İsim Değiştirme Davası

İsim değiştirme davası, nüfus kaydındaki isim hanesini değiştirmek için açılan bir dava türüdür. E-devlet üzerinden isim değişikliği yapılmasına imkan veren uygulama, Aralık 2022 tarihinde son bulmuştur. Bu itibarla, ismini değiştirmek isteyen kişilerin başvurabileceği tek hukuki imkan, isim değiştirme davasıdır.

İsim Değişikliği Nasıl Yapılır?

İsim değişikliği, asliye hukuk mahkemelerinde dava açarak yapılır. Ancak davanın açılmış olması, direkt olarak isimde değişiklik yapıldığı anlamına gelmez. Açılan davada, ismin değiştirilmesine gerekçe oluşturan haklı nedenlerin ortaya konulması gerekir. Gerekçelerin haklı olup olmadığı hususu, mahkeme tarafından takdir edilerek karar verilir.

İsim değişikliği ile yanlış yazılan ismin değişikliğini karıştırmamak gerekir. Yanlış yazılan ismin değiştirilmesinde, yazım hataları söz konusudur. Mesela “Kağan” yerine “Kaan” yazılması ve kimlik kartında da böyle gözükmesi, buna örnek verilebilir. Bu yanlışlık, Nüfus Müdürlüğünden kolaylıkla düzeltilebilir. Bu yolla yapılacak isim değişiklikleri, sadece imla hataları ile sınırlıdır.

İki ismi olan ya da isminde “Nur”, “Can”, “Gül”, “Han” gibi ekler olan kişilerin isimlerinden birini ya da isimlerine gelen bu ekleri sildirmeleri için dava açmaları gerekir.

E-devlet İsim Değiştirme

E-devlet isim değiştirme uygulaması, 24 Aralık 2022 tarihinde sona ermiştir. Bu tarihten sonraki değişiklik talepleri yalnızca dava açılarak ileri sürülebilir. E-devlet üzerinden yapılan başvurular, soyadı değişikliği talebi bulunan boşanmış yahut dul kadınlar için geçerlidir. Bu başvurular da ön başvuru niteliğinde olup direkt olarak sonuç doğurmamaktadır.

Nüfus Müdürlüğüne Başvuru Yoluyla İsim Değiştirme

Nüfus müdürlüğüne başvuru yoluyla isim değiştirme, kimlikteki isim hanesinde harf hatalarının bulunması halinde mümkündür. Örneğin nüfus kütüğüne “Hatce” olarak tescil edilen ismi “Hatice” yapmak isim değişikliği değildir. Bu husus, isimdeki maddi hatayı düzeltmeye ilişkin olduğundan mahkeme kararı olmadan da yapılabilir.

Bu husus, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 35/1 maddesinde şöyle öngörülmüştür:

“…Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir.” 

Bu nedenle, tescil sırasında yapılan maddi hataların düzeltilmesi hariç olmak üzere nüfus kütüklerinin değiştirilmesi için dava açılması zorunludur.

Dava Açarak İsim Değiştirme

Dava açarak isim değiştirme, haklı nedenlerle ismini değiştirmek isteyenlerin başvurabileceği hukuki yoldur.

İsim Değiştirme Davası Süreci

İsim değiştirme davası, mahkemeye isim değiştirme dilekçesinin verilmesiyle açılır. Davanın karşı tarafı nüfus müdürlüğüdür. Dava dilekçesinde, isim değiştirmek için ileri sürülecek haklı nedenler belirtilir.

Dilekçelerin mahkemeye tesliminden sonra ön inceleme aşaması başlar. Bundan sonra taraflara bir duruşma tarihi tebliğ edilir ve taraflar o tarihte duruşmada hazır bulunur. Davacının duruşmada hazır bulunması çok önemlidir. Aksi halde dosya işlemden kaldırılabilir.

Duruşma aşamasında davacı haklı nedenlerini ileri sürer ve ismin değiştirilmesini talep eder. Varsa delillerini sunar ve tanık dinletebilir. Mahkeme, yapacağı değerlendirme neticesinde davayı karara bağlar. Uygulamada, davada esasa veya usule ilişkin bir hata bulunmadığı takdirde genellikle bir celsede sonuçlanır.

Karar, taraflara tebliğ edilir ve istinafa başvuru yapılmazsa tebliğden 2 hafta sonra kesinleşir. Kararın kesinleşmesinden sonra nüfus kütüğünde gerekli değişiklik yapılır.

İsim Değiştirme Davasında Haklı Neden ve İspatı

TMK 27 hükmünde adın değiştirilmesinin haklı sebeplerle talep edilebileceği öngörülmüş, ancak haklı sebeplere örnek verilmemiştir. Bu nedenle, ileri sürülen bir sebebin isim değişikliği için haklı sebep olup olmadığını hakim takdir edecektir.

Mahkeme kararlarından çıkarılan bazı haklı neden örnekleri, aşağıda listelenmiştir.

• Kişinin, akrabaları ve/veya çevresi tarafından farklı adla tanınması, çağrılması,
• Kişinin adının gülünç ve alay konusu olması,
• Adın telaffuzunun güç olması,
• Din veya vatandaşlık değiştirilmiş olması
• Adın toplumsal ahlak kurallarına aykırı olması,
• İsmin, bir suçla ya da kötü bir olayla bağlantılı olması örnek verilebilir.

İsim değişikliği sebeplerini ispat etme noktasında en önemli delil tanıktır. Özellikle kişinin başka bir isimle bilinmesi, ismiyle dalga geçilmesi gibi haklı nedenler, genelde tanık dışında kolay kolay ispat edilemez. Bu nedenle, davacının dava dilekçesinde tanıktan bahsetmesi ve tanığın duruşmada hazır bulunması önemlidir.

Farklı İsimde Biliniyor Olma Nedeniyle İsim Değişikliği

Kişi yaşadığı çevrede; ailesi, akrabaları, arkadaşları ve iş arkadaşları tarafından farklı bir isimle biliniyor olması nedeniyle isminin değiştirilmesini talep edebilir. Yargıtay kişinin sosyal çevresinde nüfus sicillerinde yazandan farklı bir isimle bilinmesini haklı neden olarak görmüştür. (Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 23.06.2003 tarihli ve 3826/5332 E.)

İsmin Gülünç ve Alay Konusu Olması Nedeniyle İsim Değişikliği

İsmin gülünç ve alay konusu olması da isim değişikliği davasında haklı bir neden olarak kabul edilmektedir. Ancak ismin gülünç olup olmadığını hakim takdir edecektir. İsmin alay konusu olduğu tanıkla ispat edilebilse de gülünç olan bir ismin değiştirilebilmesi için ayrıca alay edilmesi şart değildir. İsmin alay edilebilecek potansiyelde bir isim olması yeterlidir.

Yargıtayın çeşitli kararlarında, “Muro”, “Satılmış”, “Yeter”, “Tamam”, “İfik”, “Karakuş” gibi gülünç yahut alay edilir nitelikteki adların değiştirilmesi haklı görülmüştür.

Telaffuzun Zor Olması Nedeniyle İsim Değişikliği

İsmin telaffuzunun zor olması da isim değiştirme davalarında haklı bir sebep olarak görülmüştür. Genelde yabancı dildeki isimler ya da az kullanılan isimlerde görülen bu durum, isim değişikliği için haklı bir neden sayılır.

Din Değiştirme Nedeniyle İsim Değişikliği

Din değiştirme nedeniyle isim değişikliği de, isim değişikliği davalarında öne sürülen haklı sebeplerden birisidir. Örneğin ismi “Meryem” olan biri, Hıristiyanlığa geçmesi sonrasında ismini “Natalia” olarak değiştirebilir.

Türk Vatandaşlığına Geçme Nedeniyle İsim Değişikliği

Bir kişinin Türk vatandaşı olması için Türkçe bir isim almasına gerek yoktur. Ancak, sonradan Türk vatandaşı olan kişinin yabancı dildeki isminin toplum içinde yadırganması ya da telaffuz edilememesi sebebiyle ismini değiştirmek istemesi normaldir. İşte bu nedenle vatandaşlık değiştirme, isim değişikliğinde haklı neden olarak kabul edilmektedir. 

Cinsiyet Değiştirme Nedeniyle İsim Değişikliği

Kişinin yasal olarak cinsiyet değiştirmiş olması halinde isim değişikliği de mahkemece haklı görülebilir. Zira isimler, unisex isimler dışında, cinsiyetlere ayrılmış ve cinsiyetleri çağrıştırmaktadır. Erkek isminde bir kadın ya da kadın isminde bir erkek toplumda yadırganmakta, bu da çoğu zaman cinsiyet değiştiren kişiler açısından travmatik olabilmektedir.

Diğer Nedenler

İsim değiştirme nedenleri, yazıda sayılanlarla sınırlı değildir. Durumun ve kişinin koşullarına göre nedenler değişebilir. Buna ilişkin değerlendirmeyi, dava açılan mahkeme yapacaktır. Fakat sürecin sağlıklı yürütülebilmesi için dava dilekçesinde durumun etkin şekilde ileri sürülmesi gerekir. Bu nedenle, uzman aile hukuku avukatına danışmakta fayda vardır.

İsim Değiştirme Davasının Tarafları

İsim değiştirme davasının davacı tarafı isim değişikliği isteyen kişi, davalı tarafı ise davacının isminin kayıtlı olduğu nüfus müdürlüğüdür.

İsim Değiştirme Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

İsim değiştirme davasında görevli ve yetkili mahkeme, davacının yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesidir. Yerleşim yeri ibaresinden kasıt, kişinin resmi ikametgahı olan yerdir.

İsim Değiştirme Davasında İstinaf ve Yargıtay

İsim değiştirme davasında istinaf yoluna başvuru imkanı mevcuttur. Asliye hukuk mahkemesinde açılan davanın reddedilmesi halinde, karar istinaf edilebilir. Bunun için kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde kararı veren mahkemeye istinaf dilekçesi sunulmalıdır.

İstinaf incelemesini Bölge Adliye Mahkemesi yapar. İsim değişikliği davasında karar, istinaf aşamasında kesinleşir. Yani istinaf mahkemesi kararına karşı bir üst mahkeme olan Yargıtay’a temyiz yolu için başvuru mümkün değildir.

Kararın Kesinleşmesi ve Gazetede İlanı

İsim değişikliği davasında verilen kararın taraflara tebliğinden itibaren tarafların 2 hafta içinde istinaf başvurusunda bulunulmazsa karar kesinleşir.

Kararın kesinleşmesinin ardından, değişiklik mahkeme tarafından Basın İlan Kurumuna gönderilir ve gazetelerin ilan kısımlarında yayınlanır. Sonrasında, yapılacak değişiklik mahkeme tarafından nüfus müdürlüklerine iletilir. Nüfus müdürlükleri tarafından nüfus kütüğüne işlenir.

İsim Değiştirme Davası Ne Kadar Sürer?

İsim değiştirme, davası yaklaşık 6 ay sürer. Kararın kesinleşmesinden sonra isim değişikliğinin gazetede yayınlanması ve gerekli diğer işlemlerin yapılması ise 2 hafta sürer.

İsim Değişikliği Sonrası Yapılacak İşlemler

İsim değişikliği sonrası yapılacak işlemler, resmi dayanak belgelerinin değiştirilmesinden ibarettir. Resmi dayanak belgeleri; isim bilgisinin yer aldığı TC kimlik kartı, ehliyet, pasaport gibi belgelerdir. Herhangi bir karışıklığa mahal vermemek adına, nüfus müdürlüklerine başvurarak bu belgelerin değiştirilmesi gerekir.

İsim Değişikliği Davası Avukat Vekaletnamesi

İsim değişikliği davası bir avukatla yürütülmek isteniyorsa avukata vekaletname verilmelidir. Bu davada avukata verilecek vekaletnamenin özel vekaletname olması gerekir. Zira isim üzerindeki haklar kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar olup kural olarak sadece kişi tarafından bizzat kullanılabilir. Bu nedenle, avukata verilecek vekaletnamede isim değişikliği davası açma yetkisi ayrıca belirtilmelidir.

Avukatsız İsim Değiştirme Davası

Her hukuk davasında olduğu gibi isim değişikliği davasını da avukatsız açmak mümkündür. Davanın avukatsız açılması halinde, dava dilekçesinde esasa veya usule ilişkin yapılacak hatalar ya da süreleri kaçırma gibi sebeplerle kişinin hak kaybına uğraması olasıdır.

Çocuğun İsim Değişikliği Davası

18 yaşından küçük çocuklar, normal şartlarda velinin izni olmadan dava açamaz ama bu dava kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hakka ilişin olduğu için ayırt etme gücüne sahip çocuklar dava açabilir. Yine de süreci hukuken etkin şekilde yürütebilmek için uzman aile hukuku avukatına danışmakta yarar vardır.

İsim Değiştirme Davası Dilekçe Örneği

İsim değiştirme davası dilekçe örneğinin usulüne uygun şekilde doldurulması son derece önem arz eder. Aynı şekilde, ismin değiştirilmesi için ileri sürülen haklı gerekçelerin ve delillerin açık şekilde dilekçede yer alması da önemlidir.

İsim değişikliği davası dilekçe örneği ve dilekçe hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar “isim değiştirme davası dilekçe örneği” makalemizde bulunmaktadır.

Sonuç

İsim değişikliği davası, uygulaması karmaşık olan davalardan biridir. İsmin değişmezliği ilkesi gereği isim kolay kolay değiştirilmemekte, haklı bir neden aranmaktadır. Üstelik haklı nedenin varlığı yetmeyip bunun ispatı gerekmektedir. Bu hususlardan birinde yapılacak yanlış, davanın reddine sebep olacaktır. Bu nedenle, dava sürecinde hata yapmamak için uzman aile hukuku avukatından destek almakta fayda vardır.