Oturma İzni Başvurusunun Reddi

Oturma izni başvurusunun reddi; Türkiye’de oturma izni almak isteyen yabancıların başvurularında usule ilişkin eksiklik bulunması, başvuru gerekçesinin ikna edici olmaması, gerekli şartların mevcut olmaması ve benzeri sebeplerden kaynaklanabilmektedir. İkamet izni başvurusunun reddedilmesi halinde, itiraz ve iptal davası yoluna gidilmelidir.

Oturma İzni Başvurusunun Reddi Sebepleri

Oturma izni başvurusunun reddi, çoğunlukla oturma izni için başvuran yabancının dikkat etmediği birtakım usuli hatalardan veya somut durumda ret sebeplerinden birinin yahut birkaçının bulunmasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla, başvuru sürecinde bu ret sebeplerinin mevcut olup olmadığı mutlaka doğru biçimde tespit edilmelidir.

Oturma izni başvurusunun reddi sebepleri; YUKK ve Yönetmelik çerçevesinde, ikamet izni türlerine göre çeşitli hükümlerde belirtilmiştir. Buna göre, birtakım ret sebepleri birden fazla ikamet türü bakımından geçerli olacaktır. Diğer bazı ret sebepleri ise yalnızca belirli ikamet izni türleri açısından söz konusu olacaktır.

Oturma İzni Başvurusunun Reddinin 32. Madde Genel Sebepleri

İkamet izni başvuruları, daha çok genel sebeplere dayanarak reddedilmektedir. YUKK 32 hükmünde ve ilgili mevzuatın diğer bölümlerinde belirtilen ret sebepleri, bütün ikamet izin türlerinin ret sebeplerini kapsamaktadır.

Aşağıda yer alan kişi grupları tarafından yapılan başvurularda, ikamet izni reddi söz konusu olacaktır.

• Pasaportu veya pasaport yerine kullanılan belgesi, vizesi veya çalışma ya da ikamet izni olmayan kişiler ile bu belgelerin veya izinlerin hileli yollarla edinildiği veya sahte olduğu anlaşılanlar,
• Vize, vize muafiyeti veya ikamet izin süresinin bitiminden itibaren en az 60 gün süreli pasaport veya pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar,
• Türkiye’ye girişi yasaklanmış olanlar,
• Kamu düzeni ya da güvenliği bakımından sakıncalı görülen kişiler,
• Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşıyan kişiler,
• Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar uyarınca, suçluların geri verilmesine esas olan suç veya suçlardan sanık ya da hükümlü olanlar,
• Türkiye’de kalacağı süre boyunca geçerli olacak sağlık sigortası bulunmayanlar,
• Türkiye’ye giriş, Türkiye’den geçiş veya Türkiye’de kalış amacını haklı nedenlere dayandıramayanlar,
• Türkiye’de kalacağı süre boyunca, yeterli ve düzenli maddi imkana sahip olmayanlar,
• Vize ihlalinden veya önceki dönemden kaynaklanan borçları ödemeyi kabul etmeyenler yahut mevcut durumda takip edilen borç ve cezaları ödemeyi kabul etmeyenler.

DİKKAT: Yukarıda belirtilen kişiler tarafından başvuru yapılması halinde, oturma izni başvurusunun reddi gündeme gelmektedir. Fakat uzun dönem ikamet izni, insani ikamet izni ve insan ticareti mağduru ikamet izni; kendi ret nedenlerine sahiptir. Ayrıca bazı ikamet izinlerinde, belirtilen bu genel ret nedenlerinin yanında ek birtakım ret nedenleri de söz konusu olabilmektedir.

Kısa Dönem İkamet İzni Ret Nedenleri

Kısa dönem ikamet izni ret nedenlerinin somut durumda bulunması halinde, oturma izni başvurusunun reddi söz konusu olacaktır. Bu ikamet izni için söz konusu olan ve YUKK m. 32 ve 32 hükümlerinde düzenlenen ret nedenleri, aşağıda listelenmiştir.

• Genel ret sebepleri başlığında sıralanan kişilerden olmak,
• YUKK 31 kapsamında düzenlenen kısa dönem ikamet izni gerekçelerinden birini veya birkaçını ileri sürememiş olmak,
• İkamet talebiyle ilgili bilgi ve belgeleri ibraz etmemek,
• Türkiye’ye girişine izin verilmeyecek yabancılardan olmak,
• Hakkında sınır dışı kararı verilmiş yabancılardan olmak,
• Vize verilmeyecek yabancılardan olmak,
• Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmamak,
• Kendisinden istenilmiş olmasına rağmen, vatandaşı olduğu ülkedeki resmi makamlarca verilmiş adli sicil kaydını ibraz etmemek,
• Türkiye’de kalınacak adres bilgilerini sunmamak.

Belirtilen bu durumların söz konusu olması halinde, kısa dönem oturma izni başvurusunun reddi gündeme gelecektir. Dolayısıyla, bu durumların mevcut olmamasına başvuru sürecinde özen gösterilmelidir. Kısa dönem ikamet izninin şartlarına ve başvuru sürecinin işleyişine, “kısa dönem ikamet izni” yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Aile İkamet İzni Ret Nedenleri

Aile ikamet izni ret nedenleri, YUKK m. 36 kapsamında düzenlenmiştir. Bu noktada, aile ikamet izni şartlarının sağlanmış olması ve genel ret nedenlerinin somut olayda mevcut olmaması son derece önemlidir. Aksi takdirde, izin talebi reddedilecektir. Söz konusu ret nedenleri, aşağıda liste halinde sıralanmıştır.

• Genel ret sebepleri başlığında sıralanan kişilerden olunması,
• YUKK m. 34 ve 35 bünyesinde yer alan aile ikamet izni şartlarının taşınmıyor olması,
• Kişi hakkında sınır dışı kararı verilmiş olması,
• Başvurucunun Türkiye’ye girişi yasaklı kişilerden olması,
• Başvurucu yabancının vize verilmeyecek kimselerden olması.

Aile ikamet izni alabilmek için hem destekleyicinin hem de aile ikamet izni talebinde bulunan yabancı kişinin özel birtakım şartları taşıması gerekmektedir. Bu şartlar ve ikamet izni başvuru sürecinin işleyişi, “aile ikamet izni” yazımızda detaylı biçimde açıklanmıştır.

Öğrenci İkamet İzni Ret Nedenleri

Öğrenci ikamet izni reddi, bu ikamet izni için öngörülen başvuru şartlarının sağlanmaması veya ikamet izinlerine dair genel ret nedenlerinin bulunması halinde gündeme gelmektedir. Dolayısıyla; aşağıda yer alan nedenlerden en az birinin varlığı halinde, oturma izni başvurusunun reddi söz konusu olacaktır. İlgili ret nedenleri, aşağıda liste halinde sıralanmıştır.

• Genel ret sebepleri başlığında sıralanan kişilerden olmak,
• YUKK 38 kapsamında belirlenen kriterleri sağlamıyor olmak,
• Başvurucu hakkında sınır dışı kararı verilmiş olması,
• Başvurucu hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunması,
• Başvurucunun vize verilmeyecek yabancılardan olması,
• Başvuru şartlarının taşındığına ilişkin bilgi ve belgeleri ibraz etmemek,
• Türkiye’de kalınacak adres bilgilerini beyan etmemek.

Yukarıda listelenen nedenlerden herhangi birinin varlığı halinde, öğrenci ikamet iznine ilişkin talep reddedilir. Dolayısıyla, bu nedenlerin başvuruda ve başvurucuda mevcut olup olmadığına dikkat edilmelidir. Öğrenci ikamet izninin gerek şartları ve başvuru sürecinin işleyişi gerekse konuya dair bilinmesi önem arz eden diğer detaylar, “öğrenci ikamet izni” yazımızda yer almaktadır.

Uzun Dönem İkamet İzni Ret Nedenleri

Uzun dönem ikamet izni, YUKK 42 hükmünde düzenlenmiştir. İlgili hükmün devamında da bu ikamet türü için aranan şartlar ve diğer hususlar ele alınmıştır. Uzun dönem ikamet izninin reddi, Kanun’da aranan şartların yokluğu halinde söz konusu olacaktır. YUKK 43 hükmü kapsamında düzenlenen bu şartlar, aşağıda liste halinde belirtilmiştir.

• En az 8 yıl kesintisiz biçimde ikamet izniyle Türkiye’de kalmış olmak,
• Son 3 yıl içinde herhangi bir sosyal yardım almamış olmak,
• Kendisinin veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak düzeyde yeterli ve düzenli bir gelir kaynağına sahip olmak,
• Geçerli sağlık sigortası sahibi olmak,
• Kamu düzeni veya kamu güvenliği bakımından tehdit oluşturmamak.

Yukarıda sıralanan şartlardan birinin dahi yokluğu halinde, oturma izni başvurusunun reddi gündeme gelecektir. Bu noktada, uzun dönem ikamet izni için aranan şartların detaylarını kavramakta fayda vardır. Konuyla ilgili detaylar, “uzun dönem ikamet izni” yazımızda ayrıntılı biçimde açıklanmıştır. 

İnsani İkamet İzni Ret Nedenleri

İnsani ikamet izni, Kanun’da belirtilen insani nedenlerle verilen istisnai bir ikamet iznidir. Bu ikamet izninde, diğer izin türleri için aranan şartlar aranmamaktadır. Bununla birlikte; insani ikamet izninin verilmesi için gerekçe olarak kabul edilen nedenlerin bulunmaması halinde, başvuru reddedilecektir.

İnsani ikamet izni almak için aranan şartlar, YUKK m. 46 kapsamında düzenlenmiş ve “insani ikamet izni” yazımızda ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Dolayısıyla, izin şartlarına ve ret nedenlerine ilişkin detaylı bilgiye bu yazıdan ulaşma imkanı mevcuttur.

İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni Ret Nedenleri

İnsan ticareti mağduru ikamet izni; insan ticareti mağduru olduğu ya da olabileceği yönünde kuvvetli şüphe duyulan yabancılara, yaşadıklarının etkisinden kurtulmaları için verilen ikamet iznidir. İnsan ticareti mağduru ikamet izninde, diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmamaktadır.

Dolayısıyla, yukarıda belirtilen genel şartlar sağlanmamış olsa bile insan ticareti mağduru ikamet izni kazanılabilir. İdari makamlar, insan ticareti mağduru olmadığını tespit ettiği yabancı kişinin ikamet izni talebini reddedecektir.

YUKK kapsamındaki tüm ikamet izni türlerine ilişkin detaylar ve şartlar, “ikamet izni” yazımızda ayrı ayrı ele alınmıştır.

Oturma İzni Başvurusunun Reddine İtiraz

Oturma izni başvurusunun reddine itiraz, yabancının başvurusu reddedildiği takdirde bu karara karşı başvurabileceği hukuki yollardan biridir. Oturma izni başvurusunun reddine ilişkin kararın tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içerisinde, idareye itirazda bulunulabilir veya idare mahkemesinde dava açılabilir. Bu noktada itirazda bulunulacak olan makam, Göç İdaresi Genel Müdürlüğüdür.

İlgili idari makam, 30 gün içerisinde itiraza dönüş yapmalıdır. İdarenin olası tutumları ve bunlar karşısında başvurucunun atması gereken adımlar, aşağıda çeşitli ihtimaller halinde sıralanmıştır.

• İdare itiraza karşı olumlu cevap vermişse oturma izni alınabilir.
• İdare itiraza karşı olumsuz cevap vermişse 60 günlük dava ve itiraz süresi idareye itirazda bulunulmasıyla birlikte donmuş olacağından ötürü, 60 günün kalan kısmı içerisinde idari dava açılabilir. İtirazın idarece incelenme süresi, 60 gün içerisinde sayılmayacaktır.
• İdare 30 günlük sürede herhangi bir cevap vermemişse itiraz reddedilmiş sayılır ve 60 gün içinde, idare mahkemesinde başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali için dava açılır.

Burada, özellikle itirazın reddedilmesi durumunda 60 günlük dava ve itiraz süresinin kalan kısmında idare mahkemesinde dava açma imkanına dikkat edilmelidir. Ret kararının yabancıya tebliğini izleyen günden itibaren, 60 günlük dava ve itiraz süresi işleyecektir. Bu sürede örneğin 20. gün idari makama itiraz ettikten sonra, bu itiraza karşı idare 15 gün sonra ret cevabı verirse yabancının dava açması için kalan süresi 40 gün olacaktır.

Burada dikkat edilmesi gereken temel nokta, sürelerdir. Sürelerin kaçırılması halinde, itirazda bulunma ve iptal davası açma imkanı ortadan kalkacaktır. Bu durumda, yabancı kimse için ikamet iznini elde edememe ve sınır dışı edilme ihtimali doğmaktadır. Dolayısıyla, bu tür hukuki sorunlarla karşılaşmamak adına uzman yabancılar avukatıyla hareket etmekte fayda vardır.

Oturma İzni Başvurusunun Reddine Karşı İptal Davası

Oturma izni başvurusunun reddine karşı iptal davası, idari makama itiraz süreci tamamlandıktan sonra açılabileceği gibi doğrudan da açılabilecektir. İptal davasında görevli ve yetkili mahkeme, ret kararını veren merciin bulunduğu ildeki idare mahkemeleridir.

Dava açma süresi ise ret kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 gündür. İptal davasında, idarenin kararının hukuka aykırı olduğunun somut delillerle ispatlanması gerekmektedir. İdare mahkemesi, davacı yabancının talebini yerinde görmezse davayı reddedecektir. Bu durumda, karara karşı istinaf imkanı söz konusudur.

İstinaf dilekçesi; mahkeme kararının tebliğini izleyen 30 gün içerisinde, kararı veren idare mahkemesine sunulacaktır. Sonrasında dosyayı, istinaf mercii olan bölge idare mahkemesi inceleyecek ve nihai karara bağlayacaktır. Bu karara karşı, temyiz yoluna başvurulamayacaktır.

Oturma İzni Başvurusunun Reddi Sonrasında Yeniden Başvuru

Oturma izni başvurusunun reddi veya iptali halinde, yeniden başvuru imkanı mevcuttur. Fakat ilgili Yönetmeliğin m. 21/10 hükmü uyarınca, 6 ay içerisinde yeniden başvuru yapılacaksa yeni bir talep gerekçesi ileri sürülmelidir.

Bu zaman dilimi içerisinde, aynı gerekçelere dayanarak yeniden ikamet iznine başvurulamaz. 6 aylık zaman dilimi dolduktan sonra ise aynı gerekçelerle tekrar başvuruda bulunmak mümkündür.

Oturma İzni Uzatma Başvurusunun Reddi

Oturma izni uzatma başvurusunun reddi, ikamet iznini uzatmak için aranan şartları yerine getirmeyen yabancılar bakımından gündeme gelecektir. İkamet izni uzatma şartları, her ne kadar ikamet türlerine göre değişkenlik arz etse de ilgili ikamet izni için aranan şartların kişide hâlâ mevcut olması temel kıstastır. Eğer başvuruda aranan şartlar sonradan ortadan kalkmışsa ikamet iznini uzatma başvurusu reddedilir.

Bunlara ek olarak ikamet izninin veriliş amacı dışında kullanıldığının tespit edilmesi halinde, uzatma başvurusu reddedilecektir. Aynı şekilde, uzatma başvurusunda yer alan belgelerdeki eksikliğin süresi içinde giderilmemesi veya diğer usul işlemlerinde eksiklik gösterilmesi halinde de uzatma başvurunun reddi söz konusu olacaktır.

İkamet izni uzatma başvurusunda bulunurken mutlaka sürelere dikkat edilmelidir. Uzatma başvuruları, mevcut ikamet izninin son 60 günü içerisinde yapılmalıdır. Bu zaman aralığı dışında yapılan uzatma başvurularının reddi gündeme gelmektedir. İkamet izni uzatmayla ilgili önem arz eden diğer detaylar, “ikamet izni uzatma” yazımızda mevcuttur.

İkamet İzni Uzatma Başvurusunun Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

İkamet izni uzatma başvurusunun reddedilmesi halinde, Göç İdaresi Başkanlığına itiraz edilebileceği gibi itiraz yoluna başvurmadan ya da itirazın reddedilmesi halinde sonradan idare mahkemesinde iptal davası da açılabilmektedir. Bu durumda, ret kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 günlük bir süre mevcuttur.

Oturma izni uzatma başvurusunun reddedilmesi halinde söz konusu olacak itiraz ve iptal davası süreçleri, ikamet izninin reddedilmesi durumuyla aynı usule tâbidir. Dolayısıyla, yukarıda izah edilen hususlar burası için de geçerlidir.

İptal Davasında Yürütmenin Durdurulması

İkamet izni başvurusunun ve ya uzatmanın reddi davasını açarken mutlaka yürütmenin durdurulması talep edilir. Bu talep kabul edildiği takdirde, yabancı kişi aksi yönde bir karar çıkıncaya kadar Türkiye’de kalmaya devam edecek ve dava neticelenene kadar ikamet imkanından faydalanacaktır.

Yürütmenin durdurulması talebi, dava dilekçesinde ileri sürülmeli ve dilekçe hazırlığında bu noktaya mutlaka dikkat edilmelidir.

Sonuç

Oturma izni başvurusunun reddi işlemine karşı, yabancıların başvurabileceği hukuki imkanların kendine has birtakım prosedürleri mevcuttur. Özellikle itiraz ve yargı yoluna giderken sürelere dikkat etmek gerekir. Aksi halde, yabancının davası usulden reddedilir ve kişinin sınır dışı edilmesi dahi gündeme gelebilir. Bu nedenle, ikamet izni başvurusu sürecini alanında uzman yabancılar avukatıyla takip etmek oldukça faydalıdır.