İhaleye Fesat Karıştırma Suçu ve Cezası

İhaleye fesat karıştırma suçu, Türk Ceza Kanunu’nun Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar bölümünde düzenlenmiş bir suç türüdür. Bu suçun yasal mevzuata dahil edilmesiyle ekonomik hayatın, kamusal faaliyetlerin, kamu yararının ve kamu görevlilerine duyulan güvenin korunması amaçlanmıştır. İhaleye fesat karıştırma suçu işleyen kişilere yönelik olarak, yasal düzenlemeler çerçevesinde 7 yıla kadar hapis cezası verilmektedir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Nedir?

İhaleye fesat karıştırma suçu, kamu kurum ve kuruluşlarının gerçekleştirdiği ihale süreçlerinde, haksız ekonomik yarar sağlamak amacıyla usulsüz ve hileli davranışlarda bulunarak ihale sürecinin doğal işleyişini bozmaktır. Bu suç, Türk Ceza Kanunu’nun 235. maddesinde açıkça tanımlanmıştır.

TCK 235:

“Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Nasıl Oluşur?

İhaleye fesat karıştırma suçu, kamu kurum veya kuruluşları tarafından düzenlenen ihalelerde bilinçli ve istemli olarak yanıltıcı bilgi vermek, hatalı işlemler yapmak veya ihale kurulunu aldatıcı yöntemlerle manipüle etmek suretiyle oluşur.

İhale süreci, kamu kurum veya kuruluşlarının ihtiyaç duyduğu mal veya hizmetleri en uygun maliyet ve kaliteyle sağlamayı amaçlayan, rekabet esasına dayalı bir süreçtir. İhaleye fesat karıştırma suçunun nasıl oluştuğuna dair detaylar TCK’nın 235/2 ve 235/5 maddelerinde belirtilmiştir.

TCK 235/2:

“Aşağıdaki hallerde ihaleye fesat karıştırılmış sayılır:

a) Hileli davranışlarla;

1. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek,

2. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlamak,

3. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak,

4. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak.

b) Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak.

c) Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek.

d) İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları.”

İhaleye fesat karıştırma suçu ayrıca, ihale sürecine katılan firmaların birbirlerinin katılımını engellemesi şeklinde de gerçekleşebilir. Örneğin, ihale günü rekabet halinde olan firmalardan birinin, diğer firmanın aracına kasıtlı olarak zarar vermesi durumunda, bu tür eylemler ihaleye fesat karıştırma olarak değerlendirilir.

Yargıtay, sanığın, oğlunun borcu nedeniyle icra işlemleri sonucunda satışa çıkarılan aracın açık artırma sırasında “Bu arabayı sattırmam, kimseyi bindirmem, burada tezgah dönüyor, bu arabayı biz alacağız” şeklindeki ifadeleri nedeniyle ihaleye fesat karıştırma suçundan hüküm vermiştir. (Yargıtay 5. CD., 2012/11389 E., 2013/11348 K.)

İhaleye fesat karıştırma suçu ayrıca, bir firmanın veya şahsın ihaleye katılabilme şartlarını kağıt üzerinde manipüle ederek sağladığı gösterilmesiyle de oluşabilir.

Devlet İhale Kanunu’nun 16. maddesi ve Kamu İhale Kanunu’nun 10. maddesi, ihale süreçlerine katılım için gereken yeterlilik şartlarını belirler. Bu şartlar genellikle kamu ihale süreçlerinin sağlıklı ve adil bir şekilde işlemesini garanti altına almak için koyulmuştur.

Yargıtay, temizlik şirketinin yetkilisi olan sanığın, ihaleye katılmak üzere önceki iş deneyimlerine ilişkin belgeyi usulsüz yollarla elde ettiği ve bu belge ile ihaleye katıldığı, ihaleyi kazandığı bir davada, sanıklar hakkında ihaleye fesat karıştırma suçundan hüküm vermiştir. (Yargıtay 5. CD., 2013/15880 E., 2016/3728 K.)

İhale süreci, aşamaların ve işlemlerin gizli tutulması gereken bir yarışma usulüdür. İhale öncesi ihaleye katılanların tekliflerine veya işlemlerine başkalarının müdahalesi, ihaleye fesat karıştırma olarak değerlendirilir.

Yargıtay, Eğitim Fakültesi 1. Etap Yapım İşinin İhale Komisyonu üyesi olan sanıkların ihale konusu taşınmazın maliyet bilgilerini rüşvet karşılığında verdiği bir olayda, sanıklar hakkında ihaleye fesat karıştırma suçundan hüküm verilmiştir. (Yargıtay 5. CD., 2020/4869 E., 2020/14107 K.)

İhaleye fesat karıştırma suçu, ihaleye katılanların arasında fiyatı etkileyebilecek gizli veya açık anlaşmalar yapılmasıyla da işlenebilir.

Yargıtay, sanıkların ihale öncesinde yaptıkları telefon konuşmalarında “Yarınki ihaleye biz dosya aldık” şeklinde konuşmaları ve diğer sanığın “Seydiköyü ben alacağım, bu tarafa zorluk çıkarmayın” şeklinde karşılık vermesi üzerine, sanıkların gizli anlaşma yapmak suretiyle ihaleye fesat karıştırdıkları gerekçesiyle hüküm vermiştir. (Yargıtay 5. CD., 2015/7178 E., 2017/1348 K.)

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Cezası

İhaleye fesat karıştırma suçunun cezası, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasıdır.

Hakim, kanunda belirtilen alt-üst sınır içindeki kesin ceza miktarını, suçu işleyen kişi ve olayın özelliklerine ilişkin şu hususları göz önünde bulundurarak belirler:

• Failin suçu işleme biçimi,
• Failin kullanılan araç ve gereçler,
• Suçu işlediği yer ve zaman,
• Failin işlediği suçun konusunun önem ve değeri,
• Failin eylemleri sonucunda ortaya çıkan zararın büyüklüğü,
• Failin eylemleri gerçekleştirirken güttüğü amaçlar.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Cezayı Artıran Haller ve Cezaları

İhaleye fesat karıştırma suçunun cezayı artıran özel bir hali vardır. Bu hal TCK m. 235/3 hükmünde düzenlenmiştir.

TCK 235/3-a:

“İhaleye fesat karıştırma suçunun;

a) Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi halinde, temel cezanın alt sınırı beş yıldan az olamaz. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya hükmolunur.”

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun; Cebir veya Tehdit Kullanmak Suretiyle İşlenmesi

İhaleye fesat karıştırma suçunun cebir veya tehdit kullanarak gerçekleştirilmesi durumunda, bu tür eylemlerde bulunan kişilere 5 ila 7 yıl arasında hapis cezası uygulanmaktadır.

Cebir, bir kişinin istenmeyen bir eylemi gerçekleştirmeye zorlanması için o kişiye fiziksel baskı uygulama veya gerekli durumlarda şiddet kullanma anlamına gelir. Tehdit ise, bir kişinin istenmeyen bir eylemi gerçekleştirmeye zorlanması için o kişiye psikolojik baskı yapılması ve manevi olarak zorlanmasıdır.

Örneğin, ihaleye katılması beklenen kişilerin isimleri ve telefon numaraları elde edilerek, bu kişilere ihale gününden bir gün önce ‘Eğer bu ihaleden çekilmezsen seni ve aileni yaşatmam’ şeklinde tehditler savurarak ihale sürecinde rakipsiz kalmasını sağlayan fail, arttırılmış bir ceza ile karşı karşıya kalır.

Bu tür nitelikli durumlarda ceza verilmesi için, failin uyguladığı cebir veya tehdit sonucu mağdurun ihaleden çekilmesi, bilerek ihaleyi kaybetmesi, teklif vermemesi veya ihaleye katılmaması gibi durumların gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Bu koşullar gerçekleşmediği takdirde, failin eylemlerinin teşebbüs aşamasında kaldığı kabul edilir.

Yargıtay, Kocaali Devlet Hastanesinde düzenlenen temizlik hizmet alımı ihalesine katılmak üzere gelen bir mağdura ‘ihaleye girmeyin, istediğiniz kadar para veririm’ teklifinde bulunulmasını, mağdurun bunu reddetmesi ve sonrasında saldırıya uğrayarak yaralanmasını, buna rağmen ihaleye katılarak ihaleyi kazanmasını içeren olayda, sanığa ihaleye fesat karıştırma suçuna teşebbüsten hüküm verilmesine karar vermiştir. (Yargıtay 5. CD., 2013/24370 E., 2014/8838 K.)

İhaleye fesat karıştırma suçunu işlerken aynı zamanda kasten yaralama veya tehdit suçlarının ağır hallerinden birine neden olan fail hakkında, hem ihaleye fesat karıştırma hem de bu suçlardan ayrı ayrı ceza verilir.

Yargıtay, Şırnak Devlet Hastanesinde 09/02/2010 tarihinde düzenlenen 1 yıl süreli 25 adet hastane koruma ve güvenlik elemanına yönelik hizmet alımı ihalesine teklif vermek üzere gelen şirket yetkilisini ve yanındaki görevliyi kasten yaralamak ve ihale yerinden uzaklaştırarak ihaleye ve ihale sürecine katılımlarını engelledikleri olayda, sanıklar hakkında hem ihaleye fesat karıştırma hem de kasten yaralama suçundan mahkumiyet kararına hükmetmiştir. (Yargıtay 5. CD., 2012/13889 E., 2014/2198 K.)

Kasten yaralama ve tehdit suçlarına ilişkin detaylı bilgi, ‘kasten yaralama suçu ve cezası’ ve makalesinde bulunmaktadır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Cezayı Azaltan Haller ve Cezaları

İhaleye fesat karıştırma suçunda cezayı azaltan durumlar mevcuttur. Bu durumlar Türk Ceza Kanunu m. 235/3 kapsamında düzenlenmiştir.

TCK 235/3-b:

“İhaleye fesat karıştırma suçunun; 

(b) İşlenmesi sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmemiş ise, fail hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.” 

Kamu Kurum veya Kuruluşlarında Zarar Meydana Getirmeyecek Biçimde İşlenen İhaleye Fesat Karıştırma Suçu 

İhaleye fesat karıştırma suçu, kamu kurum veya kuruluşlarında maddi zarar meydana gelmediği durumlarda işlendiğinde, failin cezasında indirim yapılır ve 1 yıl ila 3 yıl arasında hapis cezası uygulanır. 

Örneğin, ihaleye girme yetkisi olmayan A şirketinin, resmi belgeleri değiştirerek ihaleye katılması fakat ihaleyi kazanamaması durumunda, kamu kurum veya kuruluşlarında zarar oluşmamışsa, fail hakkında ihaleye fesat karıştırma suçunun indirilmiş halinden ceza verilir. 

İhaleye Fesat Karıştırma Suçuna Teşebbüs, İştirak, İçtima

Teşebbüs, bir suçun işlenmesine yönelik hareketlere başlanması, fakat failin kendi iradesi dışında gelişen durumlar sebebiyle suça ilişkin faaliyetlerin tamamlanamaması anlamına gelir. İhaleye fesat karıştırma suçuna teşebbüs mümkündür.

Yargıtay, Kütahya Evliya Çelebi Devlet Hastanesi tarafından düzenlenen temizlik ihalesine katılmak isteyen mağdurlar Fethi ve Zeki’nin, sanıklar tarafından cebir ve tehditle engellenmeye çalışıldığı ve ihalenin yapılmadığı gerekçesiyle bu suçun teşebbüs aşamasında kaldığına ve sanıklar hakkında teşebbüs halinden ceza verilmesi gerektiğine hükmetmiştir. (Yargıtay 5. CD., 2018/1572 E., 2018/8117 K.) 

İştirak, birden fazla kişinin bir suç işleme eyleminde birlikte hareket etmesi anlamına gelir. İhaleye fesat karıştırma suçuna iştirak, birden fazla şekilde gerçekleşebilir; azmettirme, yardım etme, yol gösterme, araç gereç sağlama veya suç işlenmesini kolaylaştırma gibi.

İçtima, bir kişinin birden fazla suç işlemesi durumudur. İhaleye fesat karıştırma suçu işlendiğinde, diğer işlenen suçlar için de ayrı cezalar uygulanır.

Türk Ceza Kanunu m. 235/4, ihaleye fesat karıştırma suçunda özel bir düzenleme içerir:

TCK 235/4:

“İhaleye fesat karıştırma suçu dolayısıyla menfaat sağlayan görevlilere, bu suç nedeniyle ilgili suç hükmüne göre ayrıca ceza uygulanır.”

Örneğin, bir kantin ihalesine katılacak olan firmaların listesi üzerinde oynama yapılarak rakip firmaların isimlerinin silinmesi durumunda, faile hem resmi belgede sahtecilik hem de ihaleye fesat karıştırma suçundan ceza verilir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Soruşturma Aşaması

İhaleye fesat karıştırma suçunun soruşturma aşaması, yetkili makamların suç şüphesini öğrenmesi ile başlayan ve savcı tarafından hazırlanan iddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesiyle sona eren aşamadır. Suç mağduru ve şüphelisinin bu süreçte karşılaşabileceği işlemler şunlardır:

• Şikayet – ihbar,
• Gözaltı,
• Delillerin Toplanması,
• İfade ve Sorgu,
• Adli Kontrol,
• Tutukluluk.

Şikayet – İhbar

Şikayet, bir kimse tarafından gerçekleştirilen haksız eylemler sonucunda mağdur olan kişinin uğradığı zararı yetkili makamlara aktarmasıdır. İhbar ise, gerçekleştirilen haksız eylemler ile herhangi bir ilgisi bulunmayan kişiler tarafından da yapılabilen suç bildirimidir.

İhaleye fesat karıştırma suçu, şikayete tabi olmayan suçlar arasındadır. Diğer bir ifadeyle, suç mağduru tarafından şikayette bulunulmasa dahi, yetkili makamların suçtan haberdar olması halinde soruşturma başlatılacaktır.

İhaleye fesat karıştırma suçunun şikayete tabi olmaması sebebiyle, mağdurun şikayetten vazgeçmesi de sonuç doğurmamaktadır. Yargılamanın ilerleyen süreçlerinde mağdurun şikayetini geri çekmesi halinde de davaya devam edilir.

Gözaltı

Bir kişinin, üzerine yürütülen bir soruşturma veya kovuşturma kapsamında, belirli bir zaman dilimi boyunca polis veya jandarma denetiminde alıkonulması durumuna gözaltı adı verilir. Genellikle, bireyin suç işlediğine dair makul şüpheler olduğunda bu işlem gerçekleştirilir.

İhaleye fesat karıştırma suçundan dolayı şüpheli, en fazla 24 saat gözaltında tutulabilir. Ancak suçun birden fazla kişi tarafından toplu biçimde işlenmesi durumunda gözaltı süresi 3 gün daha uzatılabilir. 

Gözaltında bulunan kişi, süre içerisinde savcılığa ifade vermek üzere çağrılabilir. Savcı, bu süreçte şüphelinin serbest bırakılmasını kararlaştırabilir ya da şüpheliyi daha ileri işlemler için mahkemeye sevk edebilir.

Haksız yere gözaltına alınan yahut gözaltı süresi sebepsiz uzatılan kişiler bu tedbire itiraz edebilir. İtiraz, şüpheli, eşi, birinci ve ikinci derece akrabaları yahut avukatı tarafından gözaltı kararını veren savcının bulunduğu yerdeki Sulh Ceza Hakimliğine yapılır.

Delillerin Toplanması

Deliller, suç şüphesi barındıran olayların ve şikayet veya ihbar konularının açıklığa kavuşturulması için toplanan bilgi ve belgelerdir. Olayın öğrenilmesiyle birlikte, savcı derhal delil toplama işlemine başlar. Toplanan bu deliller, savcılık tarafından yargılama sürecinin sonuna kadar muhafaza edilir.

İhaleye fesat karıştırma suçu bağlamında toplanabilecek deliller arasında tanık ifadeleri, banka hesap hareketleri, iletişim kayıtları, resmi dökümanlar ve bilirkişi raporları yer alabilir.

Savcının tarafsızlık yükümlülüğü gereği, hem lehte hem aleyhte delilleri toplamakla yükümlüdür. Şüpheli, sadece aleyhine delil toplandığına inanıyorsa, lehine delillerin de toplanmasını talep edebilir.

Toplanan delillerin maddi gerçeklere ve hukuka uygun, mantıklı olması şarttır. Soyut iddialar veya hukuka aykırı buluntular delil niteliği taşıyamaz ve hüküm oluşturamaz.

Hukuka uygun şekilde toplanmayan deliller, örneğin şüphelinin evinde mahkeme veya savcı kararı olmaksızın yapılan aramalardan elde edilenler, geçersiz sayılır ve hüküm oluşturulmasında kullanılamaz.

İfade ve Sorgu

İfade, şüphelinin kolluk kuvvetleri ya da savcılık nezdinde beyanlarının alınması sürecidir; sorgu ise şüphelinin beyanlarının mahkeme önünde hakim tarafından alınmasıdır.

İfade ve sorgu süreci, şüpheliye yapılan suçlamaya ilişkin bilgiler içeren çağrı kağıdının gönderilmesiyle başlar. Bu belgede, şüphelinin hangi suçlama ile ifade vereceği ve ifade için bulunması gereken yer ve zaman belirtilir.

Eğer şüpheli, belirlenen tarihte ilgili yerde hazır bulunmazsa, zorla getirme kararı çıkarılır ve bu sürecin maliyeti şüpheliye yükletilir.

İfade sürecinde şüphelinin kimlik bilgileri teyit edilir, sonrasında görevli memur, şüpheliye süreç boyunca sahip olduğu hakları anlatır. Şüpheli, avukat talebinde bulunabilir, yakınlarına bilgi verebilir, savunma yapabilir, delil toplanmasını talep edebilir ve susma hakkını kullanabilir.

İfade alınma süreci, görevlinin soruları ve şüphelinin bu sorulara verdiği yanıtların kaydedilmesi ile ilerler. Şüphelinin ifadeleri özgür iradesine dayanmalı, zorlama veya usulsüz yöntemlerle elde edilmemelidir. Süreç sonunda, tutanağa geçirilen ifade, ilgili taraflarca imzalanır. İfade tutanağına, şüphelinin belirtmediği bilgilerin eklenmesi halinde, şüpheli imza atmayı reddedebilir.

Adli Kontrol

Adli kontrol kararı, şüphelinin özgürlüğünün minimum düzeyde kısıtlanması için, soruşturma sürecinde elde edilen delillere dayanılarak verilen bir karardır.

İhaleye fesat karıştırma suçu nedeniyle şüpheli üzerine uygulanabilecek adli kontrol tedbirleri arasında yurtdışına çıkış yasağı, elektronik kelepçe, belirli yerlere giriş yasağı, ev hapsi, mahkkeme veznesine güvence bedeli yatırma ve belirli eğitimlere katılma yer alır.

İhaleye fesat karıştırma suçu nedeniyle adli kontrol tedbirleri en fazla 2 yıl süreyle uygulanabilir. Ancak, hakim, durumu gerektirdiğinde bu süreyi bir yıl daha uzatabilir.

Tutukluluk

Tutukluluk, soruşturma işlemleri sonucunda suç şüphesi içeren eylemlerin şüpheli tarafından gerçekleştirildiği konusunda güçlü deliller elde edildiğinde verilen bir karardır. İhaleye fesat karıştırma suçu için şüpheli hakkında tutuklama kararı çıkartılabilmesi için, kaçma ihtimali, delilleri karartma ihtimali veya mağdura baskı yapma ihtimali gibi unsurların varlığı gerekir.

Bu suçtan dolayı verilen tutukluluk kararı maksimum 1 yıl süreyle uygulanabilir, ancak hakim bu süreyi altı ay daha uzatabilir. Şüpheli, şüphelinin ailesi veya avukatı, tutuklama kararına itiraz edebilir. Bu itiraz, kararın verildiği tarihten itibaren 7 gün içinde yapılmak zorundadır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Soruşturma Sonucu Verilebilecek Kararlar

Soruşturma süreci sonunda, savcı tarafından dosya üzerinde üç farklı karar verilebilir:

• Soruşturmaya Yer Olmadığı Kararı (SYOK),
• Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı (KYOK) ve
• İddianamenin Düzenlenmesi.

Soruşturmaya Yer Olmadığı Kararı (SYOK)

Soruşturmaya yer olmadığı kararı, ilgili olayların suç teşkil etmediğinin açıkça anlaşılması ve şikayet veya ihbarın genel ve soyut nitelikte olması durumunda verilen savcılık kararıdır. İhaleye fesat karıştırma suçundan dolayı bu karar verildiğinde, soruşturma başlatılmaz ve eylemleri gerçekleştirdiği iddia edilen kişiye şüpheli sıfatı verilmez.

Karar, taraflara tebliğ edilir. Taraflar, kararı yanlış buldukları takdirde, kararın tebliğinden itibaren, kararı veren makama sunulan dilekçe ile 15 gün içinde itiraz edebilirler.

Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı (KYOK)

Kovuşturmaya yer olmadığı kararı; yürütülen soruşturma ve usul işlemleri sonucunda, şüphelinin isnat edilen eylemleri gerçekleştirdiğine dair yeterli delil bulunamadığı durumlarda verilen savcılık kararıdır.

İhaleye fesat karıştırma suçundan dolayı kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiğinde, ilgili dosya soruşturma aşamasında kapatılır ve şüpheliye sanık sıfatı verilmez.

Karar, taraflara bildirilir. Taraflar, verilen kararın yerinde olmadığını düşündükleri takdirde, karara itiraz hakkını kullanabilmektedir. İtiraz kararın taraflara tebliğinden itibaren 15 gün içinde, kararı veren makama sunulan dilekçe ile yapılmaktadır.

İddianamenin Düzenlenmesi

İhbar ve şikayetler sonucu yürütülen soruşturma aşamasında, şüphelinin suç teşkil eden eylemleri gerçekleştirdiği kuvvetli şüphe içeren delillerle ispat edilirse, savcı bir iddianame hazırlayarak mahkemeye sunar.

Mahkemeye sunulan iddianamenin yine mahkeme tarafından kabul edilmesi halinde ceza davası açılarak yargılamaya geçilir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Savunması

Savunma hakkı; Anayasa ile teminat altına alınmış, kişilere yöneltilen asılsız suçlamalar karşısında kendilerini savunabilmeleri için verilmiş bir haktır.

İhaleye fesat karıştırma suçu kapsamında şüpheli konumundaki bireyler tarafından ileri sürülebilecek savunma argümanları çeşitlidir. Bu savunmalar şunları içerebilir:

• Suçun niteliğinin veya unsurlarının yanlış yorumlandığı,
• Eylemlerin suç teşebbüsü aşamasında kaldığı,
• Sanığın eylemleri gerçekleştirirken herhangi bir cebir veya tehdit unsuru kullanmadığı,
• Eylemlerin, üst düzey bir emirle gerçekleştirildiği,
• Eylemlerin zorunlu bir durum nedeniyle yapıldığı,
• Sanığın avukatlık hizmetlerinden faydalanma hakkının göz ardı edildiği,
• Sanığın ifadesinin işkence veya baskı altında alındığı,
• Sanığın ihale sürecini etkileme niyetinde olmadığı.

İhaleye fesat karıştırma suçu nedeniyle yürütülen yargılamalarda, sanığın cezadan kurtulabilmesi veya daha hafif bir ceza ile sınırlı kalabilmesi için etkili bir savunma stratejisi şarttır. Bu etkin savunmanın, suçun özelliklerini ve somut olayın detaylarını iyi bilen, deneyimli bir ceza avukatı tarafından yapılması ilerleyen süreçte pozitif fark yaratmaktadır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Ceza Yargılaması Aşaması

Ceza yargılaması süreci, diğer bir adıyla kovuşturma aşaması, savcının hazırladığı iddianamenin mahkemece kabul edilmesiyle başlar ve mahkeme tarafından dosya üzerinde karar verilene dek devam eder.

İhaleye fesat karıştırma davasının ceza yargılaması aşaması, genel yargılama prosedürlerine uygun şekilde gerçekleştirilir. İddianamenin onaylanmasının ardından mahkeme, duruşma için bir tarih belirler ve ilgili taraflara bu tarihi bildirir.

Duruşma günü, katılan tarafların kimlikleri doğrulanır. Daha sonra iddianame, mahkeme hakimi tarafından açıkça okunur ve ilk olarak sanığın savunması alınır. Sanık savunmasını tamamladıktan sonra mağdurun şikayetleri ve varsa avukatların açıklamaları dinlenir.

Eğer hakim, sunulan delil ve beyanları yetersiz bulursa, yeni delillerin toplanması, bilirkişi raporu talebi ve keşif yapılması gibi kararlar alabilir.

Tüm soruşturma ve kovuşturma sürecinde elde edilen bilgi ve deliller ışığında, mahkeme hakimi sanık hakkında nihai bir karar verir ve dosyayı sonuçlandırır.

İhaleye fesat karıştırma suçu için yetkili mahkeme, suçun işlendiği yerdeki Asliye Ceza Mahkemesidir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Zamanaşımı

İhaleye fesat karıştırma suçunda kamu zararının ortaya çıkmadığı hallerde dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıldır. Kamu zararının ortaya çıkması halinde dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. Belirtilen sürelerin dolması halinde, suç konusu fiile dayanarak soruşturma başlatılması ve dava açılması mümkün olmamaktadır.

Söz konusu dava zamanaşımı süreleri geçmesine rağmen yargılama hâlâ devam ediyorsa, hakim davanın düşmesine karar verebilir.

İhaleye fesat karıştırma suçunda ceza zamanaşımı süresi, kararın kesinleştiği tarihten itibaren 20 yıldır. Bu süre sonunda, hükmedilen ceza infaz edilemez; dolayısıyla sanık cezaevinde tutulamaz.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Mahkemenin Verebileceği Kararlar

İhaleye fesat karıştırma suçu kapsamında, yargılama sonucunda mahkeme tarafından verilebilecek altı farklı karar bulunmaktadır. Bunlar:

• Beraat,
• Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı (CYOK),
• Mahkumiyet,
• Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB),
• Cezanın Ertelenmesi
• Davanın Düşmesi’dir

Beraat

Beraat kararı, yargılama süreci sonucunda sanığın işlediği iddia edilen suçla ilgili kesin ve yeterli delil bulunamadığı durumlarda verilir. Beraat eden sanık, suçlamadan temize çıkar ve üzerine herhangi bir ceza veya güvenlik tedbiri uygulanamaz.

Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı (CYOK)

Ceza verilmesine yer olmadığı kararı, sanığın suçlu bulunmasına rağmen herhangi bir cezai yaptırım uygulanmamasına karar verilen mahkeme kararıdır.

İhaleye fesat karıştırma suçunda ceza verilmesine yer olmadığı kararı; sanığın akıl sağlığı, cebir veya baskı altında işlediği gibi durumlarda verilebilir. Bu kararın verilmesi durumunda, sanık hakkında herhangi bir ceza kaydı oluşturulmaz.

Mahkumiyet

Mahkumiyet kararı, mahkemenin sanığı suçlu bulduğu ve belirli bir ceza verdiği durumudur. İhaleye fesat karıştırma suçunda mahkumiyet kararı, somut delillere ve yeterli tanık beyanlarına dayanarak verilir. Sanık, belirlenen cezayı infaz kurumlarında çekmekle yükümlüdür.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, mahkemenin verdiği mahkumiyet kararının açıklanmasının 5 yıllık denetim süresi sonrasına ertelendiği bir yargı kararıdır.

Belirtilen denetim süresi içinde sanık, herhangi bir suç işlemezse ve belirlenen şartlara uyarsa mahkumiyet kararı açıklanmaz ve dava dosyası kapanır. Yükümlülüklere uyulmaması yahut yeniden suç işlenmesi halinde ise mahkeme tarafından verilen ceza infaz edilmektedir.

İhaleye fesat karıştırma suçu sonucunda kamu zararının meydana gelmesi halinde, HAGB kararının verilmesi mümkün değildir.

Cezanın Ertelenmesi

İhaleye fesat karıştırma suçunun temel halinde verilecek olan ceza üç yıldan yedi yıla kadar olduğu için, genellikle cezanın ertelenmesi uygulanmaz. Ancak, ihaleye fesat karıştırma eyleminin kamu kurumlarına zarar vermediği özel durumlarda, sanığa hükmedilen ceza ertelenebilir.

Cezası ertelenen sanık, bir ila üç yıl süresince denetimli serbestlik altına alınır. Bu süre zarfında, sanık denetim şartlarına uyum sağlamalıdır. Şartlara uymayan veya kasıtlı olarak suç işleyen sanık hakkında ertelenen cezanın infazına başlanır.

Davanın Düşmesi

Davanın düşmesi kararı, dava ile ilgili sürecin devamının yasal veya pratik bir değer taşımadığı durumlarda verilir. İhaleye fesat karıştırma suçu bağlamında, davanın düşmesi genellikle sanığın vefat etmesi, dava zamanaşımı süresinin dolması veya suçun genel aftan yararlanması gibi sebeplerle gerçekleşir.

Bu karar, mahkemenin, davanın artık bir sonuca bağlanmasının mümkün olmadığı veya gereksiz olduğu hallerde alınır. Örneğin, sanık öldüyse, suçlamaya devam etmenin bir anlamı kalmaz veya zamanaşımı süresi dolmuşsa, dava yasal olarak sonlandırılır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda İstinaf ve Yargıtay Süreci

İstinaf ve temyiz, yerel mahkemelerin verdiği kararların hatalı ya da eksik olduğu düşünüldüğünde başvurulan hukuki yollar arasındadır. Bu süreçler, kararların yeniden değerlendirilmesini sağlar ve taraflara ikinci bir inceleme şansı tanır.

İhaleye fesat karıştırma suçundan ötürü Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen bir dava sonucunda verilen karara itiraz edilmesi durumunda, kararın ilgili taraflara tebliğ edildiği tarihten itibaren yedi gün içinde, kararı veren mahkeme aracılığıyla Bölge Adliye Mahkemesi’ne istinaf başvurusunda bulunulabilir.

Eğer Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararı da hatalı bulunursa, dosya en son mercii olan Yargıtay’a taşınabilir. Temyiz başvurusu, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen ve taraflara tebliğ edilen karardan itibaren on beş gün içinde yapılmalıdır.

Temyiz, Türk hukuk sisteminde başvurulabilecek son ve en yüksek dereceli hukuki inceleme merciidir. Bu süreçten sonra, sanık hakkında Yargıtay tarafından verilen karar kesinleşir.

Sonuç

İhaleye fesat karıştırma suçu, toplumda güven sarsıcı etkileri olan ve hapis cezasını gerektiren ciddi bir suçtur. Bu suçun işlenme biçimine bağlı olarak sanığa verilebilecek ceza ağırlaştırılabilir. Yargı sürecinde alınacak olan kararların sanık lehine sonuçlanabilmesi için, konusunda uzman bir ceza avukatının rehberliği büyük önem taşımaktadır. Avukatlık desteği, sanığın haklarının korunmasında ve en adil yargılamayı sağlamada kritik bir role sahiptir.