Kasten Öldürme Suçu ve Cezası

Kasten öldürme suçu; bir kişinin, bir başkasının hayatını bilerek ve isteyerek sonlandırmasına yönelik fiilleri sonucu oluşan suçtur Kasten öldürme suçunun temel halini işleyen kişilere müebbet hapis cezası verilir. Bununla birlikte, suçun, verilecek cezayı artıran birçok nitelikli hali de bulunmaktadır.

Kasten Öldürme Suçu Nedir?

Kasten öldürme suçu; bir kimsenin bilerek ve isteyerek başkasının hayatına son vermesidir. Kasten öldürme suçunun temel şekli Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesinde düzenlenmiştir.

TCK 81:

“Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.” 

Kasten Öldürme Suçu Nasıl Oluşur?

Kasten öldürme suçu, ölümü meydana getirmeye elverişli herhangi bir hareketin işlenmesi ile oluşur.

Kasten öldürme suçunun oluşabilmesi için ilk olarak failin, bilerek ve isteyerek öldürmeye yönelik hareketleri gerçekleştirmektedir. Failin ölüm sonucunu istememesi ya da dikkatsizliği sonucunda bir kişinin ölmesine neden olması halinde kasten öldürme suçu değil, taksirle öldürme suçu oluşur. 

Yargıtay; evinin balkonundan silahla rastgele ateş edip bir kişinin ölmesine neden olan kişinin, ateş etmesi sonucu kişilerin ölebileceğini öngörebilecek durumda olduğunu fakat meydana gelen sonucu istemediği gibi kanuni sonucu da kabullenmediğini belirtmiş, failin bilinçli taksirle öldürme suçundan cezalandırılmasını gerektiğini ifade etmiştir. (Yargıtay 12.CD, E:2022/2107, K:2022/3888, T:18.05.2022)

Kasten öldürme suçunun söz konusu olması için failin davranışının öldürme fiilini gerçekleştirmeye elverişli olmalıdır. Elverişsiz araçlarla öldürme fiilinin gerçekleştirilmesi halinde kasten öldürme suçu değil, şartları bulunuyorsa kasten yaralama suçu söz konusu olacaktır.

Örneğin; kurusıkı silahla, körelmiş bıçakla, veya silahın etki mesafesinin oldukça uzağında bulunan bir kişiyi ateş etmek suretiyle bir kişiyi öldürmeye yönelik hareketler, kasten öldürme suçu için elverişsiz hareketler kabul edileceğinden fail kasten öldürmeye teşebbüsten değil kasten yaralama suçundan sorumlu olacaktır.

Son olarak, kasten öldürme suçundan failin sorumluluğunun doğabilmesi için mağdurun ölümü failin fiilinden kaynaklanmalıdır. Ayrıca bu durumun adli makamlar tarafından tespit edilmesi gerekmektedir.  

Yargıtay; gece evine giren hırsızın bıçaklanması, hırsızın ise pencereden aşağı atlayıp kaldırıma düştüğü, bu nedenlerle hem beyin kanaması hem de bıçaklanmaya bağlı olarak iç kanama sonucu öldüğü olayda, failin kasten öldürme suçundan değil kasten yaralama sonucu ölüme neden olma suçunu işlediğine karar vermiştir. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu, E:2013/26, K:2013/150, T:16.04.2013)

Kasten Öldürme Suçu Cezası

Kasten öldürme suçunun cezası, müebbet hapis cezasıdır.

Müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca cezaevinde kalmasıdır. Fakat müebbet hapis cezasına mahkum olanlar şartlar mevcutsa koşullu salıverilmeden yararlanabilmektedir. Koşullu salıverilme; hapis cezasının kanunda belirtilen kısmını cezaevinde iyi halli olarak geçiren hükümlünün, cezasının kalan kısmının cezaevi dışında çektirilmesidir. 

Kasten öldürme suçundan müebbet hapis cezası alan kişiler, cezanın 24 yılını cezaevinde iyi halli olarak geçirmeleri halinde koşullu salıverilmeden yararlanabilir. 

Koşullu salıverilme ile cezaevinden tahliye olan kişilere mahkum olunan ceza süresinden az olmamak üzere denetim süresi belirlenir. Bu süre içinde bazı yükümlülükler de getirilebilir. Denetim süresi içinde yeni bir suç işlenmezse ve yükümlülüklere uyulursa ertelenen ceza ortadan kalkar. Fakat aksi durumda ise ertelenen ceza infaz edilir. 

Kasten Öldürme Suçunun Cezayı Artıran Nitelikli Halleri ve Cezaları

Kasten öldürme suçunun cezayı artıran nitelikli halleri, suçun işleniş şekli sebebiyle, verilecek cezada artırıma gidilen hallerdir. Kasten öldürme suçunun nitelikli halleriyle işlenmesi halinde faile ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Bu haller, Türk Ceza Kanunu m.82 hükmünde açıklanmaktadır.

TCK 82:

“a) Tasarlayarak, 

b) Canavarca hisle veya eziyet çektirerek, 

c) Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle, 

d) Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş, boşandığı eş veya kardeşe karşı, 

e) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı, 

f) Kadına karşı, 

g) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle, 

h) Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla, 

i) Bir suçu işleyememekten dolayı duyduğu infialle, 

j) Kan gütme saikiyle, 

k) Töre saikiyle, 

İşlenmesi halinde, kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.”

Tasarlayarak Kasten Öldürme

Tasarlayarak kasten öldürme, failin öldürme eylemini işlemeden önce düşünmesi, plan yapması ve suçu nasıl işleyeceğini aklında canlandırmasıdır. Kasten öldürme suçunun tasarlayarak işlenmesi halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir.   

Tasarlama halinde fail; öldürmek için aniden bir karar vermemekte, bir kişiyi öldürmeye kararı vermesi ile fiilin işlenişi arasında bir süre geçmektedir. Fail bu süre içinde suçu işleyip işlememe noktasında düşünmekte ve suçu işlemekten vazgeçmemektedir.  

Failin öldürme kararını daha önceden verdiği, mutlaka somut ve denetlenmesi mümkün olan delillerle ortaya konulmalıdır. Bu nedenle varsayım ya da yorumlara dayanarak failin önceden öldürme kararını aldığı değerlendirilerek tasarlama ile kasten öldürme suçundan mahkumiyet kararı verilmesi mümkün değildir. 

Yargıtay bir kararında, sanıkların öldürme kararı aldıktan sonra maktulü takip ettikleri sürenin tasarlama için makul süre olarak değerlendirilemeyeceği ve bu nedenle tasarlama nitelikli halinin uygulanmasının mümkün olmadığını ifade etmiştir. (Yargıtay 1. CD, E:2022/5714, K:2023/1774, T:06.04.2023)

Yargıtay başka bir kararında, sanıkların yaptıkları plan kapsamında maktulü kaçırması ve ona 3 gün boyunca yoğun bir şiddet uygulayıp akabinde öldürülmesi eyleminde tasarlayarak kasten öldürme suçunun koşullarının oluştuğunu belirtmiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2022/13447, K:2023/2971, T:10.05.2023)

Canavarca Hisle veya Eziyet Çektirerek Kasten Öldürme

Canavarca hisle kasten öldürme; acıma ve merhamet duygusu olmadan, mağdura fiziksel ya da ruhsal acı vererek, vahşi yöntemlerle öldürme davranışıdır.

Örneğin, bir kişinin yakılarak ya da vücudu parçalanarak öldürülmesi veya bir kimsenin sırf öldürülmüş olması için öldürülmesi halinde bu canavarca hisle kasten öldürme suçundan sorumluluk söz konusu olur.

Sanığın mağdurun üzerine tiner döktükten sonra onu ateşe vermesi ve sırtını bıçakla kestiği olay yerinden geçen bir kişinin mağduru söndürdüğü bir olayda Yargıtay mağdurun hayati tehlike geçirdiği belirtmiş ve sanığın canavarca hisle veya eziyet çektirerek öldürme suçuna teşebbüsten sorumlu olması gerektiğine karar vermiştir. (Yargıtay 1. CD, E: 2013/3684, K:2013/7046, T:27.11.2013

Eziyet çektirerek kasten öldürme; failin mağduru hemen öldürmeyip ölüm sonucunun gerçekleşmesi için zorunlu olmayan ve sadece mağdura acı ve ızdırap veren davranışlarda bulunmasıdır.

Örneğin; kişinin gözlerinin çıkarılması, cinsel organı kesilmesi, tırnaklarının veya dişlerinin sökülmesi suretiyle öldürülmesi halinde canavarca hisle veya eziyet çektirerek kasten öldürme suçu oluşur.

Yargıtay bir kararında; sanıkların mağdur ölmeden önce 3 gün boyunca sistematik olarak darp etmeleri eyleminin eziyet çektirerek kasten öldürme suçunu oluşturduğunu ifade etmiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2019/321, K:2020/908, T:04.03.2020)

Yangın, Su Baskını, Tahrip, Batırma veya Bombalama ya da Nükleer, Biyolojik veya Kimyasal Silah Kullanmak Suretiyle Kasten Öldürme

Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle kasten öldürme halinde, öldürme suçu genel bir tehlikeye yaratarak veya tehlikeli araçlar kullanılarak işlenmektedir.

Örneğin; mağdurun kaldığı evin ateş çıkartılarak yakılması, baraj görevlisinin nehirde yüzenleri öldürmek için barajın kapaklarını açarak sele neden olması, öldürmek istenen kişinin evinin yakılması, bir kişinin bindiği geminin batırılması, bir kimsenin iş yerine el bombası atılması gibi fiiller ile kasten öldürme suçunun işlenmesi halinde bu nitelikli hal uygulanır.   

Yargıtay; sanığın maktule yumruk atıp bayılttıktan sonra arabanın bagajına koyması ve ardından aracı benzin dökerek ateşe verme eyleminin yangın çıkartmak suretiyle öldürme suçunu oluşturduğuna karar vermiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2011/2708, K:2011/5764, T:05.10.2011)

Üstsoy veya Altsoydan Birine ya da Eş, Boşandığı Eş veya Kardeşe Karşı Kasten Öldürme

Kasten öldürme suçunun yakın akrabalara karşı işlenmesi daha ağır ceza verilmesini gerektiren nitelikli hal olarak kabul edilmiştir. 

Altsoy ve üstsoy, kan bağından oluşan akrabalık ilişkisidir. Dolayısıyla; anne, baba, büyükanne ve büyükbaba üstsoy; çocuklar, torunlar ve torunların çocukları altsoy olarak kabul edilmektedir.

Evlenme ile kazanılan akrabalık ilişkileri bu kapsamda değerlendirilmez. Örneğin; kayınpederin gelinini öldürmesi ya da damadın kayınvalidesini öldürmesi durumunda, bu nitelikli hal uygulanmayacaktır.

Kardeş ifadesinden ise annesi ve babası aynı olan kardeşler, anne veya babasından biri ortak olan kardeşler anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, anne veya babanın daha önce yaptığı evlilikten olan kardeşler bu nitelikli hal kapsamına girmemektedir.

Yargıtay bir kararında; sanığın evlilik dışı hamile kaldığı bu ailesinden gizlediği, ardından tuvalette doğurduğu çocuğunu pencereden aşağı atarak ölümüne neden olduğu olayda, sanığın eylemin yeni doğan çocuğu kasten öldürme niteliğinde olduğu ve altsoyu kasten öldürme suçundan cezalandırılması gerektiğini ifade etmiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2011/5204, K:2012/3436, T:02.05.2012)  

Çocuğa ya da Beden veya Ruh Bakımından Kendisini Savunamayacak Durumda Bulunan Kişiye Karşı Kasten Öldürme

Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı kasten öldürme fiilinin gerçekleştirilmesi halinde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Dolayısıyla yetişkin ve sağlıklı bir kimseye göre daha zayıf durumda olan kişilere karşı öldürme suçunun işlenmesi, cezanın ağırlaştırılmasını gerektiren nitelikli hal olarak belirtilmiştir.  

Kasten öldürme suçunun mağdurunun fiil işlendiği sırada 18 yaşını tamamlamamış olması halinde bu nitelikli hal uygulanır. Ayrıca 18 yaşını doldurmayan kişilerin evlenmesi ya da mahkeme kararıyla reşit kılınmasının da bir önemi bulunmamaktadır. 

Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olmak ise kişinin; yaşlılık, hastalık, sakatlık, yatalak olma, uyku hali, felçli olma, aşırı alkollü olma, narkoz etkisinde bulunma ya da akıl hastası olmasıdır.

Yargıtay bir kararında; 77 yaşında olan, yalnız yaşayan ve günlük ihtiyaçlarını tek başına karşılayabilen maktulün beden bakımından kendisini savunabilecek durumda olduğunu ifade etmiştir. (Yargıtay 1.CD, E: 2015/301, K:2015/1027, T:26.02.2015)  

Kadına Karşı Kasten Öldürme

Kadına karşı kasten öldürme suçunun işlenmesi halinde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Kadının hamile olması ya da fail ile arasında akrabalık ilişkisinin bulunması halinde de bu nitelikli hal uygulanır.

Kişinin Yerine Getirdiği Kamu Görevi Nedeniyle Kasten Öldürme

Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle kasten öldürülmesi durumunda ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmektedir. Bu çerçevede kasten öldürme suçunun; kamu görevlisinin yerine getirdiği bir kamu görevinin bulunması ve kişinin bu görevi yerine getirmesi nedeniyle işlenmesi nitelikli hal olarak kabul edilmiştir. 

Örneğin; doktorun rapor çıkarma şartları olmadığı için rapor çıkarmaması nedeniyle öldürülmesi bu kapsamdadır. Başka bir örnek olarak ise, sınavda kopya çekerken yakalanan öğrencinin kendisini yakaladığı için öğretim üyesini öldürmesi halinde bu nitelikli hal uygulanır. 

Kişi kamu görevlisi olmasa da kamu görevi yaptığı için öldürülmesi halinde de bu nitelikli hal söz konusudur. Örneğin; tanıklık, bilirkişilik, herkesin yapabileceği yakalama eylemleri, mesleklerini icra eden avukatlar ve noterlerin eylemleri kamu görevi sayılmakta ve bu kişilerin görevlerini yapmalarından dolayı öldürülmeleri halinde nitelikli hal uygulanmaktadır.  

Bu nitelikli halin uygulanmasında; kamu görevinin devam etmesi veya sona ermesi gerekli olmayıp emeklilik veya istifanın da sonuca bir etkisi bulunmaz. Bununla birlikte, kamu görevinde yetkinin kötüye kullanılması veya görev dışında bir iş nedeniyle öldürme durumunda, kamu görevi söz konusu olmadığı için bu nitelikli hal oluşmaz.

Yargıtay; sanığın, yeğenini darp eden öğretmeni bıçakladığı bir olayda, sanığın eyleminin mağdurun yerine getirdiği öğretmenlik görevi nedeniyle değil, yeğenine karşı görev sınırları aşılması suretiyle darp edilmiş olmasından kaynaklandığı ifade etmiş ve nitelikli halin uygulanmaması gerektiğine karar vermiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2020/878, K:2020/1414, T: 23.06.2020)

Bir Suçu Gizlemek, Delillerini Ortadan Kaldırmak veya İşlenmesini Kolaylaştırmak ya da Yakalanmamak Amacıyla Kasten Öldürme

Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla kasten öldürme suçunun işlenmesi halinde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir.

Bu nitelikli halde, kasten öldürme suçu dışında başka bir suç daha bulunmakta; fail bu suçu gizleme, delillerini ortadan kaldırma, işlenmesini kolaylaştırma ya da yakalanmamak için kasten öldürme suçunu işlemektedir.  

Bu nitelikli halin uygulanması için öldürme suçu ile amaçlananın gerçekleşmesine gerek yoktur. Belirtilen amaç kapsamında öldürme suçunun işlenmesi yeterli olarak kabul edilir.

Örneğin, banka soygununu gerçekleştirirken bankadaki güvenlik görevlisinin öldürülmesi halinde bu nitelikli halden sorumluluk söz konusu olacaktır. Ayrıca banka soygunu da gerçekleşirse fail ayrıca bu suçtan da sorumlu olacaktır.

Yargıtay; sanığın maktule ait araçtaki eşyaları almak için onu öldürmesi olayında, silahlı yağma suçunun ve bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak, işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla nitelikli kasten öldürme suçunun işlendiğine karar vermiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2015/2405, K:2015/5648, T:23.11.2015)

Bir Suçu İşleyememekten Duyduğu İnfialle Kasten Öldürme

Bir suçu işleyememekten duyduğu infialle kasten öldürme suçunu işleyen kişilere ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Bu çerçevede, bir suç işlemek için harekete geçen fakat herhangi bir nedenden dolayı suçu işleyemeyen kişinin buna duyduğu öfke ve kızgınlık ile kasten öldürme suçunu işlemesi halinde bu nitelikli hal uygulanır. 

Bu nitelikli halin uygulanabilmesi için yapılmak istenen suçun icrasına başlanmış olması, fakat tamamlanamamış olması gerekir. Örneğin, cinsel saldırı suçunu işlemeye çalışırken mağdurun karşı koyması üzerine fiilini gerçekleştiremeyen kişinin mağduru öldürmesi halinde bu nitelikli hal söz konusu olacaktır. 

Yargıtay; sanıkların iş yerine gelip haraç istedikleri, mağdurun da olumsuz cevap vermesi ve karşı çıkması üzerine sanıkların silahla mağduru öldürdüğü olayda, sanıkların yağma suçunu işleyememekten duydukları infialle kasten öldürmeye teşebbüs suçunu işlediklerini ifade etmiştir. Bu nedenle de sanıkların bir suçu işleyememekten duyulan infialle kasten öldürmeye teşebbüs suçundan cezalandırılmalarına karar vermiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2019/3864, K:2020/90, T: 14.01.2020)

Kan Gütme Saikiyle Kasten Öldürme

Kan gütme saikiyle kasten öldürme suçunu işleyen kişilere ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Kan gütme saikiyle kasten öldürme, öldürülen bir kişinin intikamını alma maksadıyla, öfke ve şiddetli elem duygusunun etkisinde olmadan bir görev bilinci ile kasten öldürme suçunun işlenmesidir. 

Yargıtay kararlarına göre, kasten öldürme suçunun kan gütme saiki ile işlendiğinin kabul edilmesi için şu şartların gerçekleşmesi aranmaktadır:

• Olaya neden olan önceki olay, ölümle sonuçlanmalıdır.
• Fail, önceki suçu işleyen kişinin mensubu olduğu gruptan veya ailesinden birisini, öç alma duygusuyla ve bir görev bilinci ile öldürmelidir.
• İlk öldürülen ile ikinci suçu işleyen kişi arasında kan bağının bulunması şart olmayıp, suçun kan gütme saiki ile işlenmesi yeterli kabul edilmektedir.
• İlk öldürme olayı ile ikinci olay arasında çok kısa olmayan bir süre geçmeli, bu süre içerisinde fail, ilk öldürme olayından duyduğu acı, kızgınlık ve öfkeden arınarak geleneklerinin etkisiyle bir görevi yerine getirme istek ve bilinciyle hareket etmelidir.  

Fail, kan gütme saiki yanında başka saiklerle de kasten öldürme suçunu işlemişse bu nitelikli hal uygulanmayacaktır. Dolayısıyla bu nitelikli halin uygulanması için öldürmenin yalnızca kan gütme saikiyle gerçekleştirilmesi gerekir. Ayrıca ani bir kızgınlıkla ya da başka bir nedenle öldürme fiili gerçekleşirse kan gütme saikiyle öldürme nitelikli hali uygulanmaz. 

Yargıtay’ın bir kararında; sanıkların maktulü, sanığın oğlunun 4 ay önce maktulün oğlu tarafından öldürülmesi nedeniyle sırf kan gütme saikiyle öldürdüklerini ifade etmiş ve kan gütme saikiyle kasten öldürme suçundan cezalandırılmasına karar vermiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2014/5820, K:2015/491, T:09.02.2015)

Töre Saikiyle Kasten Öldürme

Töre saikiyle kasten öldürme; öldürme fiilinin gelenek, görenek veya törelere göre uygun bir görevin yerine getirilmesi için işlenmesi halinde söz konusu olmaktadır. Töre saiki uygulamada namus cinayeti olarak bilinmektedir. 

Töre saikiyle kasten öldürme suçunda mağdurun davranışı veya bulunduğu konum, sanık bakımından bir haksızlık teşkil etmemelidir. Dolayısıyla haksız tahrik unsurlarının bulunması halinde töre saiki nitelikli hali uygulanmaz.

Yargıtay, maktulün sanığın eşiyle ilişkisi olduğu için öldürüldüğü olayda, suçun töre saikiyle işlenmesine rağmen haksız tahrik unsuru bulunduğu için töre saikiyle kasten öldürme nitelikli halinin uygulanmamasına karar vermiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2020/1717, K:2021/6085, T:06.04.2021)

Kasten Öldürme Suçunda Zamanaşımı

Kasten öldürme suçunun temel halinde dava zamanaşımı süresi 25 yıldır; ceza zamanaşımı süresi ise 30 yıldır. Kasten öldürme suçunu nitelikli haliyle işlenmesi halinde ise dava zamanaşımı 30 yıl; ceza zamanaşımı ise 40 yıldır.

Dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren hesaplanmaya başlanır. Ceza zamanaşımı süresi ise ceza yargılamasında mahkemenin verdiği kararın kesinleştiği ya da kararın infazının herhangi bir sebeple kesintiye uğradığı tarihten itibaren hesaplanmaktadır.

Dava zamanaşımı süresi dolduktan sonra kasten öldürme suçundan dolayı ceza davası açılamaz, açılmış olan dava bulunuyorsa davanın düşmesine karar verilir. Ceza zamanaşımı süresi dolduktan sonra ise kasten öldürme suçu nedeniyle verilen mahkumiyet kararları yerine getirilemez.  

Kasten Öldürme Suçuna Teşebbüs, İştirak ve İçtima

Teşebbüs, failin suç işleme kararı kapsamında bir suçu işlemeye başlaması fakat elinde olmayan nedenlerden dolayı suçu tamamlayamamasıdır. Kasten öldürme suçuna teşebbüs mümkündür.

Kasten öldürme suçunun oluşabilmesi için ölüm sonucu gerçekleşmelidir. Dolayısıyla fail, icra hareketlerine başlamakla birlikte ölüm sonucunun gerçekleşmemesi halinde kasten öldürme suçuna teşebbüsten sorumlu olmaktadır. 

Kasten öldürme suçunun teşebbüs aşamasında kalması halinde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 13 yıldan 20 yıla kadar hapis, müebbet hapis cezası yerine ise 9 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde ise cezada ¼’ten ¾’üne kadar indirime gidilir.     

Örneğin; failin mağduru öldürmek için silahla ateş edeceği sırada silahın tutukluk yapması ya da başka birisinin silahını elinden alması nedeniyle kasten öldürme suçunu tamamlayamamış olabilir. Ayrıca fail silahla ateş etmesine rağmen mermilerin isabet etmemesi ya da isabet etmesine rağmen mağdura hastanede yapılan müdahale sonucunda kurtulması halinde kasten öldürme suçu teşebbüs aşamasında kalır.

İştirak, bir kişi tarafından işlenebilen bir suçun; birden fazla kişi tarafından, aralarında anlaşarak ve işbirliği yapılarak işlenmesidir. Kasten öldürme suçunda iştirakin her türlüsü mümkündür. Bu çerçevede kasten öldürme suçuna; müşterek fail, dolaylı fail, yan yana fail, azmettiren veya yardım eden olarak iştirak edilebilmektedir.

Yargıtay; sanığın olay sırasında diğer sanığın yanında bulunarak mağdurun silahla ateş edilerek öldürmeye teşebbüs eylemine destek olduğu ve arabayla suçun asıl failini olay yerinden kaçırarak yakalanmasının engellediği olayda, sanığın öldürmeye teşebbüs suçunun işlenmesine yardım eden olarak katıldığı belirtmiş ve cezalandırılmasına karar vermiştir. (Yargıtay 1.CD, E:2010/1666, K:2012/97, T:20.02.2012)

İçtima, failin birden fazla suç işlemesine rağmen hakkında tek bir cezaya hükmedilmesidir. Bir fiille birden fazla kişinin ölümüne neden olan kişi, ölen kişi sayısınca kasten öldürme suçundan sorumlu olur. Aynı şekilde, bir fiili ile birden çok suçun ortaya çıkması halinde de her bir suç için ayrıca cezalandırma yapılır.

Örneğin; silahla bir kişiyi öldüren kimse, hem kasten öldürme suçu hem de silahla genel güvenliği tehlikeye sokma suçundan sorumludur.

Yargıtay; sanığın tüfekle tek atış yapması sonucunda bir kişinin öldüğü iki kişinin ise yaralandığı olayda, fikri içtima kurallarına göre kasten yaralama suçlarından mahkumiyet kurulmaması gerektiği, sadece kasten öldürme suçundan ceza verilmesi gerektiğine karar vermiştir. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu, E:2019/350, K:2020/30, T:28.01.2020)

Kasten Öldürme Suçunun Soruşturma Aşaması

Kasten öldürme suçunun soruşturma aşaması, adli makamların suçu kendiliğinden ya da ihbarla öğrenmesi ile başlayan, iddianamenin düzenlendiği ya da takipsizlik kararı verilerek dosyanın kapatıldığı aşamadır. Kasten öldürme suçunda soruşturma aşaması şunlardan oluşmaktadır:

• Şikâyet-İhbar
• Gözaltı
• Delillerin Toplanması
• İfade ve Sorgu
• Uzlaşma
• Adli Kontrol
• Tutukluluk

Şikayet-İhbar

Kasten öldürme suçu şikayete bağlı suç değildir. Bu kapsamda, kasten öldürme suçunun işlendiğini ihbar, şikayet veya kendiliğinden öğrenen Cumhuriyet savcısı doğrudan soruşturma işlemlerini başlatır. İhbarlar; polis, jandarma veya Cumhuriyet savcılığına yapılabilir.

Suçun, şikayete tabi suçlardan olmaması sebebiyle, sonradan şikayetten vazgeçilse dahi soruşturma ve kovuşturma işlemleri devam edecektir.

Gözaltı

Gözaltı, bir suçu işlediği yönünde şüphe duyularak yakalanan kişilerin mahkeme huzuruna çıkartılmasına kadar ya da savcılık talimatıyla serbest bırakılmasına kadar geçen sürede geçici olarak alıkonmasıdır. Kasten öldürme suçu kapsamında yürütülen soruşturmalarda gözaltı kararının verilmesi mümkündür.

Bireysel işlenen suçlarda gözaltı süresi en fazla 24 saattir. Bununla birlikte kasten öldürme suçunun 3 veya daha fazla kişi tarafından işlenmesi halinde gözaltı süresi; en fazla 3 gün daha uzatılabilir ve bu durumda toplamda 4 gün gözaltına kalınabilmektedir. 

Gözaltı kararı ve gözaltının uzatılması kararına itiraz edilebilir. İtirazlar sulh ceza hakimliğine yapılır. İtirazı; gözaltındaki kişi, avukatı, eşi, yasal temsilcileri ya da 1. veya 2. derece kan hısımları yapabilir.

Delillerin Toplanması

Delillerin toplanması, soruşturma başlatılan olay hakkındaki gerçeklerin anlaşılması için kanıtların ortaya çıkarılması sürecidir. Tüm ceza yargılaması sürecinde delillerin toplanması mümkündür. Delillerin toplanmasıyla soruşturma konusu olayın oluş şekli, olayda kullanılan araç ve gereçler ile şüpheliler tespit edilmektedir.

Kasten öldürme suçu kapsamında yürütülen soruşturmada Cumhuriyet savcısı, gerçekleri ortaya çıkartmak için şüphelinin lehine ve aleyhine olan tüm delilleri toplamakla yükümlüdür. Bununla birlikte, şüphelilerin de kendi lehine olan delillerin toplatılmasını savcılıktan isteme hakkı bulunmaktadır.

Soruşturma evresinde toplanan delillerin ceza davasında kullanılabilmesi için hukuka uygun şekilde elde edilmesi gerekir. Hukuka aykırı deliller, kanunlarda öngörülen usullere aykırı davranarak olayla ilgili kanıt toplanmasıdır. Hukuka aykırı yollarla elde edilen deliller dikkate alınmaz ve ceza davasında olayı ispatlamak için kullanılamaz. 

Örneğin, soruşturma evresinde tanıkları dinlemeye Cumhuriyet savcısı ve sulh ceza hakimi yetkilidir. Bununla birlikte tanık dinlenmeden önce yemin verdirilmesi zorunludur. Tanığa yemin verdirmeden beyanının alınması halinde bu beyanlar hukuka aykırı delil olarak kabul edilmektedir.

İfade ve Sorgu

İfade alma, soruşturma konusu suçla ilgili olarak savcı, polis veya jandarma görevlileri tarafından şüphelinin bilgisine başvurulmasıdır. Sorgu ise şüpheli ya sanığın, soruşturma veya kovuşturma konusu olayla ilgili olarak mahkeme huzurunda dinlenmesidir. 

Kasten öldürme suçu kapsamında yürütülen soruşturmada şüpheli veya sanık, davetiye gönderilerek ya da hakkında zorla getirme kararı verilerek ifadeye ya da sorguya çağrılır. Zorla getirme kararında, kişinin kim olduğu, kendisine isnat edilen suç ile zorla getirme nedenleri gösterilir. Zorla getirme kararı kapsamında şüpheli veya sanık, bulunduğu yerden kolluk görevlileri tarafından alınıp ifade veya sorgu için adli mercilere getirilir.

Kasten öldürme suçu çerçevesinde yapılan ifade ve sorguya başlamadan önce usulen şu hususlar yapılır:

• Şüpheli veya sanığın kimlik tespit işlemi yapılıp kişisel ve ekonomik durumu sorulur,
• Şüpheli veya sanığa isnat edilen suç açıklanır,
• Şüpheli veya sanığın avukat tutma hakkının bulunduğu hatırlatılır,
• Şüpheli veya sanığın, kendisine isnat edilen hususlar hakkında açıklamada bulunmama hakkına sahip olduğu hatırlatılır,
• Şüpheli veya sanığın, kendi lehine olan delilleri gösterme ve bu delillerin toplanmasını isteme hakkına sahip olduğu hatırlatılır.  

İfade ve sorgu sırasında kişiye kötü davranılması; psikolojik baskı yapılması, cebir, hile veya tehditte bulunulması yasaklanmıştır. Aksi durumda, ifade ve sorguda kişinin yaptığı açıklamalar hukuka aykırı usulle elde edilen delil olarak kabul edilmekte ve sonradan izin verilse bile yargılamada dikkate alınmamaktadır. 

İfade ve sorguda şüpheli ya da sanığın beyanları kolluk görevlileri tarafından tutanakla kayıt altına alınıp taraflarca imzalanır. İfade sırasında yapılan sözlü beyanların tutanağa doğru şekilde yazılmış olmasına dikkat edilmesi gerekir. Aksi halde tutanak kayıtları dikkate alınacağından kişilerin mağduriyet yaşaması söz konusu olabilecektir. Bu nedenle, ifade veya sorguya çağrılan kişilerin uzman ceza avukatlarından hukuki yardım almalarında fayda vardır.

Uzlaşma

Uzlaşma, hakkında soruşturma başlatılan kişi ile suçun mağduru olan kişinin bir uzlaştırmacı tarafından aralarında iletişim kurarak anlaştırılmasıdır. Kasten öldürme suçu ise uzlaşma kapsamında olan suçlardan biri değildir.

Adli Kontrol

Adli kontrol kararı, tutuklama koşullarının bulunduğu hallerde kişinin tutuklanması yerine mahkemenin belirlediği daha hafif denetimlere tabi tutulmasıdır. Adli kontrol kararı ile şüpheli veya sanığa getirilen denetimlere uyulmaması halinde ise kişinin derhal tutuklanmasına karar verilir.   

Adli kontrol kararı ile mahkeme; ev hapsi, yurt dışına çıkış yasağı, belirli yerleşim yerine gidememek ya da yerleşim yerinden ayrılamamak gibi denetimler uygulayabilmektedir.

Kasten öldürme suçunda adli kontrol süresi en fazla 3 senedir. Fakat bu sürenin zorunlu hallerde 3 sene daha uzatılması mümkündür. 

Adli kontrol kararlarına itiraz edilmesi mümkündür. Adli kontrol kararının tefhim veya tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde itiraz edilebilir. Soruşturma aşamasındaki adli kontrol kararlarına itiraz; kararı veren sulh ceza hakimliğine yapılır. Sulh ceza hakimliği itiraz hakkında karar vermesi için dosyayı asliye ceza mahkemesine gönderir. Şüpheli veya sanık, avukatı, eşi ya da yasal temsilcisi; adli kontrol kararına itiraz edebilmektedir.  

Tutukluluk

Tutukluluk, suç işlendiğini gösteren somut kanıtların ve tutuklama sebebinin bulunması halinde şüpheli ya da sanığın; mahkeme kararıyla geçici olarak cezaevinde kalmasıdır. Kasten öldürme suçunu işlediği yönünde somut kanıtlar bulunan kişi hakkında tutuklama kararı verilmesi mümkündür. 

Kasten öldürme suçunda tutukluluk süresi en fazla 2 senedir. Fakat bu süre zorunlu hallerde gerekçesi de belirtilerek toplamda 3 sene daha uzatılabilir. Kasten öldürme suçunun soruşturma aşamasında tutukluluk süresi ise 1 yıldır. Ancak kasten öldürme suçunun toplu olarak işlenmesi halinde soruşturma evresinde tutukluluk süresi en fazla 1 yıl 6 ay olup gerekçesi gösterilerek 6 ay daha uzatılabilmektdir.

Kasten öldürme suçundan verilen tutuklama kararına itiraz yolu açıktır. Tutukluluğa itiraz, şüpheli veya sanığın tutuklandığı günden itibaren 7 gün içerisinde yapılabilir. İtirazı; tutuklanan kişi, tutuklunun eşi, avukatı veya kanuni temsilcileri yapabilmektedir.

Soruşturma evresinde verilen tutuklama kararına itirazlar; kararı veren sulh ceza hakimliğine yapılır. Hakimlik tutukluluğa itirazı yerinde görürse eski kararını düzeltir; itirazı yerinde görmemesi halinde ise karar vermesi için dosyayı asliye ceza mahkemesine gönderir.

Kasten Öldürme Suçunda Soruşturma Sonucu Verilebilecek Kararlar

Kasten öldürme suçunda soruşturma sonucu verilebilecek kararlar şunlardır:

• Soruşturmaya Yer Olmadığı Kararı (SYOK)
• Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı (KYOK)
• İddianamenin Düzenlenmesi 

Soruşturmaya Yer Olmadığı Kararı (SYOK)

Soruşturmaya yer olmadığı kararı, adli makamlara yapılan ihbar veya şikayetin inceleme yapma gereği duymaksızın asılsız olduğunun açıkça belli olması halinde verilmektedir.  

Soruşturmaya yer olmadığı kararına itiraz edilmesi mümkündür. İtiraz süresi, kararın ilgililere tebliğ edilmesinden itibaren 15 gündür. İtirazlar, kararı veren savcının bağlı bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine yapılır. İtirazın kabul edilmesi durumunda ise savcılık soruşturma işlemlerini başlatır.

Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı (KYOK)

Kovuşturmaya yer olmadığı kararı, Cumhuriyet savcısının soruşturma sonucunda ceza davasını açılması için yeterli kanıt bulamaması halinde veya ceza davasının açılma olanağının söz konusu olmaması halinde verilen karardır.

Kovuşturmaya yer olmadığı kararlarına karşı itiraz yolu açıktır. İtiraz süresi ise kararın ilgili kişilere tebliğ edilmesinden itibaren 15 gündür. İtirazlar, kovuşturmaya yer olmadığı kararını veren savcılığın bağlı olduğu sulh ceza hakimliğine yapılır. İtirazın kabul edilmesi durumunda Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyerek kamu davası açar.

İddianamenin Düzenlenmesi

İddianamenin düzenlenmesi, Cumhuriyet savcısının kasten öldürme suçu çerçevesinde yürüttüğü soruşturma sonucunda eldeki delillere göre şüphelinin olayın faili olduğu ve ceza alması gerektiği kanaatine varması halinde söz konusudur. Savcılığın düzenlediği iddianame mahkeme gönderilir. Mahkemenin de iddianamede bir eksiklik bulmayıp kabul etmesi halinde fail hakkında kamu davası açılır. 

Kasten Öldürme Suçunun Savunması

Ceza davasında savunmalar; ifade ve sorgu aşaması ile duruşmada delillerin tartışıldığı evrede yapılmaktadır. Savunmalar, yazılı veya sözlü; bizzat ya da avukat aracılığıyla yapılabilir. Kasten öldürme suçunda yapılabilecek savunmalara aşağıdaki hususlar örnek olarak gösterilebilir.

• Ölen kişinin kendisine silah doğrulttuğu için öldürdüğünü ve bu nedenle meşru savunmanın uygulanması gerektiği,
• Maktulün kendisine hakaret ettiği için ani hareketle öldürdüğü haksız tahrik hükümlerinin uygulanması gerektiği,
• Öldürme kastının bulunmadığı kişinin sadece yaralanması istendiği,
• Suçun unsurlarında yanlış değerlendirmeler yapıldığı,
• Suçun vasfının yanlış olarak değerlendirildiği,
• Delillerin suçu ispatlamak için yeterli olmadığı,
• Hukuka aykırı delillerin bulunduğu ve bu delillerin yargılamada dikkate alınmaması gerektiği, ileri sürülebilir.

Etkili bir savunma yapılması için olayın iyi bir şekilde analiz edilip kişinin lehine olan hususların doğru tespit edilmesi gerekir. Aksi durumda kişiler fazla cezalar alabilmekte veya haksız şekilde mahkum olabilmektedir. Bu nedenle uzman ceza avukatlarına danışmak oldukça faydalı olacaktır. 

Kasten Öldürme Suçunda Ceza Yargılaması Aşaması

Kasten öldürme suçunda ceza yargılaması aşaması, Cumhuriyet savcısının düzenlediği iddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesiyle başlayıp; mahkemenin verdiği kararın kesinleşmesiyle sona eren aşamadır.

Kasten öldürme suçunda ceza yargılaması aşaması şunlardan oluşur:

• Duruşma hazırlığı,
• Duruşma,
• Delillerin tartışılması ve karar,
• Kanun yolları.

Duruşma Hazırlığı

Duruşma hazırlığı evresi, Cumhuriyet savcısının hazırladığı iddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesiyle başlayıp duruşmanın yapılmasına kadar geçen evredir.

Duruşma hazırlığı aşamasında duruşmanın yapılması için gerekli hazırlıklar yapılmaktadır. Bu çerçevede, duruşmada hazır bulunması gereken kişiler çağrı kağıdı gönderilerek duruşmaya çağrılır. Duruşmaya katılmamaları halinde zorla getirilecekleri bildirilir. Ayrıca bu evrede duruşmada tartışmaya açılacak deliller belirlenir ve diğer usul işlemleri yapılır.

Duruşma

Duruşma evresi, hazırlık aşamasında belirlenen günde duruşma salonunda hakim, savcı ve tarafların bulunduğu, ceza yargılamasına konu olay hakkında gerçeklerin araştırılıp tartışıldığı evredir.

Duruşma açıldığında ilk olarak çağrı kağıdı ile çağrılan kişilerin duruşmada bulunup bulunmadıkları tespit edilir. Taraflar duruşmada hazırsa hakim iddianamenin kabul edildiğini açıklayarak duruşmayı açar. Taraflara sırasıyla söz vererek dava hakkındaki açıklamalar dinlenir.

Delillerin Tartışılması ve Karar

Delillerin tartışılması karar, kovuşturma konusu olayla ilgili toplanan delillerin değerlendiği, tartışıldığı ve bunun sonucunda mahkemenin hüküm verdiği aşamadır. Bu aşamada deliller tartışılıp değerlendirildikten sonra savcılık makamı mütalaasını açıklar. Mütalaaya karşılık ise taraflar açıklamalarını ve savunmalarını yapar. Savunmalar da yapıldıktan sonra ise sanığa son söz verilir. Ardından hakim duruşmanın sona erdiğini açıklayarak dava hakkında karar verir.

Kasten Öldürme Suçunda Mahkemenin Verebileceği Kararlar

Kasten öldürme suçunda mahkemenin verebileceği kararlar şunlardır:

• Beraat, 
• Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı (CYOK)
• Mahkumiyet,
• Davanın Düşmesi

Beraat

Beraat kararı, ceza yargılaması sonucunda sanığın suçsuz olduğunun ortaya çıkması halinde verilen karardır. Bu kapsamda; sanığın kasten öldürme suçunu işlemediği, sanığın kasten öldürme suçunu işlediğini gösteren delillerin yetersiz olduğu ya da kasten öldürme suçunun meşru savunma sınırları içinde kaldığının anlaşılması halinde beraat kararı verilmektedir.  

Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı (CYOK)

Ceza verilmesine yer olmadığı kararı, sanığın suç oluşturan hareketleri işlemesine rağmen bazı özel nedenlerden dolayı hakkında bir cezaya karar verilmemesidir. Kasten öldürme suçundan yargılanan kişilere de ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi mümkündür.

Kasten öldürme suçunda şu nedenlerin bulunması halinde sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir:

• Sanığın yaşının küçük olması, 
• Sanığın akıl hastası olması, 
• Sanığın sağır ve dilsiz olması,
• Kasten öldürme suçunun cebir veya tehdit altında işlenmesi,
• Kasten öldürme suçunun meşru savunma sınırın korku, heyecan, veya telaş nedeniyle aşılması suretiyle işlenmesi.

Sanığın kusurunun bulunamaması nedeniyle ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi halinde bu karar kişinin sabıka kaydında gözükmez. Bunun dışındaki gerekçelerle hükmedilen ceza verilmesine yer olmadığı kararları ise adli sicil kaydında gözükmektedir. 

Mahkumiyet

Mahkumiyet kararı, ceza davasında sanığın suçlu bulunması halinde verilmektedir. Kasten öldürme suçundan yargılanan kişilerin mahkeme tarafından suçu işlediğine kanaat getirilmesi halinde hapis cezasına hükmedilir. Hapis cezasının yanında ayrıca sanık hakkında hak yoksunlukları ve müsadere gibi güvenlik tedbirleri de uygulanabilmektedir.  

Sanığın adli sicili, sosyal ilişkileri, yargılama sürecinde göstermiş olduğu hal ve davranışlar ile suç oluşturan fiillere ilişkin pişmanlığı gibi hususlar neticesinde cezada indirime gidilebilir. İyi hal indirimi olarak da anılan, hakimin bu takdiri indirimi sonucu, müebbet hapis cezasının 25 yıl hapis cezasına indirilmesi mümkündür.

Davanın Düşmesi

Davanın düşmesi, bazı nedenlerden dolayı ceza yargılamasına devam edilmemesi ve sanık hakkında karar verilmemesidir. Davanın düşme sebepleri Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş olup bunlardan birinin söz konusu olduğunun dava sırasında anlaşılması halinde yargılamaya devam edilmez ve düşme kararı verilir.

Kasten öldürme suçundan yapılan yargılamada; sanığın ölmesi, yargılamanın dava zamanaşımına uğraması ya da genel af ilan edilmesi halinde düşme kararı verilmektedir.

Kasten Öldürme Suçunda İstinaf ve Yargıtay Süreci

Kasten öldürme suçunda istinaf ve Yargıtay süreci, ilk derece mahkemesi olan ağır ceza mahkemesinin verdiği kararın yanlış, eksik ya da hukuka aykırı olduğunu ileri süren tarafların kararın yeniden incelenmesi için başvurabilecekleri kanun yollarıdır. 

Kasten öldürme suçundan mahkum edilen hapis cezası 15 yıl ve daha fazla ise bu kararlar doğrudan istinaf incelemesine tabi olacaktır. Bu cezanın altında kalan kararlar ise tarafların başvurusu üzerine istinaf edilebilmektedir. Bu durumda ise ağır ceza mahkemesinin kararının tefhim veya tebliğinden itibaren 7 gün içinde istinaf başvurusu yapılabilir.

Kasten öldürme suçundan açılan davalarda bölge adliye mahkemesinin verdiği kararları kural olarak temyize açıktır. Fakat kasten öldürme suçundan açılan davada; davanın düşmesine veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmişse istinaf incelemesi sonucu karar kesinleşir ve temyize başvuru yapılamaz.  

İstinaf kanun yolunda verilen kararın hukuka aykırı olduğu düşünülüyorsa taraflar temyiz kanun yoluna başvurabilir. Temyiz incelemesi Yargıtay tarafından yapılır. Temyiz başvurusu ise hükmün açıklanmasından itibaren 15 gündür. 

Sonuç

Kasten öldürme suçu, müebbet hapis cezasının verildiği suçlardan biridir. Kasten öldürme suçunda etkili ve doğru savunma yapılması, haksız tahrik veya meşru savunma gibi hususları tespit edip bunların davada ileri sürülmesi halinde failin mahkum olmaması veya daha az ceza alması söz konusu olabilecektir. Bu nedenle yargılama sürecinde uzman ceza avukatlarından hukuki destek almak büyük önem arz etmektedir.