Suriyeli İşçilere Çalışma İzni

Suriyeli işçilere çalışma izni, son yıllarda artan göç hareketleri ile oldukça popüler hale gelmiştir. Suriyeli göçmenlerin Türkiye’de yarattığı işgücü potansiyeli ve Türkiye’nin geçici koruma altında bulunan kişilere sunduğu ekonomik, sosyal, kültürel fırsatlar, işverenler ve Suriyeli işçiler açısından Suriyeli işçilere çalışma izni başvurularını artırmaktadır.

Suriyeli İşçilere Çalışma İzni Alma Şartları

Suriyeli işçilere çalışma izni alma şartları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ortaya konulan şartlardır. Geçici koruma altında bulunan yabancılar statüsünde değerlendirilen Suriyeli işçiler adına yapılan çalışma izni başvurularında, aşağıda yer alan şartların taşınması gerekmektedir. 

• Adına çalışma izni başvurusunda bulunulacak Suriyeli işçinin, geçici koruma kimlik belgesine ve 99 ile başlayan yabancı kimlik numarasına sahip olması gerekmektedir. 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası, geçici koruma kimlik belgesi ile verilmektedir.
• Suriyeli işçi, başvurunun yapıldığı tarih itibariyle, en az 6 aylık geçici koruma süresi boyunca Türkiye’de bulunmuş olmalıdır. 
• Öğretmenlik, doktorluk, akademisyenlik gibi ön izin alma zorunluluğu olan meslekler için, Milli Eğitim Bakanlığından, Sağlık Bakanlığından yahut Yükseköğretim Kurulundan ön izin belgesi almış olunması gerekmektedir. 
• Yapılan başvurunun, yalnızca Türk vatandaşları tarafından icra edilebilecek mesleklerden olmaması gerekir.
• Başvuru, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının geçici koruma altındaki yabancıların yapmasına izin verdiği işlerden biri için yapılmış olmalıdır.
• Geçici koruma altında olan Suriyeli işçilerin istihdam edileceği iş yerinde, il ve istihdam kotası şartlarının sağlanması gerekmektedir.
• Suriyeli işçinin istihdam edileceği iş yeri, geçici kimlik kartının alındığı ve bağlı olduğu ilde bulunmalıdır.

Yukarıda yer alan şartların taşınması halinde, işveren tarafından yapılan başvuru değerlendirmeye alınacaktır. Başvuru kriterlerinden herhangi birinin sağlanmaması halinde, eksikliğin giderilmesi için belli bir süre verilmekte yahut yapılan çalışma izni başvurusunun reddi gündeme gelmektedir.

Başvurunun reddi sonucunda, yabancının sınır dışı edilmesinin söz konusu olmaması adına, sürecin bir yabancılar avukatı danışmanlığında yürütülmesi fayda sağlamaktadır.

Suriyeli İşçi Çalıştırma İzni Nasıl Alınır?

Suriyeli işçi çalıştırma izni, işveren tarafından e-devlet üzerinde yer alan e-izin sistemine yapılan online başvuru ile alınmaktadır. Çalışma izni başvurusunda bulunacak olan işverenin sisteme girmesi için e-imza ve KEP (kayıtlı elektronik posta) adresine sahip olması gerekmektedir.

Yabancının istihdam edileceği işyerinin kaydı sistemde bulunmuyorsa öncelikle iş yeri kaydı yapılması gerekmektedir. Sistem üzerinden işyeri kaydı yapıldıktan sonra, “Başvuru Yap” menüsünde yer alan, “Geçici Koruma” sekmesine tıklanmalıdır. Sekmede, sistem tarafından istenen bilgilerin doğru ve eksiksiz şekilde doldurulması ve gerekli belgelerin pdf formatında yüklenmesi gerekmektedir.

Bakanlıkça yapılan değerlendirmenin olumlu sonuçlanması halinde, sistemde kayıtlı olan e-posta adresine, harç ve masraflara ilişkin bilgilendirme metni gönderilmektedir. Bu postada yer alan miktardaki harç ve değerli kağıt bedellerinin, postada belirtilen banka hesaplarına ayrı ayrı yatırılması gerekmektedir. 

Ödeme işlemlerinin, postanın gönderildiği günden itibaren 30 gün içinde tamamlanması gerekmektedir. Aksi halde başvurunun reddi gündeme gelecektir. Ödemenin de yapılmasının ardından, yabancı adına düzenlenmiş olan çalışma izni kartı kargo ile sistemde kayıtlı olan iş yeri adresine gönderilmektedir. 

İşveren, adına çalışma izni başvurusunda bulunulan yabancının çalışma izninin onaylanmasından itibaren 30 gün içinde, iş yerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak sigortalı işe giriş bildirgesi vermek zorundadır. 

Yabancıların başvurabileceği diğer tüm çalışma izinleri ve çalışma izni başvuru prosedürüne ilişkin detaylı bilgi “yabancı çalışma izni nasıl alınır” başlıklı makalede açıklanmaktadır.

Suriyeli Çalışma İzinlerinde İl ve Kota Sınırlaması

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, geçici koruma sağlanan yabancıların istihdam edilmesi için illere göre farklı kotalar öngörmüştür. Bu noktada; işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısı üzerinden sektör ve illere göre açık iş ve işe yerleştirmeler dikkate alınarak kota belirlenecek veya güncellenecektir.

Geçici koruma altında olan Suriyeli işçinin istihdam edileceği iş yerinde çalışan yabancı sayısı, Türk vatandaşı sayısının en fazla yüzde onu kadar olabilir. Toplam işçi sayısı 10’dan az olan iş yerlerinde ise en fazla 1 geçici koruma altındaki Suriyeli işçi çalışabilmektedir. 

Geçici koruma altındaki Suriyeli işçinin çalıştırılacağı iş yerinde, bu işi yapacak nitelikte Türk vatandaşı bulunmadığı halde, kota sınırlaması uygulanmayabilir. Bunun için, işveren tarafından, iş yerinin kayıtlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne, çalışma izni başvurusu tarihinden önceki dört haftalık süre içerisinde başvuru yapılmalıdır. 

Suriyeli İşçilere Çalışma İzni Başvurusunda İstenen Belgeler

Geçici koruma altında bulunan Suriyeli işçilere çalışma izni başvurularında, hem yabancı çalışandan hem de işverenden istenen belgeler bulunmaktadır.

Suriyeli işçi çalışma izni için gerekli belgeler şunlardır:

• Suriyeli ve işvereni tarafından imzalanmış iş sözleşmesi,
• Adına çalışma izni başvurusunda bulunulacak Suriyeli işçiye ait biyometrik fotoğraf,
• İşyerine ait vergi levhası,
• İşyerinin en son sermaye yapısı ve ortaklık durumunu gösteren ticaret sicil gazetesi veya esnaf sicil gazetesi,
• İşyerinin son yılına ait, vergi dairesi ya da YMM onaylı kar-zarar tablosu ve bilançosu,
• İşyeri faaliyet belgesi,
• Sigortalı hizmet listesi,
• Suriyelinin geçici koruma kimlik belgesi,
• Çalışma izni başvurusunun avukat tarafından yapılmış olması halinde vekaletname,
• Yabancı sağlık mensubu ise Sağlık Bakanlığından alınan ön izin belgesi, yabancı eğitim meslek mensubu ise Milli Eğitim Bakanlığından alınan ön izin belgesi.

Yukarıda yer alan gerekli belgelerin taranarak, pdf formatında, başvurunun yapıldığı sisteme yüklenmesi gerekmektedir. Başvuruda istenen gerekli belgelerin, ayrıca, yetkili makamlara fiziken ibrazı gerekmemektedir.

İşçinin bir işverene bağımlı çalışması halinde, belgeler işveren tarafından sisteme yüklenmektedir. Bağımsız çalışması halinde ise bizzat kendi sisteme yükleme yapmalıdır.

Başvurulan çalışma türüne ilişkin ön izin belgesinin, yapılacak çalışma izni başvurusundan önce alınması gerekmektedir. Başvuruda, ön izin belgesinin sunulmaması halinde, başvuru üzerinde herhangi bir işlem yapılmadan işlemden kaldırılmaktadır.

Gerekli belgelerin sisteme eksik yüklenmesi ya da yüklenen belgelerde eksiklik olması halinde, eksikliğin giderilmesi için idare tarafından belli bir süre verilmektedir. Bu süre zarfında eksikliğin giderilmemesi halinde başvuru işlemden kaldırılmaktadır.

Suriyeli İşçilere Verilecek Asgari Ücret

Geçici koruma altında olan Suriyeli işçilerle yapılan iş sözleşmelerinde belirlenen ücret tutarı, asgari ücretin altında olamamaktadır. 2023 Temmuz ayında, yabancı çalışan asgari ücret tutarı brüt 13.414,50 TL olarak yayınlanmıştır.

Asgari ücretin altında bir bedelin belirlendiği iş sözleşmeleri geçersiz sayılmaktadır. Bununla birlikte, mevzubahis sözleşmelere dayanılarak yapılan çalışma izni başvurularının reddi gündeme gelmektedir.

Asgari ücret bahsi, Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik m.10 hükmünde şu şekilde düzenlenmiştir: 

“Geçici koruma sağlanan yabancılara asgari ücretin altında ücret ödenemez.”

Suriyeli İşçilere Çalışma İzni Avukatlık Ücret ve Masrafları

Suriyeli işçilere çalışma izni avukatlık ücret ve masrafları, başvuruda yatırılması gereken başvuru harcı ve değerli kağıt bedelinden ibarettir. 2023 yılı için belirlenen değerli kağıt bedeli 356 TL, geçici koruma çalışma izni harcı 1.724,40 TL olarak belirlenmiştir.

Yurt içinden yapılan başvurunun onaylanmasının ardından, Bakanlık tarafından, sistemde kayıtlı e-posta adresine bilgilendirme mesajı gönderilmektedir. Bu postada, yatırılacak masraf bedelleri ve banka hesap kodları yer almaktadır. Yatırılacak harç ve masrafların, postada yazan kodlu banka hesaplarına ayrı ayrı yatırılması gerekmektedir.

Suriyeli İşçilere Çalışma İzni Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

Suriyeli işçilere çalışma izni başvurusu yaklaşık olarak 1 ay içinde sonuçlanır. Sistem tarafından istenen bilgilerin hatasız şekilde doldurulması ve gerekli belgelerin eksiksiz şekilde yüklenmesi bu süreci kısaltacaktır.

Bilgi ve belgelerde eksiklik olması halinde, eksikliğin giderilmesi için, idare tarafından belli bir süre verilmektedir. Bu durumda başvuru süresi uzamaktadır. Bunun yanında, başvurunun yapıldığı idari makamın iş yükü de başvurunun sonuçlanma süresini etkilemektedir. 

Suriyeli İşçilere Çalışma İzni Muafiyeti

Geçici koruma sağlanan Suriyeli işçilere çalışma izni muafiyeti, sadece mevsimlik tarım yahut hayvancılık işlerinde çalışmaları halinde verilmektedir. Çalışma izni muafiyeti verilen kişiler, çalışma izinleri bulunmaksızın Türkiye’de çalışabilmektedir.

Çalışma izni muafiyeti başvuruları, geçici koruma sağlanan il valiliğine, geçici koruma kimlik belgesi ve biyometrik fotoğrafla yapılmaktadır. Başvurusu kabul edilen Suriyeli işçiler, yalnızca kendilerine geçici koruma verilen ilde çalışabilmektedir.

Suriyelilere çalışma izni muafiyeti verilebilmesi için geçici koruma altına alınmış olmaları ve en az 6 aydır Türkiye’de ikamet ediyor olmaları gerekir.

Sonuç

Geçici koruma altında olan Suriyeli kişilerin çalışma izni, diğer çalışma izni türlerinden farklılık göstermektedir. Gerekli belgeler, başvuru prosedürü, başvuru şartları hususlarında yapılan hatalar yahut eksiklikler, çalışma izni başvurusunun reddi ve Suriyeli işçinin sınır dışı edilmesi sonucunu doğurmaktadır. Bu itibarla, Suriyeli işçilere çalışma izni başvurularında, alanında uzman bir yabancılar avukatından hukuki destek almak oldukça fayda sağlayacaktır.