Havacılık Sektörü Çalışma İzni

Havacılık sektörü çalışma izni, Türkiye’de çalışmak isteyen pilot, kabin memuru, hostes, teknisyen gibi hava sektörü çalışanları tarafından sıklıkla başvurulan çalışma izni türüdür.

Havacılık Sektörü İçin Yabancı Personel Çalıştırma Kriterleri

Havacılık sektörü için yabancı personel çalıştırma kriterleri, yapılan başvuruların olumlu olarak değerlendirilmesi için sağlanması gereken şartlardır. Söz konusu kriterler şunlardır:

• Çalışma izni başvurusunun yapılacağı hava kurumunda, en az 5 Türk vatandaşının istihdam ediliyor olması gerekmektedir. Birden fazla yabancı adına yapılacak çalışma izni başvurularında, her yabancı çalışan için 5 Türk vatandaşının istihdamı zorunludur.
• Yabancı çalışanın istihdam edileceği hava kurumunun ödenmiş sermayesinin en az 100.000 Türk Lirası olması gerekmektedir. Diğer bir taraftan, işyerinin brüt satışlarının en az 800.000 Türk Lirası yahut son yıla ilişkin ihracat tutarının 250.000 USD olması gerekmektedir.
• Adına çalışma izni başvurusunda bulunulacak yabancının şirket ortağı olması halinde, 40.000 Türk Lirasından az olmamak üzere sermaye payının en az %20 olması gerekmektedir.
• İşveren hava kurumu ile yabancı pilot, kabin memuru, hostes, teknisyen gibi hava kurumu çalışanı tarafından imzalanacak iş sözleşmesinde, ilgili makamlar tarafından belirlenen asgari ücret tutarının üzerinde ücret belirlenmiş olmalıdır.
• Yabancı pilotun, ülkesinden aldığı pilotluk lisansını ibraz etmesi gerekir.

Bu kriterler havacılık sektöründe yabancı personel çalıştırmak için genel kriterlerdir. Bir de yabancı kabin memuru çalıştırmaya dair bazı kısıtlamalar vardır. Bu kısıtlamalar da şöyle sıralanabilir:

• İç uçuşlarda yabancı kabin memuru çalıştırılması yasaktır.
• Hava kurumunda çalışan yabancı kabin memuru sayısı, Türk kabin memuru sayısından fazla olamaz.
• İstihdam edilecek kabin memurunun istihdam gerekçesi açıkça bildirilmelidir. Bu kabin memuru, bildiği dili belgelendirmelidir. Ancak istihdam gerekçesi olan dil kabin memurunun ana diliyse belgelendirmesine gerek yoktur.
• Yabancı kabin memuru çalıştırabilmek için; dar gövdeli uçaklarda en az 2, geniş gövdeli uçaklarda en az 3 Türk vatandaşı çalıştırılmalıdır.

Yukarıda yer alan kriterlerin yapılan başvuruda yer alıp almadığı hususu, Bakanlık tarafından yapılan değerlendirme sonucu tespit edilmektedir. Şartlardan herhangi birinin sağlanmaması halinde yapılan başvuruların reddi gündeme gelmektedir.

Havacılık Sektöründe Yabancı Pilot, Teknisyen, Memur ve Kabin Memurlarına Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Havacılık sektöründe yabancı pilot, teknisyen, memur yahut kabin memuru çalışma izinleri, e-izin uygulaması üzerinden yapılan online başvuru ile alınır. Çalışma izni başvuruları, işveren tarafından yapılmaktadır.

Başvuruda bulunacak olan işverenin e-imza ve KEP (kayıtlı elektronik posta) adresinin bulunması zorunludur. Başvuru prosedürü, adına çalışma izni başvurusu yapılan olan yabancının yurt içinde bulunması veya yurt dışında bulunması hallerinde değişiklik göstermektedir.

Kişinin yurt dışında bulunması halinde öncelikle, yabancının, bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliğine gidip çalışma vizesine başvurması gerekmektedir. Yapılan bu başvuruda, yabancıya bir referans numarası verilmektedir. Bu referans numarası, e-izin uygulamasından yapılacak çalışma izni başvurusunda kullanılmaktadır.

Yurt içinden yapılan başvurularda ise, yabancıya verilen 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası yahut pasaport numarası kullanılmaktadır. 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası ise en az 6 aydır Türkiye’de ikamet eden yabancılara verilmektedir. 

Sistemde, yabancı çalışanın istihdam edileceği iş yeri kaydının bulunmaması halinde, öncelikle işveren tarafından iş yeri kaydının yapılması gerekmektedir. İş yeri kaydı yapıldıktan sonra, yabancının sahip olduğu referans numarası, yabancı kimlik numarası yahut pasaport numarası girilerek başvuru oluşturulur. 

Başvuruda, işveren ve yabancı çalışan hakkında istenen bilgilerin doldurulması ve başvuru belgelerinin taranarak pdf formatında sisteme yüklenmesi gerekir. Başvurunun olumlu sonuçlanması halinde, sistemde kayıtlı e-posta adresine harç ödemeleri hakkında bilgilendirme metni gönderilmektedir. Bu e-postadan itibaren 30 gün içinde ilgili ödemelerin yapılması gerekmektedir.

Harç ve değerli kağıt bedelleri, bilgilendirme metninde yazan banka hesaplarına ödendikten sonra çalışma izni belgesi, sistemde yer alan iş yeri adresine postalanmaktadır. 

Havacılık sektörü çalışma izninin onaylanmasından itibaren 30 gün içinde, işverenin bulunduğu sosyal güvenlik merkezine başvurulup sigortalı işe giriş belgesinin, işveren tarafından ibrazı zorunludur. 

Yurt dışından yapılan başvurularda, yabancının, Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren 20 gün içinde nüfus müdürlüklerine giderek adres kaydı yaptırması gerekmektedir.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Havacılık sektörü çalışma izni için gerekli belgeler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmektedir. Söz konusu belgeler şunlardır:

• Çalışma izni başvurusunun yapılacağı hava kurumunda istihdam edilecek yabancı pilotların, pilot lisansı belgesini ibraz etmesi gerekmektedir. Başvurulan çalışma izni belgesi, Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden alınan validasyon belgesi ile geçerli hale gelmektedir.
• Hava kurumunun sigortalı hizmet listesi,
• Hava kurumu faaliyet belgesi,
• Adına çalışma izni başvurusunda bulunulan yabancı pilot, teknisyen, kabin memuru gibi havacılık sektörü çalışanları ile çalışılacak hava kurumu arasında imzalanan iş sözleşmesi,
• Adına havacılık sektörü çalışma izni başvurusu yapılacak yabancının pasaportu yahut pasaport yerine geçen belgesi ve fotokopisi,
• Adına çalışma izni başvurusu yapılacak yabancıya ait diploma yahut geçici mezuniyet belgesi,
• Adına çalışma izni başvurusunda bulunulan yabancı Türkiye’de ikamet ediyorsa ikamet izni belgesi,
• Yabancı pilotun ülkesinden aldığı pilotluk belgesi (Türkçe tercümeli olmalıdır.)
• Adına çalışma izni başvurusu yapılacak yabancının Türkçe CV’si,
• Yabancı çalışanın istihdam edileceği hava kurumunun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Ticaret Sicil Gazetesi,
• Vergi dairesi yahut MMM onaylı bilanço ve kar-zarar tablosu,
• Başvurunun avukat tarafından yapılması halinde vekaletname.

Havacılık sektörü çalışma izni başvurusunda sunulması gereken tüm belgeler, taranarak pdf şeklinde sisteme yüklenmektedir. Ayrıca fiziken gönderilmesi gerekmez.

Yurt dışından temin edilecek; pilot lisansı, diploma, geçici mezuniyet belgesi, pasaport gibi belgelerin apostil şerhi ve noter onaylı Türkçe tercümesi ile sisteme yüklenmesi zorunludur. Aksi halde, gerekli belgelerde eksiklik olduğu kabul edilecektir.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni İçin İş Sözleşmesinde Dikkat Edilecek Hususlar

Havacılık sektörü çalışma izni için iş sözleşmesi hazırlanırken aşağıda yer alan hususların sözleşmede yer alması gerekmektedir. Aksi halde, söz konusu iş sözleşmesine dayanılarak yapılan çalışma izni başvurusunun reddi gündeme gelmektedir. Havacılık sektörü iş sözleşmesi hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

• Sözleşmenin yazılı şekilde yapılması gerekir.
• İstihdam edilecek yabancının iş tanımına, görevinin ne olduğuna yer verilmesi gerekmektedir.
• Yabancının, çalışmaya başlama tarihi belirlenmiş olmalıdır.
• İstihdamın yapılacağı hava kurumunun vergi numarası ve işverene ilişkin bazı hususların bulunması gerekir.
• İşin yapılacağı adres, yabancı çalışanın çalışma yeri belli yahut belirlenebilir olmalıdır.
• Yabancı çalışan, hakları konusunda aydınlatılmalıdır.
• Sözleşmenin her sayfasında yabancı çalışan ile hava kurumunun temsilcisinin ad-soyadı yazılmalı ve ıslak imzası bulunmalıdır.
• 157 İnsan Ticareti Mağduru Yardım Hattı, 170 yardım hattı numarası sözleşmeye eklenmelidir.
• İstihdam edilecek hava sektörü çalışanına ödeneceği taahhüt edilen ücretin, yetkili makamlarca belirlenen asgari ücretten az olmaması gerekmektedir.

Yukarıda yer alan hususların yanında, Uluslararası İşgücü Kanununda yer alan ve tarafların hak ve yükümlülüklerine ilişkin düzenlemelerin sözleşmeye eklenmesi, ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların önüne geçmektedir. Bu itibarla, havacılık sektörü çalışma izni iş sözleşmesi hazırlarken alanında uzman bir yabancılar avukatından hukuki danışmanlık almak fayda sağlayacaktır.

Havacılık Sektöründe Yabancı Personel İçin Belirlenebilecek En Düşük Ücret

Havacılık sektöründe yabancı personel için belirlenen en düşük ücret, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 13.414,50 Lira olarak yayınlanmıştır. Bununla birlikte, yabancı pilotlar açısından bir istisna getirilmiştir. Yabancı pilotların iş sözleşmelerinde ücretin, en az asgari ücretin 6.5 katı olarak belirlenmesi gerekmektedir. 

Asgari ücret, Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından her 6 ayda bir yeniden yayınlanmaktadır. İşveren ve hava sektörü yabancı çalışan arasında yapılan iş sözleşmesinde yer verilen ücretin, genel müdürlük tarafından belirlenen asgari ücretten az olmaması gerekmektedir. 

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

Havacılık sektörü çalışma izni başvuruları yaklaşık 30 gün içinde sonuçlanmaktadır. Bu noktada, sisteme girilen bilgilerde hata olması, gerekli belgelerde eksikliklerin ya da hataların bulunması, harçların zamanında ödenmemesi, başvuruda bulunulan idari birimin iş yoğunluğu gibi durumlar başvuru sürecinin uzamasına sebep olmaktadır.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Avukatlık Ücreti ve Masrafları

Havacılık sektörü çalışma izni avukatlık ücreti ve masrafları, başvuru harcı ve değerli kağıt bedelinden ibarettir. Bu ücretler her dönemde yeniden yayınlanmaktadır. 2023 yılı için belirlenen değerli kağıt bedeli 356 Türk lirasıdır. Başvuru harçları ise, çalışma izninin verildiği her yıl için 3.090,20 TL olarak belirlenmiştir. örneğin, 3 yıllık bir çalışma izni için 9.270,60 TL harç ödenmektedir.

Yapılan başvuruya ilişkin ödenmesi gereken tutarlar, sistemde kayıtlı e-posta adresine gönderilmektedir. Bu bilgilendirme postasında yazan tutarların, yine postada yer alan hesaplara 30 gün içinde, ayrı ayrı ödenmesi gerekmektedir. Yurt dışından getirilen belgeler için apostil şerhi ve Türkçe tercümesi için isie ayrıca noter masraflarının ortaya çıkacağı unutulmamalıdır. 

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Başvurusunun Reddi

Havacılık sektörü çalışma izni başvurusunun reddi, yukarıda yer alan başvuru kriterlerinin taşınmaması, eksik belgelerin süresi içinde ibraz edilmemesi, gerekli harç ödemelerinin zamanında yapılmaması hallerinde gündeme gelmektedir.

Havacılık sektörü çalışma izni başvurusu reddedilen yabancı, vize muafiyeti yahut ikamet izni bulunmadığı takdirde, ret kararının tebliğinden itibaren 10 gün içinde ülkeyi terk etmek durumundadır. Bu itibarla, Türkiye’de kalmaya devam etmek isteyen yabancı, ret kararına karşı kanuni yollara başvurması gerekir. 

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Başvurusunun Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Havacılık sektörü çalışma izni başvurusu reddedilen yabancı, işveren yahut avukatı, ret kararına karşı itiraz ve iptal davası yollarına başvurabilir.

Ret kararına itiraz, başvurunun yapıldığı e-izin sistemine yüklenen itiraz dilekçesi ile yapılmaktadır. İtiraz yolu için belirlenen süre, ret kararının tebliğ edildiği günden itibaren 30 gündür. İdarenin, itiraza olumlu dönüş yapması halinde, gerekli işlemler idare tarafından yapılacak ve çalışma izni belgesi adrese postalanacaktır.

İtiraz başvurusuna olumsuz dönüş yapılması halinde yahut itiraz yoluna başvurmadan idare mahkemesinde iptal davası açılabilecektir. İtiraz ve iptal davası prosedürleri detaylı düzenlemeye sahiptir.

İptal davası açılabilecek süre, davanın açılacağı yetkili ve görevli mahkeme gibi, uygulamaya yönelik tüm bilgiler “çalışma izni başvurusunun reddi” başlıklı makalede yer almaktadır.  

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Başvurusunun Reddi Halinde Yeniden Başvuru

Havacılık sektörü çalışma izni başvurularının reddi halinde yeniden başvuru yapılması mümkündür. Bu noktada, ret kararına gerekçe oluşturan sebeplerin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Ret kararının gerekçesinde belirtilen sebeplerin devamı halinde yapılan yeni başvuruların da reddi söz konusu olacaktır. 

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Uzatma Başvurusu

Havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvuruları, işveren tarafından, e-izin uygulaması üzerinden yapılmaktadır. Yabancı çalışan tarafından uzatma başvurusunun yapılamamaktadır. Uzatma başvurularının, mevcut çalışma izni süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren ve mevcut çalışma izni geçerlilik süresi dolmadan önce yapılması gerekmektedir.

Mevcut havacılık sektörü çalışma izninin ne süre ile uzatılacağı hususu, idare tarafından yapılan değerlendirme sonucu belirlenmektedir. Ancak, bir işverene bağlı olarak çalışmaya devam edecek yabancılar adına yapılan başvurularda çalışma izni, ilk uzatma başvurusunda en çok 2 yıl, sonraki uzatma başvurularında en çok 3 yıl uzatılabilmektedir.

Havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvuruları hakkında tüm detaylar “çalışma izni uzatma” başlıklı makalede yer almaktadır. 

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Başvurusunun Reddi, Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Geçerlilik şartlarını taşımayan, süresi içinde yapılmayan, eksik belgelerin süresi içinde ibraz edilmediği havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvurularının reddi söz konusu olmaktadır.

Havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvurularının reddi halinde başvurulacak hukuki yollar, itiraz ve iptal davası yollarıdır. Bu hukuki imkanlara başvuru prosedürü, süreler, itirazın yapılma şekli, iptal davasının açılacağı idare mahkemesi gibi birçok husus, çalışma izni başvurusunun reddi ile aynı düzenlemeye sahiptir. 

Havacılık Sektörü Uzatma Başvurusunun Değerlendirme Sürecinde Çalışmaya Devam Etmek Mümkün Mü?

Havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvurusunun yetkili makam tarafından değerlendirilmesi sürecinde, yabancının belli bir süre daha çalışmaya devam etmesi mümkündür. Bu süre, yabancının sahip olduğu mevcut çalışma izni süresinin bitiminden itibaren 90 gün olarak belirlenmiştir.

90 günlük süre zarfında, tarafların kanundan doğan hak ve yükümlülükleri de devam eder. Bu itibarla, yabancı çalışanın ücret ödemelerinin ve SGK prim ödemelerinin, işveren tarafından yatırılmaya devam edeceği söylenebilir.

Sonuç  

Havacılık sektörü çalışma izni başvuruları, oldukça detaylı ve uygulamaya yönelik hususların yer aldığı karmaşık konuların başında gelmektedir. Bu sektörde yapılan başvurularda en kısa sürede olumlu sonuca ulaşmak, ret cevabı almamak adına, süreci alanında uzman bir yabancılar avukatı danışmanlığında yürütmek oldukça faydalı olacaktır.