Türk Soylu Yabancıların Çalışma İzni

Türk soylu olan yabancılara, Türkiye’de çalışma ve ikamet etme konusunda çeşitli avantajlar getirilmektedir. Kimlerin Türk soylu olduğu, bu kişilere getirilen avantajlar, başvuru prosedürü ve konuya dair detaylar aşağıda açıklanmaktadır.

Türk Soylu Kimdir? 

Kimlerin Türk soylu olduğu hususu, ilgili kanunlarda açık şekilde düzenlenmemektedir. Bu noktada getirilen kesin kıstaslar, şartlar, değerlendirme usulleri bulunmamaktadır. Direkt olarak, İçişleri bakanlığı yahut Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirme sonucu belirlenmektedir.

İdarenin, şimdiye kadar Türk soylu belgesi verdiği kişilerin, Batı Trakya Türkleri, Bulgaristan Türkleri, Kırım Tatarları, Ahıska Türkleri ve Uygur Türkleri arasında olduğu söylenebilmektedir.

Çalışma İzni Alırken Türk Soylu Olmanın Avantajları Nelerdir?

Türk soylu olduğu resmi makamlarca tespit edilen kişiler, çalışma izni başvurularında aranan genel niteliklerden muaf tutulabilmektedirler. Bu ihtimalde, çalışma izni başvuru şartlarından birini yahut birkaçını sağlayamayan Türk soylu başvuranın çalışma izni başvurusu olumlu değerlendirilmektedir.

Örneğin, iş yeri sermaye tutarının belli bir oranın üzerinde olması, iş yerinde 5 Türk vatandaşının istihdam ediliyor olması, uluslararası işgücü politikasına uygunluk sağlanması halinde de başvurunun olumlu sonuçlanması mümkündür.

Türk soylu olmanın bir diğer avantajı olarak, esasen yurt dışında ikamet eden Türk soylu kişilere 3 aya kadar çalışma izni muafiyeti verilebilmektedir. Çalışma izni muafiyeti bulunan kişiler, çalışma izinleri olmadan da Türkiye’de çalışma imkanı bulmaktadır. Bununla birlikte, çalışma izni muafiyetinin geçerli olduğu süre boyunca Türkiye’de ikamet edebilmektedirler. 

Bir diğer avantaj, Türk vatandaşlarına hasredilen meslekler noktasında istihdam sağlanmasıdır. Kural olarak, diş hekimi, eczacı, noter, avukat, hakim ve savcı gibi meslekler Türk vatandaşları tarafından icra edilebilmektedir. Ancak, Türk soylu olduğu bildirilen kişiler, bu meslekleri icra edebilirler.

Türk soylu kişilere tanınan avantajlardan faydalanılması için, yabancının Türk soylu nüfus kütüğüne kayıtlı olması gerekmektedir. Aksi halde, yabancının Türk vatandaşlarına hasredilen mesleklerde çalıştırılması, başvuru şartlarında istisna tanınması gibi avantajlardan faydalanması mümkün olmayacaktır.

Türk Soylu Yabancılara Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Türk soylu yabancılara çalışma izni, işveren tarafından, e-izin sistemi üzerinden online başvuru yapılması, gerekli harçların yatırılması ile alınır.

Yabancının yurt içinde olduğu durumlarda, yabancının 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası yahut pasaport numarası kullanılarak başvuru yapılmaktadır. İşveren, e-imza ve KEP adresi bilgileriyle e-calismaizni uygulamasına giriş yapar. Sistemde, yabancının referans numarası, yabancı kimlik numarası yahut pasaport numarası kullanılarak başvuru formu tamamlanır.

Yurt dışından yapılan başvurularda, yabancı, bulunduğu ülkenin Türk dış temsilciliklerine gidip çalışma vizesine başvurmalıdır. Yapılan bu başvuruda, Türk soylu olduğu belgelenen kişiye bir referans numarası verilmektedir. İşveren, pasaport yahut yabancı kimlik numarası yerine, bu referans numarasını kullanarak online başvuru yapmaktadır.

Online başvuruda istenen bilgilerin eksiksiz ve hatasız şekilde doldurulması ve gerekli belgelerin taranıp pdf formatında sisteme yüklenmesi gerekmektedir. Belgelerin ilgili kuruma fiziken gönderilmesi gerekmez.

İdare tarafından yapılan değerlendirmenin olumlu olması halinde, sistemde kayıtlı e-posta adresine bilgilendirme postası gönderilmektedir. Bu postada, yatırılması gereken masraf tutarları ve yatırılacakları banka hesap kodları yer almaktadır. E-postanın tebliğinden itibaren 30 gün içinde, harç ve masrafların ilgili banka hesaplarına ayrı ayrı yatırılması gerekmektedir.

Ödemelerin yapılmasından sonra, değerlendirmenin olumlu olması halinde, çalışma izni belgesi sistemde kayıtlı iş yeri adresine postalanmaktadır.

DİKKAT: Türk soylu yabancının, bağımsız çalışma izni başvurusunda bulunması halinde başvuru, yabancı tarafından yapılmaktadır. Bağımsız çalışma izni ve diğer çalışma izinlerinin tümü hakkında detaylı bilgi, yabancı çalışma izni nasıl alınır” başlıklı makalede yer almaktadır.

Türk Soylu Yabancıların Çalışma İzni Başvurusunda Gerekli Belgeler

Türk soylu yabancıların çalışma izni başvurusunda gerekli belgeler, Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen belgelerdir. Başvurulacak çalışma izni türüne göre belgelerde farklılıklar görülmektedir. Bununla birlikte, hemen her çalışma izni başvurularında sunulması gereken belgeler şunlardır:

• İşveren ve yabancı çalışan arasında imzalanan iş yahut hizmet sözleşmesi,
• Yabancının biyometrik fotoğrafı,
• Yabancıya ait pasaport yahut pasaport yerine geçen belge, 
• Yabancının son mezun olduğu okuldan alınan, denklik belgesi alınmış diploma, 
• Yabancının Türk soylu olduğunu ortaya koyan, T.C. İçişleri Bakanlığı yahut Dışişleri Bakanlığı tarafından alınan Türk soylu belgesi,
• İş yerinin son ortaklık yapısını ve sermaye yapısını gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi,
• İş yeri faaliyet belgesi,
• Vergi levhası,
• YMM yahut vergi dairesi onaylı bilanço ve kar-zarar tablosu.

Yukarıda yer alan belgelerde eksiklik olması yahut eksik belge sunulması halinde, eksikliğin giderilmesi adına, idare tarafından 30 günlük süre verilmektedir. Verilen bu süre içerisinde belgelerdeki eksikliklerin giderilmemesi halinde yapılan başvuru reddedilmiş sayılmaktadır.

Diploma, pasaport gibi yurt dışından ibraz edilmesi gereken belgelerin noter onaylı Türkçe tercümesi ve apostil şerhi ile ibrazı zorunludur. Aksi halde, bu belgelerde eksiklik olduğu kabul edilmektedir.

Türklere Hasredilen Meslekler İçin Türk Soylu Olanlara Çalışma İzni Verilme Şartları 

Türk soyluların, Türk vatandaşlarına hasredilen meslekleri yapabilmeleri için getirilen bazı şartların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:

• Başvuruda bulunacak kişilerin, İçişleri Bakanlığından ikamet izni almış olması gerekmektedir. Bu ikamet izninin en az 6 ay süreli olması ve geçerliliğinin devam etmesi gerekir.
• Başvurulacak mesleğe özel olarak, kanun veya yönetmeliklerde yer alan niteliklerin sağlandığını gösteren ve yetkili makamlarca onaylanmış belgelerin sunulması gerekmektedir. 
• Başvuruda bulunan kişinin yurt dışından alınmış diploma denkliğinin Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanmış olması gerekmektedir.
• Başvurulacak mesleği yapmasında, güvenlik açısından bir sakınca bulunmaması gerekir. 
• Nüfus kaydının, yabancılar için açılan özel kütüklere tesis edildiğinin belgelenmesi gerekmektedir.
• Başvurulacak mesleğin icrası için, belli meslek kuruluşlarına üye olunmasının gerektiği durumlarda, üyeliğin belgelenmelidir.
• Yabancı ülkelerden alınan kalfalık, ustalık vb. belgelerin denkliğinin Milli Eğitim Bakanlığından alınması gerekmektedir.

Şartları karşılayan kişiler çalışma izni başvurusunda bulunabilir. Ancak, Türk soylu olduğuna ilişkin belgenin Türkiye Cumhuriyeti makamlarından alınmış olması gerekmektedir. Yurt dışından alınmış belgeler kabul edilmemektedir.

Türk Soylu Belgesi Yabancılara Mahsus Kimlik Belgesi Nedir?

Türk soylu belgesi olarak da anılan yabancılara mahsus kimlik belgesi; Türk soylu yabancıların, Türk vatandaşlarına hasredilmiş meslekleri icra etmelerine yarayan belgedir. Bu belgenin alınabilmesi için, Türk soylu kişilerin, yabancı nüfus kayıtlarını tesis etmeleri gerekmektedir.

Yabancının, yabancı nüfus kaydına kaydolmak için ise aşağıda yer alan belgeler toplayarak bulunduğu yer nüfus müdürlüğüne başvurması gerekmektedir. Başvuruda bulunacak belgeler şunlardır:

• Yabancının vatandaşı olduğu devlet konsolosluğundan alınan, Türk soylu belgesinin aslı veya noter tasdikli fotokopisi,
• Türk soylu yabancılar için doldurulan, yerleşim yeri nüfus müdürlüğünden alınan “Yabancıların Nüfus Kayıtlarının Tesisine İlişkin Bildirim Formu”,
• Mezun olunan fakülteden yahut noterden tasdik edilen diploma belgesi. Diplomanın yurt dışından alınmış olması halinde denklik belgesinin alınmış olması gerekmektedir.
• Pasaport yahut pasaport yerine geçen belge ile noter onaylı Türkçe tercümesi,
• Son 6 ayda çekilmiş 2 adet biyometrik fotoğraf,
• Başvuruda bulunacak olan yabancıların evli olması halinde, noter onaylı evlilik belgesi,
• Noter onaylı ikamet belgesi ve fotokopisi.

Yukarıda yer alan belgelerin ilgili makamlara sunulması sonucu yapılan değerlendirmenin olumlu olması halinde, başvuruda bulunan yabancıya Türk soylu belgesi ve Türklere hasredilen mesleklerde çalışma imkanı verilmektedir.

Türk Soylu Yabancıların Çalışma İzni Başvurularının Reddi 

Türk soylu yabancıların çalışma izni başvuruları, başvuru şartlarının sağlanmaması yahut belgelerdeki eksikliklerin giderilmemesi halinde reddedilir. Ancak, Türk soylu yabancıların istisnai çalışma izni alabilecek kişiler kapsamında sayılması sebebiyle başvuru şartlarında eksiklik olması halinde istisna tanınabilmektedir.

Ret kararı verildikten sonra, bu karar gerekçesi ile ilgililere tebliğ edilmektedir. Gerekçede, başvurunun ret sebebi yer almaktadır.

Türk Soylu Yabancıların Çalışma İzni Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Türk soylu yabancıların çalışma izni başvurusu reddedilen taraf, ret kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde karara itiraz edebilir. İtiraz, e-calismaizni sisteminde, yazılan dilekçenin pdf formatında yüklenmesi ile online şekilde yapılmaktadır.

Yapılan itirazın reddedilmesi halinde yahut itirazda bulunmadan, doğrudan idare mahkemesinde iptal davası açılabilmektedir. İtiraz ve iptal davası yollarına başvurulacak süreler, başvuru prosedürü ve konu hakkındaki diğer detaylar “çalışma izni başvurusunun reddi” başlıklı makalede yer almaktadır.

Türk Soylu Yabancıların Çalışma İzni Uzatma Başvurusu

Türk soylu yabancıların çalışma izni uzatma başvuruları, ilk başvurunun yapıldığı e-calismaizni sistemi üzerinden işveren tarafından yapılmaktadır.

Türk soylu yabancıların çalışma izni uzatma başvurusu, mevcut çalışma izninin süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren ve her halükarda çalışma izni süresi dolmadan tamamlanmalıdır. Süreler dışında yapılan başvuruların reddi söz konusu olmaktadır.

Uzatma başvurularının usulüne ilişkin detaylı bilgi “çalışma izni uzatma” başlıklı makalede açıklanmaktadır.

Uzatma Başvurusunun Reddi, Redde İtiraz ve İptal Davası

Uzatma başvuruları, başvuruyu değerlendiren yetkili makamın uygun görmesi halinde, belirli sürelerin dışında yapılması halinde ve belgelerdeki eksikliklerin süresinde giderilmemesi halinde reddedilmektedir.

Başvurusu reddedilen taraf, ret kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde, e-calismaizni sistemi üzerinden online itirazda bulunabilir. Yapılan online itirazda, dilekçenin taranarak pdf şeklinde sisteme yüklenmesi gerekmektedir. 

Sistem üzerinden yapılan itirazın reddedilmesi halinde ise idare mahkemesinde iptal davası açılabilmektedir. İtiraz ve iptal davası açma süreleri, uygulanacak prosedür gibi hususlar ilk başvurunun reddi ile aynı düzenlemeye sahiptir.

Türk Soylu Yabancıların Çalışma İzni Harç ve Masrafları

Türk soylu yabancıların çalışma izni masrafları, çalışma izni başvurusu harcı, değerli kağıt bedeli ve noter ücretlerinden ibarettir. Bu masrafların ödenmesi açısından Türk soylu yabancılara herhangi bir istisna getirilmemiştir. Dolayısıyla Türk soylu yabancılar da yayınlanan ücret tarifesine tabidir. 2023 yılı için belirlenen harç ve değerli kağıt bedeli ücretleri aşağıdaki tablolarda yer almaktadır.

Yapılan başvuruda yatırılması gereken değerli kağıt bedeli ve harç masrafları, ilgili belgelerin sisteme yüklenmesinden sonra, sistemde kayıtlı e-posta adresine gönderilen bilgilendirme postasında yer almaktadır.

Bilgilendirme postasından itibaren 30 gün içinde, belirtilen harç ve değerli kağıt bedellerinin ilgili banka hesaplarına ayrı ayrı yatırılması gerekmektedir. Aksi halde yapılan başvuru reddedilecektir.

Türk Soylu Yabancıların Çalışma İzni Başvurusu Ne Kadar Sürer?

Türk soylu yabancıların çalışma izni başvuruları yaklaşık olarak 30 gün sürer. Sisteme girilmesi gereken bilgilerde hata bulunması, gerekli belgelerde eksiklik olması halinde bu süre uzayabilmektedir. Bununla birlikte, başvurunun yapıldığı idari makamın iş yüküne göre, başvurunun değerlendirme süreçleri de değişikliğe uğrayabilmektedir.

Sonuç

Bu çalışma izni türü, Türk soylu nüfus kütüğüne kayıtlı olanlara avantajlar sağlaması sebebiyle karmaşık ve detaylı bir düzenlemeye sahiptir. Yapılan başvurularda, adına başvuruda bulunulacak yabancının Türk soylu olduğunun açıkça ortaya konulmadığı hallerde, bu kişilere sağlanan avantajlardan yararlanılması mümkün olmamaktadır. Bu sebeple, yapılan başvuruların en hızlı ve en doğru şekilde tamamlanabilmesi adına, alanında uzman bir yabancılar avukatından danışmanlık almak oldukça önemlidir.