itirazın olumlu sonuçlanması halinde, yabancı hakkında birtakım yükümlülüklerin getirilebilir. Bu kapsamda, uygulamada yabancının belirli sürede ilgili Göç İdaresine giderek imza atması hususu, yabancılara zaman zaman uygulandığı görülen yükümlülüklerden biridir.

İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hakimine başvurabilir.

İdari gözetim kararına itiraz yoluna başvurmanın, idari gözetim uygulamasını durdurmayacak veya sonlandırmayacaktır. Bu sebeple, idari gözetim kararına itiraz edilirken, aynı zamanda sınırdışı kararına karşı iptal davası da açılması faydalı olacaktır. Zira, sınır dışı kararına karşı iptal davası açıldığında, yabancı kişi dava sonuçlanana kadar sınır dışı edilmeyecektir.

Söz konusu idari karar, kişiyi özgürlüğünden alıkoyacağı gibi, sınır dışı edilme tehlikesiyle de karşı karşıya bırakacağından yabancı kişi için son derece önemli sonuçlar doğuracaktır. Bu sebeplerle, mevzubahis karara itiraz için alanında uzman bir yabancılar avukatından hukuki destek almak oldukça önemlidir.

Deport Kararı Kaldırma

Deport kararı kaldırma, deport kararının tebliğinden itibaren 7 gün içinde kararı veren valiliğin bağlı bulunduğu idare mahkemesinde açılacak iptal davası yoluyla yapılır.

İdari gözetim kararına itiraz, yabancının idari gözetim altında bulunmasına yöneliktir. Dolayısıyla, deport işlemlerini durdurmaz. Deport işlemlerinin durması için mutlaka deport kararına karşı idare mahkemesinde iptal davası açılması gerekir.

Deport (sınır dışı) işlemlerinin durdurulması ve kararın iptali istemli açılacak olan iptal davası hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için, “deport kararı (sınır dışı kararı) nasıl kaldırılır?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İdari Gözetim Kararına İtiraz Ne Kadar Zamanda Sonuçlanır?

İdari gözetim kararına itiraz ortalama 1-2 hafta içinde sonuçlanır. Her ne kadar ilgili mevzuatta, 5 gün içerisinde sonuçlandırılacağı ifade edilmiş olsa da, uygulamada bu sürenin aşıldığı görülmektedir.

Ayrıca, Sulh Ceza Hakimliğinin vereceği bu karar, kesin karar niteliğindedir. Diğer bir ifade ile, konu hakkında üst mahkemeye başvuru imkanı bulunmamaktadır.

Geri Gönderme Merkezinde İdari Gözetim Kararına Alternatif Yükümlülükler

YUKK m.57/2’de sayılan yabancılara veya idari gözetimi sona eren yabancılara, idari gözetim kararına alternatif yükümlülükler getirilebilir. Söz konusu gözetim kararına alternatif yükümlülükler şunlardır:

• Belirli bir adreste ikamet etme,
• Bildirimde bulunma,
• Aile temelli geri dönüş,
• Geri dönüş danışmanlığı, 
• Kamu yararına hizmetlerde gönüllü görev alma,
• Teminat,
• Elektronik izlenme kararları, alternatif yükümlülüklerdir.

Yabancı kişi hakkında yukarıda belirtilen alternatif yükümlülüklerden bir ya da birkaçı uygulanabilir. Ancak, bu alternatif yükümlülüklerin uygulanma süresi 24 ayı geçemeyecektir. Ayrıca, elektronik izleme kararı verilmişse yabancı kişi bu karara karşı; kendisi, yasal temsilcisi veya avukatı Sulh Ceza Hakimine itiraz edebilecektir. Bu itiraz, idari yükümlülüğü durdurmayacak ve 1-2 hafta içinde sonuçlandırılacaktır. 

Sonuç

İdari gözetim kararına itiraz edilmesi, yabancı kişinin özgürlüğünün kısıtlanmasının önüne geçmek amacıyla yapılır. Ancak bu itirazdan olumlu sonuç alınması, deport işlemlerini durdurmayacak yalnızca kişinin idari gözetimden çıkmasını sağlayacaktır. Dolayısıyla, yabancı için deport edilme tehlikesi devam ettiğinden, deport kararına karşı da iptal davası açılmalıdır. Bu anlamda, dava ve itiraz sürecinin sağlıklı yürütülmesi için alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.