Kilit Personel Çalışma İzni

Kilit personel çalışma izni, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu çerçevesinde faaliyette bulunan, şirket, şube ve irtibat büroları kapsamında çalışacak yabancı uyruklu personellerin başvurması gereken çalışma izni türüdür. Bu çalışma izni başvurusu için Bakanlıkça belirlenen şartların karşılanması ve gerekli belgelerin sağlanması gerekir. Başvuru reddedilirse, ret kararına karşı itiraz edilebilir veya iptal davası açılabilir. Ayrıca, yabancının tekrar başvuru yapma hakkı da vardır.

Kilit Personel Nedir?

Kilit personel, Türkiye’de kurulu bulunan ve tüzel kişiliğe sahip bir şirketin, Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğe göre belirlenen şartlardan en az birini sağlayan personeline verilen isimdir. 

Yönetmeliğe göre aşağıdaki şartlardan, en az birini sağlayan personeli “Kilit Personel” sayılır.

• Şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışmak, 
• Şirketin tamamını veya bir bölümünü yönetmek, 
• Şirketin denetçilerinin, idari veya teknik personelinin işlerini denetlemek veya kontrol etmek, 
• Şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak alanlarından en az bir tanesinde görev alan veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişi, 
• Şirketin hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetimi için temel sayılan bilgiye sahip kişi olmak.

İrtibat bürolarında, yurt dışındaki ana şirket tarafından adına yetki belgesi düzenlenen en fazla bir kişi olmalıdır.

Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım Ne Demektir?

Özellik arzeden doğrudan yatırım; 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamına giren ve aşağıdaki şartların en az birini sağlayan şirket veya şubeyi ifade etmektedir: 

• Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 667.882 TL olması kaydıyla, şirket veya şubenin son yıl cirosunun en az 576 milyon Türk Lirası olması, 
• Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 667.882 TL olması kaydıyla, şirket veya şubenin son yıl ihracatının en az 1 milyon ABD Doları olması, 
• Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 667.882 TL olması kaydıyla, şirket veya şubede son yıl içinde Sosyal Sigortalar Kurumu’na kayıtlı en az 250 personelin istihdam edilmesi, 
• Şirket veya şubenin yatırımda bulunacak olması halinde, öngörülen asgari sabit yatırım tutarının en az 191.3 Milyon TL olması, 
• Şirketin ana merkezinin bulunduğu ülke dışında en az bir ülkede daha doğrudan yabancı yatırımı bulunması gerekmektedir.

Yukarıda belirtilmiş olan para cinsinden miktarlar 2023 yılı için geçerlidir. Söz konusu para cinsinden miktarlar, her yıl Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.

Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Kilit Personel Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda yabancı kilit personel çalışma izni, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurularak alınır. Bu çalışma izninin alınabilmesi için başvurunun yurt içinden ve yurt dışından yapılması önem arz etmemektedir. 

Her iki durumda da çalışma izni alınması amacıyla başvuru yapılabilecektir. Ancak, yurtiçi ve yurtdışı başvurularında çalışma izni alınma süreçleri birtakım farklılıklar arz etmektedir. Bu kapsamda kilit personel çalışma iznine yurtiçinden ve yurtdışından yapılacak başvurular için aşağıda ayrı başlıklar halinde açıklamalara yer verilmiştir. 

Kilit Personel Çalışma İznine Yurt Dışından Başvuru

Kilit Personel çalışma iznine için yurtdışından başvuru yapılıyorsa; özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda istihdam edilecek kilit personel statüsündeki yabancılar, yurt dışında çalışma izin başvurularını uyruğunda bulundukları veya daimi ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapabilirler. 

Temsilcilikler, çalışma izin talebine ilişkin olabilecek değerlendirmeleri ile birlikte bu başvuruları doğrudan Bakanlığa iletirler. Türkiye Cumhuriyeti temsilcilikleri ile Bakanlık, yurt dışından yapılacak çalışma izni başvuruları ile ilgili işlemleri, elektronik posta yolu ile yürütür. Başvuru sırasında istenilen belgeler ise, yabancının Temsilciliğe başvurduğu tarihten itibaren en geç 3 iş günü içerisinde yabancının işverenince Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına intikal ettirilmelidir.

Kilit Personel Çalışma İznine Yurt İçinden Başvuru

Kilit Personel çalışma iznine için yurtiçinden başvuru yapılıyorsa; özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda istihdam edilecek kilit personel statüsündeki yabancılar veya bunların işverenleri, yabancının Türkiye’de kanuni olarak bulunması halinde başvuru yapabilirler. Söz konusu çalışma izni müracaatları doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına e-izin otomasyon sistemi üzerinden yapılacaktır.

Kilit Personel İçin Çalışma Vizesinin Alınması

Özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda çalışmak üzere çalışma izin belgesi alan kilit personelin, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç 90 gün içinde, Türkiye’nin dış temsilciliklerine çalışma vizesi talebinde bulunmaları zorunludur. Bununla birlikte ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç 30 gün içinde de İçişleri Bakanlığına ikamet tezkeresi almak için başvurmaları gerekir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki, Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç, en az 6 ay süreli ikamet izni almış olan ve bu izin süresi içerisinde çalışma izni alan kilit personelin dış temsilcilikten çalışma vizesi almasına gerek yoktur.

Çalışma İzni Başvurularının Değerlendirme ve Sonuçlandırılma Süreci

Çalışma izni başvurularının değerlendirme ve sonuçlandırılma süreci noktasında mevzuatımızda; Bakanlıkların kendilerine yapılan başvuruları -belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla- müracaat tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde sonuçlandırılacağı ifade edilmiştir. 

Başvurunun eksik evrak ile yapıldığı tespit edilirse, eksik evrakların tamamlanması istemiyle Bakanlık tarafından başvuru sahibine bilgi verilecektir. Bu durumda, 15 günlük değerlendirme süresi eksik evrakların Bakanlığa intikal ettiği tarih itibariyle başlayacaktır. Eğer ki başvuru yurt dışından yapılacaksa, 15 günlük süre tüm belgelerin Bakanlığa ulaştığı tarihten itibaren başlar.

Özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda mesleki eğitim alanındaki bir görevi yürütmesi için yabancı uyruklu kilit personel adına başvuru yapılabilir. Bu nitelikte bir iş için yapılacak başvuruda, Bakanlıkça yapılacak değerlendirmenin 15 gün içinde sonuçlandırılma zorunluluğu yoktur.

Kilit Personel Çalışma İzni İçin Gerekli Belgeler

Kilit personel çalışma izni için gerekli belgeler aşağıda liste halinde verilmiştir. 

• Şirket veya şubenin “özellik arzeden doğrudan yabancı yatırım” olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler, 
• Yabancı personelin kilit personel olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler, 
• İrtibat bürosu faaliyetleri için son yıl içinde yurt dışından döviz getirilmiş olduğuna ilişkin belgeler, 
• Yabancı Personel Bildirim Formu belgesi, 
• Yabancının işe kabul belgesi veya onaylı sureti, 
• Pasaport sureti ve tercümesi, 
• Özgeçmiş formu 
• Çalışma izni talep dilekçesidir. 

Yukarıda açıklanan kilit personel çalışma izni için gerekli belgelere dair ayrıntılı bilgiler aşağıda açıklanmıştır. Yapılacak başvurunun en önemli aşamalarından birisi, belgelerin tam ve eksiksiz şekilde sunulması olduğundan, belgeler son derece titizlikle hazırlanmalıdır. Aksi halde başvurunun reddi işlemi ile karşı karşıya kalınabilmekte veya eksik belgelerin tekrardan temini için süre verilse dahi çalışma izni alınması süreci uzamaktadır. 

Şirket veya Şubenin “Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım” Olduğuna İlişkin Bilgi ve Belgeler

Şirket veya şubenin “Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım” olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler aşağıda liste halinde verilmiştir.

• Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 667.882 Türk Lirası olduğuna ilişkin belgeler (Defter kaydının şirket onaylı sureti, şirket onaylı bilançosu, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi fotokopisi gibi belgeler), 
• Şirket veya şubenin yaptığı son yıl ihracat tutarının en az 1 milyon ABD Doları olduğuna ilişkin belgeler (İhracat bedeline ilişkin banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi, şirket onaylı gelir tablosu gibi belgeler), 
• Şirket veya şubenin son yıl cirosunun en az 576 Milyon Türk Lirası olduğuna ilişkin belgeler (Şirket onaylı gelir tablosu gibi belgeler), 
• Şirket veya şubede son yıl içinde Sosyal Sigortalar Kurumu’na kayıtlı en az 250 personelin istihdam edilmesi durumunda, bu durumu belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumu bordrosu gibi belgeler, 
• Şirket veya şubenin yatırımda bulunacak olması halinde, öngörülen asgari sabit yatırım tutarının en az 191.3 Milyon Türk Lirası olduğunu belgeleyen Yatırım Teşvik Belgesi, Turizm Teşvik Belgesi gibi belgeler, 
• Ana şirketin, merkezinin bulunduğu ülke dışında en az bir ülkede daha doğrudan yabancı yatırımı bulunduğunu gösteren Faaliyet Belgesi veya Faaliyet Raporu veya ilgili ülke resmi makamlarından alınacak yazı ile istihdam edilecek kilit personelin yurt dışındaki ana şirket tarafından görevlendirildiğine ilişkin görevlendirme yazısıdır. 

Yabancı Personelin Kilit Personel Olduğuna İlişkin Bilgi ve Belgeler

Yabancı personelin kilit personel olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler aşağıda liste halinde verilmiştir. 

• Şirketin hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetimi için temel sayılan bilgiye sahip kişi için bonservis ve tercümesi, diploma sureti ve tercümesi ile bu kapsamdaki personelin istihdam edileceği alana yönelik diğer belge ve bilgiler ve tercümesi gerekir. (Örneğin ihracat elemanları için ülkeler bazında ihracatı gösteren ilgili bankaca onaylı banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi, şirket onaylı gelir tablosu vb. belgeler.) 
• Aşağıda sayılan kişiler için Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi fotokopisi, yönetim kurulu veya ortaklar kurulu kararı fotokopisi vb. belgeler istenir.
  • Şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışan, 
  • Şirketin tamamını veya bir bölümünü yöneten, 
  • Şirketin denetçilerinin, idari veya teknik personelinin işlerini denetleyen veya kontrol eden, 
  • Şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak alanlarından en az bir tanesinde görev alan veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişi.

Kilit Personel Çalışma İzni Diğer Gerekli Belgeler

Kilit personel çalışma izni için gerekli diğer belgeler aşağıda liste halinde verilmiştir. 

• İrtibat bürosu faaliyetleri için, son yıl içinde yurt dışından en az 200.000 ABD Doları veya karşılığı döviz getirilmiş olduğuna ilişkin belgeler gerekmektedir. (Büro yetkilisi için yetki belgesi ve döviz transferi ile ilgili banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi gibi belgeler), 
• Her biri eksiksiz ve okunaklı biçimde doldurulmuş, işveren kaşesi ve yabancı personelin orijinal imzasını ve yabancı personelin vesikalık fotoğrafını içeren, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği Ekinde yer alan Yabancı Personel Bildirim Formu (4 adet),
• Yabancı Personel Bildirim Formunda işveren ve yabancı personelin her ikisinin de orijinal imzasının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış bireysel akit sözleşmesi veya işverence yapılan iş teklifinin işçi tarafından kabul edildiğine dair işe kabul belgesi veya onaylı sureti, 
• Yabancı personelin ilgili Türk Konsolosluğundan veya noterden onaylı ve geçerlilik süresi dolmamış pasaport sureti ve tercümesi, 
• Yabancı personelin Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği ekinde yer alan “özgeçmiş formatı”na uygun olarak doldurulacak özgeçmiş formu,
• İşveren tarafından hazırlanacak çalışma izni talep dilekçesi.

Kilit Personel Çalışma İzni İçin İş Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

Kilit personel çalışma izni için iş sözleşmesinde dikkat edilecek en önemli husus, iş sözleşmesinin mevzuatımızda bulunan kıstaslara uygun olarak hazırlanmasıdır. İş sözleşmesinin hazırlanması aşamasında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı internet sitesinde bulunan örnek iş sözleşmelerinin incelenmesi faydalı olacaktır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı web sitesinde bulunan iş sözleşmesi örnekleri içerisinde; belirli süreli iş sözleşmesi, belirli süreli hizmet sözleşmesi (ev hizmetleri), geçici koruma sağlananlar için belirli süreli iş sözleşmesi, uluslararası koruma sağlananlar için belirli süreli iş sözleşmesi bulunmaktadır. 

Son olarak önemle belirtmek gerekir ki, kilit personel ile yapılacak iş sözleşmesinde, personele ödenecek ücretin de, mevzuat ve Bakanlık tarafından belirlenen asgari ücret tutarının üzerinde olmasına dikkat edilmelidir. 

Kilit Personel Çalışma İzni Reddi, Redde İtiraz ve İptal Davası

Kilit personel çalışma izni reddi, yapılan müracaatta eksik bilgi ve belgelerin bulunması, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenen kriterlerin karşılanmaması, usul hukuku alanına giren usuli işlemlerin doğru şekilde yapılmaması halinde ortaya çıkar.

Kilit personel çalışma izni başvurusunun reddi halinde başvurulabilecek 2 farklı hukuki yol vardır. Bunlardan ilki Bakanlığa itiraz, ikincisi ise iptal davası açılması yoludur. Eğer öncelikle itiraz hakkı kullanılırsa, iptal davası açma süresi duracaktır. Yani, itirazın da reddedildiği durumda sonradan süresi içinde iptal davası açılabilir. Ancak, öncelikle iptal davası açılırsa, itiraz yoluna başvurulamaz.

İtirazlar, ret kararının yabancıya tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, Bakanlığa yapılır. Bu kapsamda Bakanlığa yapılacak itiraz başvuruları e- izin sistemi üzerinden, gerekçeli bir dilekçe ile yapılır.

İptal davası ise, kararın yabancıya tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde açılır. Bu dava idare mahkemesinde açılacaktır. Eğer, iptal davası açılmadan önce itiraz hakkı kullanılmışsa, iptal davası açma süresi duracaktır. Örneğin, ret kararının kişiye tebliğ edilmesini izleyen 15. günde itiraz edilmişse, iptal davası açmak için kişinin, itiraz sonucu verilen kararının tebliğini izleyen günden itibaren 45 günü vardır.

Bu başlık altında kilit personel çalışma izni reddi konusu hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Çalışma izninin reddedilmesi işlemi ve sonrasında başvurulabilecek hukuki yollar hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için, konunun tüm ayrıntılarıyla ele alındığı “çalışma izni başvurusunun reddi” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. 

Kilit Personel Çalışma İzni Başvurusunun Reddi Halinde Yeniden Başvuru 

Kilit personel çalışma izni başvurusunun reddi halinde yeniden başvuru yapılma imkanı mevcuttur. Ancak bu durumda önemle belirtmek gerekir ki, reddedilen başvurunun hangi sebep ve gerekçelerle Bakanlık tarafından reddedildiğini tespit etmek son derece elzemdir. Zira, ret kararında belirtilen sorunların giderilmesi ve eksikliğin giderilmesi ile bir sonraki başvurudan sonuç alınabilecek, aksi takdirde sürekli ret kararı sonucu ile karşılaşılabilecektir.

Kilit Personel Çalışma İzni Uzatma, Uzatmanın Reddi ve Ret İşlemine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Kilit personel çalışma izni uzatma için yapılacak uzatma müracaatları, Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik m.11 uyarınca, çalışma izninin süresinin bitiminden itibaren en geç 15 gün içerisinde, e-izin sistemi üzerinden doğrudan Bakanlığa yapılır. 

Bakanlığa yapılan başvuru, Yönetmeliğin 10. maddesi ilgili bentlerinde sayılan belgelere, önceki çalışma izin belgesinin aslının da eklenmesi suretiyle yapılacaktır. Söz konusu belgeler şunlardır: 

• İrtibat bürosu faaliyetleri için son yıl içerisinde yurt dışından en az 200.000 ABD Doları veya döviz karşılığı döviz getirilmiş olduğuna ilişkin belge, 
• Yabancı personel bildirim formu, işe kabul belgesi veya onaylı sureti, 
• Pasaport sureti ile tercümesi
• Çalışma izni talep dilekçesiyle birlikte önceki çalışma izin belgesinin aslı, gerekir. 

Süresi sona ermiş bir çalışma izninin uzatılması için, sürenin bitiminden itibaren en geç 15 gün içinde uzatma başvurusunda bulunulması gerekir. Bu süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, Bakanlığa yapılan ilk başvuru gibi değerlendirilir. Çalışma izninin bittiği tarihten geriye doğru en fazla 2 aylık sürede olmak kaydıyla, izin süresi sona ermeden de uzatma başvurusunda bulunulabilir. Çalışma izninin uzatılması halinde, uzatılan çalışma izninin başlangıç tarihi, süresi biten çalışma izninin sona erdiği tarihtir. 

Kilit personel çalışma izni uzatma başvurusunun reddi halinde, ilgililerin başvurabileceği hukuki yollar, yukarıda açıklanan kilit personel çalışma izni reddi konusu ile aynı usule tabidir. 

Bu başlık altında yabancı mühendis ve mimar çalışma izni uzatma konusu hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Çalışma izninin uzatılması işlemi hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için konunun tüm ayrıntılarıyla ele alındığı “yabancı çalışma izni uzatma” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. 

Kilit Personel Çalışma İzni Kaç Günde Çıkar?

Kilit personel çalışma izni başvuruları, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla müracaat tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde sonuçlandırılır.

Kilit Personel Çalışma İzni Harç ve Masrafları

Kilit personel çalışma izni harç ve masrafları, izin türü ve süresine göre değişkenlik göstermektedir. Bu noktada çalışma izninin; süreli, süresiz veya bağımsız olup olmadığı hususu önemlidir. 2023 Yılı itibariyle kilit personel çalışma izni harç ücretleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. 

Yukarıda belirtilen harç ücretlerinin yanında, ayrıca 2023 yılı itibariyle 356 TL değerli kağıt bedeli de bulunmaktadır.

DİKKAT: Bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde istenilen harç ve değerli kâğıt bedelinin yatırılmaması halinde çalışma izin başvurusu işlemden kaldırılmaktadır.

Sonuç

Kilit personel çalışma izni için gerekli belgeler eksiksiz sağlanmalı ve Bakanlığın kıstaslarına uyulmalıdır. Ancak sayılan kriterlerin yerine getirilmesi, çalışma izninin kesin alınacağı anlamına gelmemektedir. Ayrıca usuli işlemlerin de doğru şekilde yapılması gerekir. Aksi halde başvurunun reddi veya başvuru sürecinin uzaması durumları gündeme gelecektir. Bu çerçevede, sürecin doğru ve sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için, alanında uzman bir yabancılar avukatına danışmasında fayda vardır.