Dava Harç Masrafı Hesaplama

Dava harç masrafı hesaplama, davanın çeşidine ve gerçekleştirilecek işlemlere bağlı olarak farklı miktarlarda ortaya çıkabilir. Aşağıda yer alan araç ile dava harç masrafını hesaplamak mümkündür.

Dava Harç Masrafı Hesaplama Nasıl Yapılır?

Dava harç masrafı hesaplama işlemi; harcın sabit (maktu) ya da oransal (nispi) olup olmadığına, davanın hangi mahkemede görüleceğine, tanık ve bilirkişi sayısına, davanın konusu olan uyuşmazlığın değerine ve diğer çeşitli faktörlere göre Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarifesine dayanarak yapılır.

Dava harç masrafını etkileyen başlıca unsurlar, aşağıdaki listede sıralanmıştır:

• Mahkemenin türü,
• Harcın sabit (maktu) veya oransal (nispi) oluşu,
• Davanın konusu olan uyuşmazlığın maddi değeri,
• Tanık sayısı,
• Taraf sayısı,
• Bilirkişi sayısı,
• Avukat sayısı,
• Keşif yapılma durumu gibi çeşitli değişkenlere göre, dava harç masrafı ortaya çıkar.

Burada ilk etapta, her türlü dava için geçerli olan bazı harç ve masraflara değinmekte yarar vardır. Bunlar, aşağıda sıralanmıştır.

• Başvurma harcı (Sulh hukuk ve icra mahkemeleri için): 195,80 TL,
• Başvurma harcı (Asliye hukuk ve idare mahkemeleri için): 427,60 TL,
• Vekalet suret harcı: 60,80 TL, 
• Dosya masrafı: 22,10 TL ödenmelidir.

Bu harçlar ve masraflar hakkında detaylı bilgi, çeşitli ihtimaller dikkate alınarak aşağıda farklı başlıklar halinde sıralanmıştır.

Davanın Nispi veya Maktu Harca Tâbi Olmasının Etkisi

Nispi harç, davaya konu olan şeyin para veya parasal değere sahip bir unsur olması durumunda ortaya çıkar. Harçlar Kanunu’nda, sabit bir miktar yerine oran olarak düzenlenmiştir. Uyuşmazlık miktarının binde 68,31’i nispi harç olarak talep edilir ve bu orana karşılık gelen miktar, dava konusunun değerine göre değişkenlik gösterir.

Maktu harç ise belirli işlemler için Harçlar Kanunu tarafından belirlenen sabit miktarlardır. Genellikle para ile ilgisi olmayan işlemler için maktu harç uygulanır. Harçlar Kanunu’na göre, 2024 yılı için belirlenen maktu harç miktarı 427,60 TL’dir.

Özet olarak, davanın konusuna bağlı olarak nispi harç veya maktu harç söz konusu olur. Parasal değere sahip konularda nispi harç, diğer durumlarda ise maktu harç gündeme gelecektir.

Dava Değerinin Etkisi

Para ile ilgili davalarda, dava değerinin binde 68,31’i nispi harç olarak alınır. Böylece, dava değeri arttıkça harç miktarı da artar. Örneğin, 1.000.000 TL değerinde bir davada ödenecek nispi harç miktarı, 68.310 TL olur.

Peşin harç ise dava değeri üzerinden hesaplanan nispi harç bedelinin dörtte biridir ve dava başlangıcında peşin olarak ödenir. 1.000.000 TL değerinde bir dava için nispi harç 68.310 TL iken, peşin harç miktarı 17.077 TL’dir.

DİKKAT: Nispi harç, dava değerinin binde 68,31’lik kısmı olarak belirlenir ancak miktar hiçbir zaman 427,60 TL’nin altında olamaz.

Mahkemenin Türünün Etkisi

Mahkemenin türü, özellikle harç muafiyeti açısından önemlidir. Tüketici mahkemelerine açılan davalar, TKHK m. 73/2 uyarınca harçtan muaf tutulur ve böylece harç ödenmez. Aynı zamanda, vekalet ücretleri açısından da mahkemenin türü etkilidir.

Taraf Sayısının Etkisi

Taraf sayısı, özellikle tebligat gideri açısından önemlidir ve dava harç masrafını etkiler. Her bir davalı için tebligat masrafı 175 TL’dir. Ancak yargılama sürecinin başında, gider avansı olarak taraf sayısının beş katı kadar tebligat ücreti ödenir. Bu, bir davalı için 875 TL demektir.

Yargılama süresince bu ücret kullanılmazsa, davacıya geri ödenir. Gider avansı konusu, aşağıda daha detaylı açıklanmıştır.

Tanık Sayısının Etkisi

Dava sürecinde tanıklardan faydalanılacaksa, bu durum dava masraflarını etkiler. Hukuk davalarında tanıklara ödenecek tutar, 60 ila 100 TL arasındadır. Eğer tanıklar başka bir yerden gelmişse yol, konaklama ve yiyecek masrafları da karşılanmalıdır.

Bilirkişi Olup Olmamasının Etkisi

Dava sürecinde bilirkişi raporu gerekliyse, bu da dava masraflarını artıran unsurlar arasında yer alır. Bilirkişi ücretleri, yargılamanın yapıldığı mahkemeye göre değişiklik gösterir.

Aşağıdaki tabloda, 2024 yılı için hangi mahkemede bilirkişi masrafının ne kadar olacağı yer almaktadır.

Avukat Sayısının Etkisi

Avukat sayısı, yargılama sürecinde doğacak masrafları etkileyen temel unsurlardandır. Kişi kaç avukatla birlikte çalışıyorsa dava masrafı da bununla doğru orantılı olarak ortaya çıkacaktır.

Keşif Yapılıp Yapılmamasının Etkisi

Mahkemeden keşif yapılması yönünde bir talepte bulunulmuşsa, Harçlar Kanunu kapsamında düzenlenen keşif harcı 3030,30 TL’dir. Bu tutar, keşif yapılması için öngörülen harç bedelidir ve keşfi talep eden taraf, söz konusu harcı ödemelidir.

Dava Gider Avansı Hesaplama Nasıl Yapılır?

Dava gider avansı hesaplaması, Adalet Bakanlığı’nın ilgili tebliği doğrultusunda yapılır. Gider avansı, iki ana masraf kalemini kapsar:

• Taraf sayısının beş katı tutarında tebligat ücreti,
• Diğer iş ve işlemler için gerekli masraflar.

Yazının başında belirtildiği üzere, her bir taraf için ödenmesi gereken tebligat ücreti 2024 yılı için 175 TL’dir. Gider avansı olarak bunun beş katı tutarında bir miktar talep edildiği için ödenmesi gereken bedel, 875 TL’dir.

Bunun dışında, diğer iş ve işlemler için ödenmesi gereken masraf ise 250 TL’dir. Dolayısıyla, bir tane davalı olduğu düşünülürse tebligat için 875 TL ve diğer işlemler için 250 TL olmak üzere toplam 1125 TL, gider avansı olarak yatırılmalıdır.

Gider avansı, dava açma aşamasında mahkeme veznesine yatırılmalıdır. Bu avansın kullanılmayan kısmı ise hüküm kesinleştikten sonra davacıya iade edilir.

Dava Harç Masrafı Hesaplama Örneği

Dava harç masrafı hesaplama unsurlarını göz önünde bulundurarak, 1.000.000 TL değerinde olan ve asliye hukuk mahkemesinde görülecek bir dava için masraf hesaplama örneği verecek olursak:

• Peşin harç (Nispi harcın dörtte biri): 17.077 TL,
• Başvurma harcı (Asliye hukuk ve idare mahkemelerinde): 427,60 TL,
• Vekalet suret harcı: 60,80 TL, 
• Dosya masrafı: 22,10 TL,
• Bilirkişi masrafı: 1820 TL,
• Tanık masrafı: 100 TL,
• Keşif masrafı: 3030,30 TL,
• Tebligat masrafı (Gider avansı içinde): 875 TL,
• Diğer iş ve işlemler (Gider avansı içinde): 250 TL olmak üzere toplam yaklaşık 23.662,8 TL dava harç masrafı ortaya çıkar.

DİKKAT: Dava harç masrafı vaktinde yatırılmayacak olursa, yargılama ilerlemez ve mahkemece eksikliklerin tamamlanması istenir. Kişi kendisine verilen süre içinde gerekli harç ve masrafı yatırmayacak olursa dosya işlemden kaldırılır veya dava açılmamış sayılır.

Sonuç

Dava harç masrafı hesaplamasında dikkate alınması gereken çok sayıda değişken bulunmaktadır. Bu değişkenler somut olaya göre değerlendirilmeli ve buna göre hesaplama yapılmalıdır. Böylece dava süreci etkin bir biçimde yürütülebilir.