Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası

Türk vatandaşlığı başvurusunun reddine itiraz ve iptal davası, vatandaşlık başvurusu reddedilen yabancılar bakımından kritik öneme sahiptir. Hangi durumlarda başvurunun reddedileceğine ve ret kararı karşısında ne yapılması gerektiğine dikkat edilmeli, süreç bu doğrultuda yürütülmelidir.

Türk Vatandaşlığı Başvurusu ve Başvurunun Değerlendirilmesi

Türk vatandaşlığı başvurusu, yurt içinde yerleşim yerinin bulunduğu valiliğe (valilik içerisindeki il nüfus ve vatandaşlık müdürlüğü) yapılır. Yurt dışından yapılacak başvurular ise bizzat dış temsilciliğe yapılabileceği gibi vekaleten valiliklere de yapılabilir. Yabancı adına vekilin başvuru yapabilmesi için avukata özel vekaletname verilmesi gerekir.

Vatandaşlık başvurusuyla birlikte gerekli belgeler de başvuru makamına sunulur. Valilik bünyesindeki nüfus müdürlükleri, başvuru evrakını toparlar ve güvenlik taraması için emniyet müdürlüğüne gönderir. Emniyet müdürlüğü tarafından, başvurucu için bir arşiv taraması yapılır ve durum tespit edilir.

Valilik/konsolosluk ve emniyetteki süreçlerin ardından dosya İçişleri Bakanlığına gönderilir. Burada dosyayı inceleyecek olan merci ise Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüdür. Bu kapsamda oluşturulacak komisyon, başvurucunun niteliklerini ve gerekli şartları karşılayıp karşılamadığını inceler.

Temel şartların mevcut olduğunu gören komisyon, mülakat için başvurucuya randevu verir. Mülakatın da tamamlanmasının ardından, eldeki tüm bilgi ve bulgular değerlendirilerek vatandaşlık başvurusu hakkında nihai karar verilir ve yabancıya tebliğ edilir.

Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddi Sebepleri

Türk vatandaşlığı başvurusunun reddi sebepleri, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamında belirlenen şartlar mevcut değilse gündeme gelir. Bunun dışında, gerekli belgelerin tesliminde eksiklik gösterilmesi veya sürecin dikkatsiz ve özensiz yürütülmesi de vatandaşlık başvurusunun reddedilmesine neden olabilir.

Aşağıda her bir vatandaşlık başvurusu türüne göre aranan şartlar belirtilmiştir. Türk vatandaşlığı başvurusunda bulunan yabancıların bu şartları taşımadığı tespit edilirse başvuru reddedilir.

5 Yıl İkamet Yoluyla Türk Vatandaşlığını Kazanma Başvurusunun Reddi Nedenleri

5 yıl ikamet yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak için aranan şartlar, TVK m.11’de düzenlenmiştir. Türk vatandaşlığını kazanma başvurusunun reddi, Kanun’da aranan şartların sağlanmaması halinde söz konusu olur. TVK m.11 kapsamında ise aşağıdaki şartlar aranır.

• Kendi millî kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak,
• Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz 5 yıl ikamet etmek,
• Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile teyit etmek,
• Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak,
• İyi ahlak sahibi olmak,
• Yeteri kadar Türkçe konuşabilmek,
• Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak,
• Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak gibi şartlar aranır.

Yukarıda belirtilen şartlardan birinin yokluğu halinde, vatandaşlık başvurusu reddedilir. Bu konu hakkındaki tüm detaylar, “5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık alma” yazımızda yer alır.

İstisnai Yolla Türk Vatandaşlığını Kazanma Başvurusunun Reddi Nedenleri

İstisnai yolla Türk vatandaşlığını kazanma imkanı, TVK uyarınca belli kişi grupları için öngörülmüştür. Aşağıda belirtilen bu kişi gruplarına dahil olunmadığı halde başvuru yapılması, ret nedenidir.

• Türkiye’ye olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlık tarafından Türk vatandaşı olabilmesi için teklifte bulunulan kişiler,
• Cumhurbaşkanının belirlediği kapsam ve tutarda yatırım yapanlar ve bu kişilerin yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu, 
• Turkuaz Kart sahibi kişiler ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu,
• Türk vatandaşı olması gerekli görülen kişiler,
• Göçmen olarak değerlendirilen kişiler, istisnai yoldan vatandaşlık alabilir. Bu kişiler, Cumhurbaşkanı kararı ile vatandaş olur.

Yukarıda sayılan kişi grupları dahi milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hale sahipse Türk vatandaşlığı başvurusunun reddi söz konusu olur. Konuyla ilgili, “yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı” yazımıza göz atabilirsiniz. Aynı şekilde, “400.000 dolara gayrimenkul alarak Türk vatandaşlığı” yazımızı da inceleyebilirsiniz.

İkamet Şartı Aranmaksızın Türk Vatandaşlığını Yeniden Kazanma Başvurusunun Reddi Nedenleri

İkamet şartı aranmaksızın Türk vatandaşlığını yeniden kazanma imkanı tanınan kişiler, TVK m. 13 kapsamında belirtilmiştir. Başvurucunun bu kimselerden olmaması halinde, vatandaşlık başvurusu reddedilir. Söz konusu kişi grupları şunlardır:

• Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler.
• Ana veya babasına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybedip erginlikten itibaren 3 yıl içinde seçme hakkını kullanmayanlar.

Konuyla ilgili, “mavi kartlıların yeniden Türk vatandaşlığına geçmesi” yazımızı inceleyebilirsiniz. Yukarıda belirtilen kişi grupları, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir duruma sahipse vatandaşlık başvurusu reddedilir.

İkamet Şartı Aranarak Yeniden Türk Vatandaşlığını Kazanma Başvurusunun Reddi Nedenleri

Türk vatandaşlığını ikamet şartı aranarak yeniden kazanma şansı verilen kişi grupları, TVK m. 14 bünyesinde sayılmıştır. Bunlar, Cumhurbaşkanı kararıyla Türk vatandaşlığı kaybettirilenler ve anne babaya bağlı olarak seçme hakkını kullanmak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerdir.

Bu kişilerin ikamet şartını sağlaması halinde; ilk grup Cumhurbaşkanı kararıyla, ikinci grup ise Bakanlık kararıyla yeniden Türk vatandaşlığını kazanabilir. Bu kişilerin milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunması veya başvuru sürecinin yanlış yürütülmesi halinde, vatandaşlık başvuruları reddedilir.

Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığını Kazanma Başvurusunun Reddi Nedenleri

Bir Türk vatandaşı ile evlenme, doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz. Ancak bir Türk vatandaşı ile en az 3 yıldan beri evli olan ve evliliği devam eden yabancılar, Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunabilir. Başvuru sahiplerinde aşağıdaki şartların bulunmaması, ret nedenidir.

• Aile birliği içinde yaşama,
• Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama,
• Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartları aranır.

Yukarıda belirtilen şartların sağlanmaması halinde, yabancıların vatandaşlık başvuruları reddedilir. Evlenme yoluyla vatandaşlığın kazanılmasına ilişkin ayrıntılı bilgiler, “evlilik yoluyla Türk vatandaşı olmak” yazımızda bulunmaktadır.

Evlat Edinilme Yoluyla Türk Vatandaşlığını Kazanma Başvurusunun Reddi Nedenleri

Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ergin olmayan yabancı, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla, karar tarihinden itibaren Türk vatandaşlığını kazanabilir. Dolayısıyla, sayılan iki şarttan herhangi birinin mevcut olmaması halinde vatandaşlık başvurusu reddedilir.

Şimdiye kadar sayılan vatandaşlık kazanma halleri ve bunların şartlarıyla ilgili birçok detay bulunur. Ret kararına karşı itiraz etmeden önce, başvurunun hangi şartın eksikliğinden ötürü reddedildiğini tespit edip bunu detaylandırmak gerekir. Dolayısıyla, uzman yabancılar avukatından destek alarak adım atmakta yarar vardır.

Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddine İtiraz

Türk vatandaşlığı başvurusunun reddine itiraz, ret kararına karşı başvurulabilecek hukuki yollardan biridir. Kararın başvurucuya tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde, idareye itiraz edilebilir. Bu çerçevede itiraz edilecek makam, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüdür.

Bu idari makam, 30 gün içerisinde itirazla ilgili işlem yapmalıdır. İdarenin 30 gün içerisindeki tutumuna ve vereceği karara göre aşağıda farklı ihtimaller listelenmiştir.

• İdare, Türk vatandaşlığı başvurusunun reddine ilişkin itiraza olumlu yanıt vererek ret işlemini geri alabilir.
• İdare, başvurucunun itirazını yerinde görmeyerek reddedebilir. Bu halde başvurucunun elindeki tek hukuki imkan, iptal davası açmaktır.
• İdare, başvuruya karşı 30 gün boyunca sessiz kalabilir. Bu durumda, itiraz reddedilmiş sayılır. Başvurucunun kullanabileceği tek yol olarak iptal davası kalır.

İtiraz dilekçesinin içeriğinde, talebin reddedilmesinin neden hukuka aykırı olduğu izah edilir. İtiraz mercii, başvurucunun talebini ve gerekçesiyle birlikte ret kararını inceleyip bu doğrultuda karar verir.

Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddine Karşı İptal Davası

Türk vatandaşlığı başvurusunun reddine karşı iptal davası, idari makama itiraz sürecinden sonra açılabileceği gibi bu süreç işletilmeden doğrudan da açılabilir. Dava açma süresi, ret kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 gündür. İptal davasında yürütmeyi durdurma ve duruşma talebinde bulunulması da mümkündür.

Başvurucunun önce idareye itiraz yoluna gitmesi halinde 60 günlük süre, iptal davası için durur. İtiraz reddedildiğinde veya idare 30 gün sessiz kaldığında, bunu takip eden günden itibaren 60 günün kalan kısmı dava süresi olarak işlemeye başlar.

Bu durumu bir örnekle ifade etmekte yarar vardır. Ret kararına karşı 12. günde idareye itirazda bulunulursa dava süresi donar. İdare itirazı reddederse veya 30 gün boyunca sessiz kalırsa artık dava açmak için 48 günlük süre kalmıştır.

İptal davası dilekçesi doldurulurken ret kararının hangi yönleriyle hukuka aykırı olduğu, gerekçeleriyle birlikte izah edilmelidir. Başvurucunun gerekli kriterleri taşıdığına dair bilgi ve belgeler de mahkemeye sunulmalıdır. İdare mahkemesi, tüm bu verileri değerlendirerek karara varır.

Mahkeme davayı reddederse karara karşı istinaf yoluna gidilebilir. İstinaf talebi, mahkeme kararının tebliğini izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde, kararı veren idare mahkemesine sunulur. Devamında ise dosya, istinaf kurumu olan bölge idare mahkemesi tarafından incelenir ve kesin karara bağlanır. İstinaf mahkemesinin kararına karşı ise temyiz yolu kapalıdır.

Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddine Karşı İptal Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Türk vatandaşlığı başvurusunun reddine karşı iptal davasında yetkili ve görevli mahkeme, Ankara idare mahkemeleridir. Davanın yanlış mahkemede açılmamasına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde hem süreç uzayacak hem de gereksiz masraflar gündeme gelecektir.

Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddi Sonrasında Yeniden Başvuru

Türk vatandaşlığı başvurusunun reddi sonrasında yeniden başvuru yapılması mümkündür. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda aranan şartların yerine getirilmesi ve başvurucunun ikamet ettiği yer valiliğine müracaat etmesi halinde, vatandaşlık durumu yeniden değerlendirilir.

İlk başvuruda eksik veya yetersiz bulunan hususlar neyse bunlara dikkat edilmeli, ikinci başvuru süreci öncekine nazaran daha büyük dikkatle yürütülmelidir.

Başvurucu, ikinci başvurusunu aynı gerekçelere dayandırabileceği gibi şartları varsa farklı bir vatandaşlık kazanma yoluna da başvurabilir. 5901 sayılı TVK kapsamında yer alan tüm vatandaşlık kazanma yolları, “Türk vatandaşlığı nasıl alınır” yazımızda yer almaktadır.

Türk Vatandaşlığından Çıkma Başvurusunun Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Türk vatandaşlığından çıkma başvurusu, çeşitli gerekçelerle reddedilebilir. Bunların en başta geleni, kişinin bir başka devletin vatandaşlığına geçeceğine dair inandırıcı emareler sunamamasıdır. Eğer başvurucu Türk vatandaşlığından çıktığı takdirde vatansız kalacak ise çıkma izni verilmez.

Bunların yanında, evrak eksikliği veya başvuru sürecinin hatalı yürütülmesi gibi nedenlerle de talep reddedilebilir. Türk vatandaşlığından çıkma başvurusunun reddedilmesi halinde, itiraz ve iptal davası yollarına başvurulabilir. Bu süreçlere dair detaylar, yukarıda izah edilmiştir. Türk vatandaşlığından çıkmanın şartları ve buna ilişkin diğer detaylar ise “Türk vatandaşlığından çıkma” yazımızda yer almaktadır.

Türk Vatandaşlığının İptaline Karşı İtiraz ve İptal Davası

Türk vatandaşlığı herhangi bir sebeple iptal edilmiş olan kişi, kararın kendisine tebliğ edilmesiyle birlikte buna karşı idareye itirazda bulunabilir veya idare mahkemesinde dava açabilir. Belirtilen hukuki yollara başvurarak iptal işleminin neden hukuka aykırı olduğunu ileri sürebilir.

Türk vatandaşlığının iptaline karşı itiraz ve iptal davası süreçleri, vatandaşlık başvurusunun reddi halinde yürütülen süreçlerle aynıdır. Dolayısıyla, yukarıda ayrıntılı biçimde izah edilmiştir. Türk vatandaşlığının iptaline neden olabilecek durumlara ve konuyla ilgili tüm ayrıntılara, “Türk vatandaşlığının iptali” yazımızdan erişebilirsiniz.

Sonuç

Türk vatandaşlığı başvurusunun reddine itiraz ve iptal davası, teknik hukuki bilgi gerektiren kompleks bir süreçtir. Bu aşamalarda hata yapılması, başvuru ve dava süresinin kaçırılması ya da dilekçede hatalı bilgilere yer verilmesi; başvurucu bakımından ciddi hak kayıplarına yol açabilir. Bu tür mağduriyetler yaşamamak için alanında uzman yabancılar avukatından yardım almakta fayda vardır.