Yabancı Öğrenci Çalışma İzni

Yabancı öğrenci çalışma izni, ülkemizde çalışmak isteyen yabancı öğrenciler için başvurulması zorunlu olan çalışma izni türlerinden birisidir. Yabancı öğrenci çalışma izni alınması için Bakanlıkça belirlenen şartların sağlanması ve gerekli belgelerin temin edilerek işverence başvuru yapılması gerekir. Çalışma izni başvurusu reddi halinde, tekrar başvuru yapılabilir. Ayrıca, bu karara karşı itiraz edilebilir ya da iptal davası açılabilir.

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni Şartları

Yabancı öğrenci çalışma izni şartları, UİK Uygulama Yönetmeliği m.43’te sayılmıştır. Kanuna göre yabancı öğrenci çalışma izni şartları şunlardır:

• Yabancı öğrenci Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı olmalıdır,
• Ön lisans ve lisans düzeyindeki yabancı öğrenciler ilk senelerini tamamlamış olmalıdır, (Örgün öğretim programlarına kayıtlı lisansüstü öğrenciler için bu sınırlamalar uygulanmaz.)
• Yabancı öğrenciler bireysel olarak çalışma izni başvurusunda bulunamazlar. Bu öğrencilerin çalışacağı yerin, yabancı adına çalışma izni başvurusu yapması gerekir. Dolayısıyla yabancı öğrencinin önce iş bulması ardından da kurum ya da şirketin bu öğrenci adına çalışma izni başvurusunda bulunmalıdır.
• Ön lisans ve lisans düzeyindeki öğrenciler sadece yarı zamanlı işler için çalışma izni alabilirler.

DİKKAT: Yabancı öğrencilere verilen çalışma izinleri, geçerli öğrenci ikamet iznini ve bu ikamet izninin sağladığı hakları sona erdirmez.

Yukarıda ifade edilen şartlar, öğrenci çalışma izni alınması için gerekli olan temel şartlardır. Bu şartların yanında, işverenin yabancı işçi istihdam edebilmesi için karşılaması gereken birtakım şartlar da bulunur. Çalışma izni sürecinin ve işveren tarafında karşılaması gereken tüm şartların incelendiği “yabancı çalışma izni” başlıklı makalemizi okuyarak daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Yabancı öğrenci çalışma izni, işveren tarafından; çalışacak yabancının “referans numarasıyla” veya yine çalışacak olan yabancının “T.C. Yabancı Kimlik Numarası” ile başvuru yapılmasıyla alınır. Her iki usulden hangisinin tercih edileceği yabancının yurt dışında veya yurt içinde bulunmasına göre farklılık arz edecektir.

Yabancı öğrenci yurtdışındaysa ve en az 6 ay süreli geçerli ikamet tezkeresi yoksa; yabancı kişi uyruğunda bulunduğu ülkedeki T.C. dış temsilciliğine giderek çalışma vizesi başvurusunda bulunur. Oradan kendisine verilecek olan 16 haneli “referans numarası” ile Türkiye’deki işveren e-izin sistemi üzerinden başvuru yapacaktır. 

Yabancı yurtiçinde ve en az 6 ay süreli geçerli ikamet tezkeresi varsa; bu yabancılar  “99” ile başlayan T.C. Yabancı Kimlik Numarasına sahiptir. Bu numara ile işveren, e-izin sistemi üzerinden yabancı için çalışma iznine başvuracaktır. 

Her iki halde de, başvurunun işveren tarafınca yapılması gerektiği ve e-izin sistemi üzerinden gerekli belgelerin yükleneceği unutulmamalıdır. Öğrenci çalışma izni için gerekli belgelerin neler olduğu yazının devamında ayrıntılarıyla açıklanmıştır. 

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Yabancı öğrenci çalışma izni için gerekli belgeler; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve ilgili mevzuat tarafından belirlenen belgelerdir. Mevzuata göre, yabancı öğrenci çalışma izni gerekli belgeler şunlardır:

• İşveren ve yabancı tarafından imzalanmış iş sözleşmesi, (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir),
• Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi,
• Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu,
• Çalışacak yabancı kişinin pasaport sureti,
• Çalışacak yabancı kişinin biyometrik fotoğrafı,
• Çalışacak yabancı kişinin Öğrenci belgesi,

DİKKAT: Yukarıda sayılan belgelerden ilk 3 tanesi işveren tarafından sağlanacak, geriye kalan 3 tanesi ise yabancı öğrenci tarafından sağlanacaktır. Ancak, belgeleri farklı kişiler sağlayacak olsa da çalışma izni başvurusunu işveren yapacaktır. Ayrıca gerekli bilgi ve belgeleri e-izin otomasyon sistemine işveren ya da onun vekalet verdiği yetkili bir kişi tarafından e-imza yoluyla yüklenmelidir.

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni İçin İş Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

Yabancı öğrenci çalışma izni için yapılacak iş sözleşmesinde dikkat edilmesi gereken ilk husus, yabancı öğrencinin mesai saatlerine ilişkin yapılacak düzenlemedir. Zira, yabancı öğrencilerden ön lisans ve lisans düzeyinde öğrenim görmekte olanlar kısmi süreli olarak çalışabilirler. Ancak, örgün öğretim programlarına kayıtlı lisansüstü öğrenciler için bu sınırlamalar uygulanmaz.

Dolayısıyla, ön lisans ve lisans seviyesi için kısmi süreli çalışma dışında mesai belirlenemeyecektir. Lisansüstü öğrenciler içinse böyle bir sınırlama getirilmediğinden ötürü, iş sözleşmesi mevzuata uyulduğu sürece istenilen şekilde yapılabilecektir. 

İkinci olarak dikkat edilmesi gereken husus, iş sözleşmesinin iş hukuku usul ve esaslarına uygun olarak düzenlenmesidir. Bu noktada Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının sitesinde bulunan, örnek sözleşme türlerini incelemek faydalı olacaktır.

Üçüncü ve son olarak dikkat edilmesi gereken husus ise yabancı öğrenci hangi işte çalışıyorsa, Bakanlıkça belirlenen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir ücret kararlaştırılmış olması gerekmesidir. Söz konusu asgari belirlenebilecek ücretler yazının devamında açıklanmıştır. 

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni En Düşük Belirlenebilecek Ücret

Yabancı öğrenci çalışma izni için en düşük belirlenebilecek ücret, Bakanlık ve ilgili mevzuat tarafından belirlenen asgari ücret tarifesine uygun olarak belirlenebilecek ücrettir. Bu ücret her iş koluna göre değişkenlik göstermektedir.

Örneğin, Turizm-animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri unvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı, olması gerekmekteyken, ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret, diğer mesleklerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı olması öngörülmüştür. 

Bu anlamda, yabancı öğrenciye verilebilecek asgari ücret miktarı, çalıştırılacak yabancı öğrencinin yapacağı iş bağlamında değişkenlik göstermektedir. Dolayısıyla yapılacak işin hangi kapsama girdiği tespit edilmeli ve akabinde ücret belirlenmelidir. 

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni Reddi, Ret Kararına Karşı İtiraz ve İptal Davası

Yabancı öğrenci çalışma izni, yapılan başvuruda eksik bilgi ve belge bulunması, usuli işlemlerin doğru şekilde yapılmaması veya Bakanlıkça belirlenen kriterlerin sağlanmaması halinde reddedilir.

Çalışma izni başvurusu reddedilen ilgililer, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Bakanlığa itiraz edebilir. Söz konusu itiraz, gerekçeli dilekçe ve belgelerin e-izin sistemine yüklenmesiyle online olarak yapılır. Çalışma iznine karşı yapılan bu itiraz da reddedilirse, bu durumda idare mahkemesinde, itirazın reddi işlemine karşı iptal davası açılabilir.

Öğrenci çalışma izni başvurusunun reddine karşı başvurulabilecek ikinci imkan iptal davasıdır. İptal davası, çalışma izni başvurusunun reddi kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde açılır.

İptal davası açılmadan önce itiraz edilmiş ve itiraz da reddedilmiş olabilir. Bu durumda, itirazın reddine karşı iptal davası açılması da mümkündür. Ancak bu halde, iptal davası açma süresi olan 60 günden, tahdit kodunun tesis edildiğinin tebliğ edilmesi ile bu karara itiraz edilmesi arasındaki süre düşülür. Bu süre düşüldükten sonra kalan süre, iptal davası açmak için kalan süredir. Çünkü iptal davasından önce yapılan itiraz, idari dava açma süresini durdurur.

Yukarıda belirtilen bilgiler, öğrenci çalışma izni reddi konusu hakkında genel mahiyette açıklamalar içermektedir. Öğrenci çalışma izni başvurusunun reddedilmesi sonrasında başvurulabilecek hukuki yollar hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için konunun tüm ayrıntılarıyla ele alındığı “çalışma izni başvurusunun reddi” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. 

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni Başvurusunun Reddi Halinde Yeniden Başvuru 

Yabancı öğrenci çalışma izni başvurusunun reddi halinde yeniden başvuru yapılması mümkündür. Yeniden başvurularda, reddedilen ilk başvurunun ret sebepleri doğru şekilde tespit edilmeli ve yeni başvuru bütün eksiklikler tamamlanmış şekilde yapılmalıdır. 

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni Uzatma, Uzatma Başvurusunun Reddi ve Ret Kararına İtiraz

Yabancı öğrenci çalışma izni uzatma işlemi başvurusu, çalışma izni süresinin bitimine 60 gün kalmasından itibaren ve her halde çalışma izni süresi dolmadan önce yapılacaktır. Çalışma izni uzatma başvurusu yine, e-izin otomasyon sistemi üzerinden yapılacaktır.

Öğrenci çalışma izni uzatma başvurusunda bulunan yabancılar, çalışma izni süresinin sona erdiği tarihten itibaren 90 günü geçmemek ve yaptığı işin mahiyetinin değişmemesi şartıyla aynı işyerinde çalışmaya devam edebilecektir.

Öğrenci çalışma izni uzatma başvurusunun reddi ise birçok nedenden ötürü gündeme gelebilir. Bunların en önemlisi yukarda ifade edilen başvuru süresinin dışında başvurusu yapılmasıdır. Aynı şekilde Bakanlık ve mevzuat tarafından belirlenen şartlara uyulmaması gibi durumlar da uzatma başvurusu için ret sebebi olacaktır.

Öğrenci çalışma izni uzatma başvurusunun reddi işlemine karşı, ilgililerin başvurabileceği hukuki yollar, yukarıda açıklanan Öğrenci çalışma izni reddi ile aynı usule tabidir.  

Bu başlık altında Öğrenci çalışma izni uzatma konusu hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Çalışma izninin uzatılması işlemi hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için konunun tüm ayrıntılarıyla ele alındığı “yabancı çalışma izni uzatma” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. 

Yabancı Öğrenci Staj için Çalışma İzni Almalı Mıdır?

Yabancı öğrenci staj için çalışma izni almalarına gerek yoktur. Ancak, UİK Uygulama Yönetmeliği uyarınca üniversite eğitimi sırasında yapılması zorunlu stajı olanlar için çalışma izni muafiyeti belgesi alması gerekir. 

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni Kaç Günde Çıkar?

Yabancı öğrenci çalışma izni, en geç 30 gün içinde çıkmaktadır. Ancak, eksik bilgi ve belgelerin bulunması durumunda bu sürenin uzayacağı bilinmelidir. 

Yabancı Öğrenci Çalışma İzni Harç ve Masrafları

Yabancı öğrenci çalışma izni harç ve masrafları, izin türü ve süresine göre değişkenlik göstermektedir. Bu noktada çalışma izninin; süreli, süresiz veya bağımsız olup olmadığı hususu önemlidir. 2023 Yılı itibariyle yabancı öğretmen çalışma izni harç ücretleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. 

Yukarıda belirtilen harç ücretlerinin yanında, ayrıca 2023 yılı itibariyle 356 TL değerli kağıt bedeli de bulunmaktadır. Tüm bu ödemeler bankalarda bulunan Maliye Bakanlığına ait aşağıdaki hesap numaralarına yatırılacaktır.

DİKKAT: Bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde istenilen harç ve değerli kâğıt bedelinin yatırılmaması halinde çalışma izin başvurusu işlemden kaldırılmaktadır.

Sonuç

Yabancı öğrenci için çalışma izni alınması, yalnızca Bakanlıkça belirlenen kıstaslara uyulması ve gerekli belgelerin temini ile mümkün değildir. Çalışma izninin alınması için aynı zamanda usuli işlemlerin de yerine getirilmesiyle mümkündür. Dolayısıyla, gerekli belgeler ve şartların sağlanmasının yanında usuli iş ve eylemlerin doğru şekilde yapılması gerekir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.