Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni, ülkemizde mühendislik ve mimarlık yapmak isteyen yabancıların başvurduğu çalışma izni türüdür. Bu meslekler, teknik bilgi ve yeterlilik gerektirdiğinden, diğer çalışma izinlerine göre farklı kıstaslara tabidir. Nitekim mesleki yeterliliklerini ortaya koyacak belgelerle birlikte, mevzuatta belirlenen diğer şartları da karşılıyor olmaları gerekir. Yapılan başvuru reddedilirse, tekrar başvurulabilir veya itiraz ya da iptal davası yollarına başvurulabilir.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalıştırma Kriterleri

Yabancı mühendis ve mimar çalıştırma kriterleri Uluslararası İşgücü Kanunu 20. maddesinde ve Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği 42. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili hükümlere göre yabancı mühendis ve mimar çalıştırma kriterleri şunlardır:

• Yabancı kişilerin, öğrenimlerini Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunun mühendislik ve mimarlık fakültelerinde veya yurt dışında ilgili ülke makamları ve Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmış bir yükseköğretim kurumunda tamamlayarak mühendis ve mimar unvanlarının alınmış olması,
  • (Bu şekilde mühendis ve mimar unvanı alan yabancıların, kanuna göre proje bazlı ve geçici süre ile çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleklerini icra edebilirler.)
• Yabancı müteahhit veya yabancı kuruluşlar, Türkiye’de devlet daireleri ile resmî ve özel kuruluş ve şahıslara karşı re’sen veya yerli kuruluşlarla birlikte taahhüt ettikleri mühendislik veya mimarlıkla ilgili işlerde, yalnız bu işe münhasır kalmak kaydıyla çalışma izni ile yabancı mühendis ve mimar çalıştırabilirler.
  • Bu kapsamdaki çalışma izni başvuruları Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin görüşü alınarak değerlendirilir. Verilecek Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği görüşünde, diplomalarını yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından almış yabancı meslek mensuplarının, 2547 sayılı Kanun uyarınca diploma denkliğinin tespitinin yapılması şartı aranmaz.

Yukarıda açıklanan hususların kapsamına girmeyen işlerde çalıştırılacak yabancı mühendis ve mimarlara ilişkin çalışma izin başvuruları TMMOB’nin görüşü alınarak sonuçlandırılır.

DİKKAT: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu 34 ve 35 inci maddeler gereğince gelen yabancı meslek mensupları Türkiye’de 1 aydan fazla kaldıkları takdirde ihtisaslarına en yakın odaya müracaatla geçici üye olarak kayıt olmaları gerekir.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni, işveren tarafından; çalışacak yabancının referans numarasıyla veya yine çalışacak olan yabancının T.C. Yabancı Kimlik Numarası ile başvuru yapılmasıyla alınır. Her iki usulden hangisinin tercih edileceği yabancının yurt dışında veya yurtiçinde bulunmasına göre farklılık arz edecektir.

Yabancı yurtdışındaysa ve en az 6 ay süreli geçerli ikamet tezkeresi yoksa; yabancı kişi uyruğunda bulunduğu ülkedeki T.C. dış temsilciliğine giderek çalışma vizesi başvurusunda bulunur. Oradan kendisine verilecek olan 16 haneli “referans numarası” ile Türkiye’deki işveren e-izin sistemi üzerinden başvuru yapacaktır. 

Yabancı yurtiçinde ve ve en az 6 ay süreli geçerli ikamet tezkeresi varsa; bu yabancılar  “99” ile başlayan T.C. Yabancı Kimlik Numarasına sahiptir. Bu numara ile işveren, e-izin sistemi üzerinden yabancı için çalışma iznine başvuracaktır. 

Her iki usulde de başvurular, e-izin otomasyon sistemi üzerinden yapılacaktır. E-izin üzerinden yapılacak başvuruyu işverenin yapacağı unutulmamalıdır. Bu kapsamda, başvuru sürecinde gerekli belgeler sisteme yüklenecektir. Gerekli belgelerin neler olduğu yazının devamında açıklanmıştır.  

DİKKAT: Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni alındıktan sonra, yabancıların adres kayıt sisteminde kaydı yoksa, Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren en geç 20 iş günü içerisinde il göç idaresine adres bildirimlerini yapmaları zorunludur.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni için gerekli belgeler; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve ilgili mevzuat tarafından belirlenen belgelerdir. İlgili mevzuata göre, yabancı mühendis ve mimar çalışma izni gerekli belgeler şunlardır:

• İşveren ve yabancı tarafından imzalanmış iş sözleşmesi, (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir),
• Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi,
• Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu,
• Mühendis veya mimar olarak yabancı personel istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk istihdam edildiğini ispatlayan ücret bordrosu,
• Pasaport sureti ,
• Diploma (Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı olmalıdır),
• Mesleki hizmetler kapsamında mühendis veya mimar olarak çalışma izni talep edilen yabancının, yurt dışında yüksek öğrenim görmesi halinde ilgili yönetmeliğe uygun olarak alacağı diploma veya geçici mezuniyet denklik belgesi gerekmektedir.

Yukarıda sayılan belgelerden ilk 4 tanesi işveren şirket tarafından istenilen, geriye kalan 3 tanesi ise yabancı personelden istenilen belgelerdir. 

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvuru dosyaları, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne gönderilir. Yabancı mühendis ve mimarların Türkiye’de çalışabilmeleri için şu belgeler de talep edilir:

• Denklik Belgesi, 
• Diğer mesleki sertifika ve belgeler, 
• Ülkesindeki mesleki kuruluştan mesleğini icra ettiğine, 
• Kendi ülkesinde akredite bir ulusal veya uluslararası meslek örgütüne üye olduğuna ve meslekten men cezası olmadığına ilişkin son altı ay içinde alınmış belge, 
• Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişilerde, aynı meslekte Türk mühendis ve mimar istihdam edildiğini ispata dair, son aya ait bu meslek mensuplarından birinin ücret bordrosu sayılmaktadır. (TMMOB Yabancı Mühendis, Mimar ve Şehir Plancılarının Çalışma İznine Esas Değerlendirilmesi ve Geçici Üyelik Müracaatları Hakkında Yönetmelik)

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni İçin İş Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yabancı bakıcı çalışma izni için iş sözleşmesinde dikkat edilmesi gereken ilk husus, iş sözleşmesinin mevzuat tarafından belirlenen usule uygun şekilde düzenlenmesidir. Bu bağlamda, iş sözleşmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı web sitesinde bulunan iş sözleşmesi örneklerini incelemek faydalı olacaktır. 

Bu noktada, iş sözleşmesinin yapılacağı yabancı işçiye ödenecek ücret için belirlenen asgari tutarın üzerinde bir bedel belirlenmesi gerektiği de unutulmamalıdır. Zira, yabancı kişinin yapacağı işin karşılığında alacağı ücret, söz konusu asgari tutarın altında olmamalıdır.

Yabancı bakıcı çalışma izni alınması, gerekli belgelerin sağlanması, mevzuatta belirlenen kıstasların karşılanması ve başvurunun usulüne uygun şekilde yapılmasıyla mümkündür. Bu unsurlarda bulunacak eksiklik başvurunun reddine veya sürecin uzamasına sebep olacaktır. Bu anlamda gerek usuli adımların yönetimi gerekse iş sözleşmesinin hazırlanarak sürecin hızlı ve etkin şekilde yönetilmesi için alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Yabancı Mühendis ve Mimar İçin En Düşük Belirlenebilecek Ücret

Yabancı mühendis ve mimar için belirlenebilecek en düşük ücret, 2023 yılı itibariyle asgari ücretin 4 katı yani brüt 40.032,00 TL’dir.

Bu ücretin 2023 yılı itibariyle geçerli olacağı unutulmamalıdır. Zira, her yıl asgari ücret miktarı ilgili resmi kurum tarafından revize edilmektedir.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Reddi, Redde İtiraz ve İptal Davası

Yabancı mühendis ve mimarlar için başvurulan çalışma izni, başvuruda eksik bilgi ve belgelerin bulunması, usul hukuku alanına giren usuli iş ve eylemlerin doğru şekilde yapılmaması, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenen kriterlerin karşılanmaması nedeniyle reddedilir.

Yabancı bakıcı çalışma izni başvurusunun reddine karşı itiraz edilebilir veya iptal davası açılabilir. İtirazlar kararın tebliğ edilmesinden itibaren 30 gün içerisinde, sistem üzerinden online olarak yapılır. Bu kapsamda sisteme, itiraza ilişkin gerekçeli dilekçe ve belgeler yüklenir. İptal davası ise çalışma izni başvurusunun reddi kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde açılır.

Eğer önce itiraz edilmiş sonra iptal davası açılmışsa, iptal davası açma süresi olan 60 günden, tahdit kodunun tesis edildiğinin tebliğ edilmesi ile bu karara itiraz edilmesi arasındaki süre düşülür. Bu süre düşüldükten sonra kalan süre, iptal davası açmak için kalan süredir. Çünkü iptal davasından önce yapılan itiraz, idari dava açma süresini durdurur.

Bu başlık altında yabancı mühendis ve mimar çalışma izni reddi konusu hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Çalışma izninin reddedilmesi işlemi ve sonrasında başvurulabilecek hukuki yollar hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için, konunun tüm ayrıntılarıyla ele alındığı “çalışma izni başvurusunun reddi” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. 

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Başvurusunun Reddi Halinde Yeniden Başvuru Yapma

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvurusunun reddi halinde yeniden başvuru yapılması mümkündür.

Yeni başvuruda bulunmadan önce, reddedilen başvurunun hangi sebep ve gerekçelerle reddedildiği tespit edilmelidir. Zira, ret kararında belirtilen eksikliğin giderilmesi veya tamamlanması ile bir sonraki başvurudan sonuç alınabilecek, aksi takdirde tekrar ret işlemi ile karşı karşıya kalınabilecektir. 

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Uzatma, Uzatmanın Reddi ve Reddine İtiraz Usulü

Yabancı mühendis ve mimarlar için çalışma izni uzatma işlemi yapılabilir. Uzatma işlemi başvuruları, çalışma izni süresinin bitimine 60 gün kalmasından itibaren ve her halde çalışma izni süresi dolmadan önce yapılır. Başvuru, e-izin sistemi üzerinden yapılacaktır.

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni uzatma başvurusunda bulunan yabancılar, çalışma izni süresinin sona erdiği tarihten itibaren 90 günü geçmemek ve yaptığı işin mahiyetinin değişmemesi şartıyla aynı işyerinde çalışmaya devam edebilir. 

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni uzatma başvurusu, gerekli usuli işlemlerin doğru şekilde yapılmaması, belirtilen süre dışında uzatma başvurusu yapılması, Bakanlıkça belirlenen kriterlere uyulmaması gibi durumlarda reddedilecektir.

Uzatma başvurusunun reddi işlemine karşı, ilgililerin itiraz etme veya iptal davası açma hakkı bulunur. Başvurulabilecek bu yollar, yukarıda açıklanan yabancı mühendis ve mimar çalışma izni reddi ile aynı usule tabidir.

Bu başlık altında yabancı mühendis ve mimar çalışma izni uzatma konusu hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Çalışma izninin uzatılması işlemi hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için konunun tüm ayrıntılarıyla ele alındığı “yabancı çalışma izni uzatma” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. 

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Ne Kadar Sürede Çıkar?

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni, Bakanlık değerlendirmesi sonucu en geç 30 gün içinde sonuçlandırılır. Bu süre, gerekli bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak otomasyon sistemine yüklendiği günden itibaren başlayacaktır. 

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Harç ve Masrafları

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni harç ve masrafları, çalışma izninin, süreli, süresiz veya bağımsız olmasına göre değişkenlik gösterir. 2023 yılı itibariyle yabancı mimar ve mühendis çalışma izni harç ücretleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. 

Yukarıda belirtilen harç ücretlerinin yanında, ayrıca 2023 yılı itibariyle 356 TL değerli kağıt bedeli ve başvuru belgelerinden biri olan denklik belgesi alırken YÖK’e 150 TL hizmet bedeli ödenecektir.

DİKKAT: Bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde istenilen harç ve değerli kâğıt bedelinin yatırılmaması halinde çalışma izin başvurusu işlemden kaldırılmaktadır.

Sonuç

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni alınması sürecinde, Bakanlık kriterlerinin karşılanmasına, gerekli belgelerin eksiksiz şekilde hazırlanmasına ve iş sözleşmesinin mevzuata uygun düzenlenmesine dikkat edilmelidir. Ayrıca, başvuru yaparken yine usuli işlemlere dikkat edilmelidir. Aksi halde başvuru reddedilecektir. Bu anlamda hızlı bir şekilde sonuç alınması ve etkin biçimde sürecin yönetilmesi için alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.