Hakaret Sayılan ve Sayılmayan Kelimeler

Hakaret sayılan ve sayılmayan kelimeler, kanuni sınırlar dahilinde Yargıtay kararları ile şekillenmektedir. Somut olayın diğer tüm özellikleri de göz önüne alınarak, kullanılan ifadenin hakaret suçu oluşturup oluşturmadığına karar verilir. İfadelerin hakaret kapsamında kalması halinde, hakaret suçundan yargılama yapılır.

Hakaret Sayılmayan Kelimeler Nelerdir?

Hakaret sayılmayan kelimeler, bireyin şeref ve itibarını bozucu özellikler taşımaması sebebiyle, bu tür ifadeleri kullanmakla yargılama ve cezai işlem yapılmasını gerektirmeyen sözlerdir.

Küfür içermeyen beddualar, şiddetli eleştiriler, savunma amaçlı kullanılan, kaba ve nezaketsiz ifadeler hakaret kategorisine girmez. Benzer şekilde, sadece rahatsızlık yaratan ifadeler de hakaret olarak sayılmaz.

Mesela, Yargıtay’ın kararlarına göre, “ahmak” kelimesi hakaret olarak kabul edilmez. Yargıtay, bir olayda, ‘’…iftira atanlar ahlaksızdır, ahmaktır ve bu iddialarını kanıtlayamadıkça da iftiracıdır’’ ifadelerinin hakaret suçu oluşturmadığı yönünde karar vermiştir. (Yargıtay 18. CD., 2015/11404 E., 2015/4552 K.)

“Allah belanı versin” demek hakaret değildir. Yargıtay, bu tür bir ifadenin beddua niteliğinde olması ve kişinin şeref, itibar ve saygınlığını aşağılayıcı bir durum oluşturmadığı için hakaret suçu unsurlarının oluşmadığına karar vermiştir. (Yargıtay CGK 2020/5180 E., 2021/97 K.) 

“Cahil” ifadesi hakaret sayılmaz. Yargıtay, “Sizin gibi cahilleri buraya atıyorlar, sonrasında işler böyle yürüyor” biçimindeki kaba konuşma tarzının, şikayetçinin onur, şeref ve saygınlığını zedeleyici düzeyde olmadığı için hakaret suçunun unsurlarının meydana gelmediğine hükmetmiştir. (Yargıtay 18. CD., 2017/565 E., 2019/3443 K.)

“Terbiyesiz” kelimesi yalnız başına hakaret olarak kabul edilmemektedir. Yargıtay’ın bir kararında, bu ifade kaba söylem ve ağır eleştiri olarak değerlendirilmiştir. (Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2015/26138 E., 2016/6745 K., 04/04/2016)

Olayın özelliklerine bağlı olarak, “yalancı” kelimesi hakaret değildir. Yargıtay, “Sen yalancısın, nasıl avukatsın” gibi ifadelerin rahatsız edici, nezaketsiz ve kaba konuşma tarzı olduğunu ve hakaret suçunun yasal unsurlarının oluşmadığını ifade etmiştir. (Yargıtay CGK. 2015/490 E., 2018/300 K.) 

Yargıtay’ın somut olaya göre hakaret saymadığı diğer ifadeler:

• Çapsız (Yargıtay 18. CD., 2016/13440 E., 2019/1360 K.),
• Çemkirmek (Yargıtay 18. CD., 2016/13440 E., 2019/1360 K.)
• Edepsiz (Yargıtay 18. CD., 2019/9147 E., 2020/4690 K.),
• Gevşek (Yargıtay 18. CD., 2015/31474 E., 2017/12527 K.) ,
• Herif (Yargıtay 18. CD., 2017/6450 E., 2019/10939 K.),
• Rezil (Yargıtay 4. CD., 2012/14059 E., 2014/249 K.),
• Yalaka (Yargıtay 18. CD., 2015/25598 E., 2016/6843 K.) ,
• Ukala (Yargıtay 4. CD., 2013/22906 E., 2015/2218 K.) ,
• Saçmalama (Yargıtay 4. CD., 2013/14609 E., 2014/30743 K.).

Hakaret Sayılan Kelimeler Nelerdir?

Hakaret içeren kelimeler, bireyin şeref, haysiyet ve itibarını zedeleyecek sözcüklerdir. Ayrıca, bir kişiye yönelik onuruna saldırmak amacıyla kullanılan aşağılayıcı ifadeler de hakaret kapsamına girer.

Hakaret suçunun yasal çerçevesi, bu suçun kapsamı ve ilgili detaylar “hakaret suçu ve cezası” başlıklı makalede anlatılmaktadır.

Hangi kelimelerin hakaret olarak değerlendirileceği, yine somut durumun bütün özellikleri gözetilerek belirlenir. Bu bağlamda, Yargıtay kararları da rehber niteliğindedir.

Örneğin, Yargıtay kararlarına göre, “geri zekalı” “mal” ve “salak” kelimeleri hakarettir. Yargıtay, sanığın mağdura “Gerizekalı, kuş beyinli, mal” gibi ifadelerle hitap etmesinden ötürü sanığın cezalandırılması gerektiğine karar vermiştir. (Yargıtay 18. CD., 2018/3539 E., 2018/8545 K.) 

Hakaret sayılan diğer kelimeler:

• Alçak (Yargıtay 16. CD., 2017/2277 E., 2017/5414 K.),
• Beyinsiz (Yargıtay 4. CD., 2015/8679 E., 2015/10885 K.),
• Bunak (Yargıtay 2. CD., 2010/35246 E., 2012/41578 K.),
• Çakal (Yargıtay 18. CD., 2018/5587 E., 2019/1726 K.),
• Pılını pırtını topla git (Yargıtay 2. CD., 2011/35318 E., 2013/22910 K.),
• Dolandırıcı (Yargıtay 2. CD., 2011/26183 E., 2013/4913 K.),
• Köpek (Yargıtay 18. CD., 2015/27586 E., 2016/4717 K.),
• Soytarı (Yargıtay 4. CD., 2013/39288 E., 2014/32342 K.),
• Dangalak (Yargıtay 4. CD., 2020/16956 E., 2022/17887 K.),
• Öküz (Yargıtay 1. CD., 2012/31201 E., 2013/31993 K.).

Bununla birlikte, ağır küfür içeren sinkaflı ifadeler de hakaret olarak değerlendirilir.

Hakaret Suçunun Cezası ve Tazminatı

Hakaret suçuna verilen cezalar, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Hakim, adli para cezası ve hapis cezasından yalnızca birinin uygulanmasına hükmetmektedir.

Hakaretten dolayı itibarı zedelenen kişiler, ceza davasının yanında, yaşadıkları üzüntü ve acının giderilmesi için manevi tazminat davası açabilirler.

Hakaret suçundan kaynaklı manevi tazminat davası ile ilgili ayrıntılı bilgiler, “hakaret nedeniyle manevi tazminat davası” isimli yazıda bulunmaktadır.

Sonuç 

Hakaret suçu, bir kişinin onuruna, şerefine ve haysiyetine zarar verecek şekilde sözler sarf edilmesiyle oluşur ve yargılama sonucu genellikle hapis cezası gerektirir. Bu tür bir suçlamadan dolayı yargılananların, sürecin lehlerine sonuçlanması adına alanında deneyimli bir ceza avukatıyla çalışmaları tavsiye edilir.