Uzun Dönem İkamet İzni

Uzun dönem ikamet izni, Türkiye’de süresiz olarak kalmak isteyen yabancı ülke vatandaşlarının başvurduğu bir ikamet izni türüdür. Yabancılar uzun dönem oturma iznini, gerekli belgeleri eksiksiz olarak ilgili kuruma sunarak alabilirler. Yapılan başvuru reddedilirse, karara karşı itiraz etme veya iptal davası açma hakları da bulunmaktadır.

Uzun Dönem İkamet İzni Nedir?

Uzun dönem ikamet izni, Türkiye’de kesintisiz olarak en az 8 yıl boyunca ikamet izniyle kalmış veya Bakanlığın belirlediği şartlara uyan yabancılara verilen ikamet izni türüdür. Uzun dönem ikamet izni Bakanlığın onayıyla valilikler tarafından verilir.

Bu yollarla uzun dönem ikamet izni alan yabancılar; askerlik hizmeti yapma, seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme, muaf olarak araç ithal etme ve özel kanunlardaki düzenlemeler hariç sosyal güvenliğe ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan faydalanabilir. 

Uzun Dönem İkamet İzni Nasıl Alınır?

Uzun dönem ikamet izni, e-ikamet web sitesi üzerinden ön başvuru yapılması ve ardından İl Göç İdaresine başvurulmasıyla alınır. İl Göç İdaresine, ön başvuruda verilen randevu gün ve saatinde gerekli belgelerle birlikte gidilir.

E-ikamet web sitesi üzerinden ilk başvurunun nasıl yapılacağını öğrenmek için “e-ikamet goc.gov.tr başvuru ve randevu alma” yazımızı inceleyebilirsiniz.

Uzun Dönem İkamet İzni Alma Şartları

Uzun dönem ikamet izni alma şartları YUKK m.43’te düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeye göre uzun dönem oturma izni alma şartları şu şekildedir:

• Türkiye’de kesintisiz olarak en az 8 yıl boyunca ikamet izniyle kalmış olmak, 
• Son 3 yıl içinde sosyal yardım almamış olmak, 
• Kendisinin veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak yeterli ve düzenli gelire sahip olmak,
• Kamu düzeni/güvenliği açısından tehdit oluşturmamak,
• Geçerli sağlık sigortasına sahip olmak, uzun dönem ikamet izni alma şartlarıdır.

Bu sayılan şartlar yanında, ilgili Bakanlığın belirlediği şartlara sahip olması nedeniyle uzun dönem oturma izni verilmesi uygun görülen yabancılar için kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak şartı aranmayacaktır.

Türkiye’de 8 Yıl Kalma Süresi Nasıl Hesaplanır?

Türkiye’de 8 yıl kalma süresi için, başlangıç süresi olarak oturum iznine başvuru tarihi esas alınır. Bu kapsamda, yabancı kişinin ülke dışında bulunduğu süreler veya herhangi bir ikamet izni bulunmadan Türkiye’de bulunduğu süreler, 8 yıllık süre için hesaba katılmaz. 

İlgili kurum tarafından ilk olarak, geriye dönük olarak yabancı kişinin ülkede kalış sürelerinin hesaplanması için son 1 yıl incelenir. İncelenen yıl içerisinde 180 günden daha az sürede Türkiye’de bulunduğu tespit edilen kişinin, son 5 yılı incelenir. Bu inceleme sonucunda, son 5 yıl içerisinde 365 günden daha fazla bir süre yabancı kişi ülke dışında bulunmuşsa, bu durumda başvuru reddedilir. 

Önemle belirtilmelidir ki, yabancı ülke vatandaşı kişinin, 6 aydan daha uzun bir süre zarfında ülke dışında bulunması halinde, yapılan başvuru geriye dönük incelemeye tabi olmaksızın redddedilecektir. 

Ayrıca belirtilmelidir ki, YUKK m.28/2 uyarınca; bu hesaplamalarda öğrenci ikamet iznine sahip kişi uzun dönem oturma iznine başvurmuşsa, öğrenci ikameti ile ülkede kaldığı zamanın yarısı kadarı hesaplamaya dahil edilir. Diğer ikamet izni türleri içinse, ilgili ikamet izni ile ülkede kaldığı zaman zarfının tamamı hesaplamaya dahil edilecektir.

Uzun Dönem İkamet İzni İçin Düzenli ve Yeterli Gelir Şartı Nasıl Belirlenir?

Uzun dönem ikamet izni için düzenli ve yeterli gelir şartı şu şekilde belirlenir:

• Yabancının başvuru yaptığı yıl itibariyle geçerli olan net asgari ücret kadar aylık giderini karşılayabilecek maddi güce sahip olması, 
• Yabancının toplam geliri asgari ücretten az olmamak üzere kendisi dâhil her bir aile üyesi için asgari ücretin 1/3 biri kadar maddi güce sahip olması,
• Yabancının belirttiği maddi imkânını sadece üçüncü kişilerin taahhütlerine dayandırmaması, kıstaslarına göre belirlenir.,

Yukarıda sayılan temel hususlarla birlikte, yabancının gelir kaynakları için aşağıda liste halinde belirtilen esaslar da incelenebilir.

• Gelirin kaynağı; taşınmaz geliri, kira, maaş, ticari kâr, miras, tasarruf gibi değerlerle ifade edilebilir, 
• Maddi imkân için taahhüt sunulması halinde bu durum belirtilmeli, taahhütname başvuru belgelerine eklenmelidir,
• Beyanı yeterli bulunmayan yabancılardan idare tarafından aşağıdaki belgelerden biri istenebilir:
  • Emekli tanıtım kartı ve emekli aylığı tahsis belgesi (Emekli maaşını gösteren banka hesap cüzdanı, emekli olup hala aktif olarak ücretli çalıştığını beyan edenlerden işyeri destek prim belgesi) 
  • Banka hesap cüzdanı (en az son 6 aylık hesap hareketlerini gösterir belge ibraz edilmelidir.) Uluslararası kredi kartı (en az son 6 aylık hesap hareketleri ve güncel limit bilgilerini gösterir belge ibraz edilmelidir.)
  • Üzerinde haciz bulunmadığı ibaresini içeren güncel onaylı gelir belgesi, 
  • Kalacağı süre için bankada tutulan meblağı belirten belge kaşeli imzalı şirket yazısı, (belgeyle birlikte şirketin yetkili imza sirküleri de ibraz edilmelidir) 
  • Banka mevduat gelirini gösteren belge,
  • Kira geliri söz konusu ise gayrimenkulün tapusu ve 2 yıldan eski olmayan kira kontratı Serbest meslek sahipleri için; sahibi ya da ortağı olunan firmaya ilişkin vergi levhası fotokopisi, ticaret sicil gazetesi, imza sirküleri, son 3 yıla ait vergi dairesi ya da yeminli mali müşavirlik onaylı bilanço ve gelir tablosu, cari yıl mizanı, Esnaf ve Sanatkarlar Odasına kayıt belgesi ya da faaliyet belgesi,
  • Gelir beyanını gösteren belgenin yurt dışından temin edilmesi halinde yeminli tercüman vasıtasıyla Türkçe tercümesinin noter onaylı örneği.

Uzun Dönem İkamet İzni İçin Gerekli Belgeler

Uzun dönem ikamet izni için gerekli belgeler şunlardır; 

• İkamet izni başvuru formu, 
• Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin fotokopisi,
• 4 adet biyometrik fotoğraf, 
• Önceki ikamet izin belgesinin fotokopisi, 
• Son 3 yıl içerisinde sosyal yardım alınmadığını gösteren (e-imzalı/imzalı ve kaşeli/mühürlü) belgenin aslı,
• Kalınacak sürede yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olunduğuna dair belgenin aslı,
• Adli sicil kaydı,
• İkamet izni kart bedelinin ödendiğini gösterir belge/makbuz,
• Geçerli sağlık sigortası,
• Adres kayıt sistemine kayıtlı olduğunu gösteren belge (Adres kayıt sistemine kayıtlı olunması halinde; il/ilçe nüfus müdürlüklerinden alınacak imzalı ve mühürlü veya e-devlet sisteminden alınacak “Yerleşim Yeri Belgesi”dir. Adres kayıt sisteminde daha önceden kaydı bulunmayan yabancı kişi, bu belgeyi eklemek zorunda değildir. Ancak, bu durumda ikamet izni alındıktan en geç 20 iş günü içerisinde adres kayıt sistemine kayıt yaptırılması zorunludur.)
• Kalınacak yeri gösterir belge, gerekmektedir.

Uzun dönem ikamet izni alınması için gerekli belgeler ile birlikte birçok prosedürel işlemin de yerine getirilmesi gerekir. Bu anlamda ikamet izni alma süreci, yalnızca gerekli belgelerin toplanmasından ibaret değildir. Usuli işlemlerde hata yapılması veya gerekli belgelerdeki eksiklik, başvurunun reddine sebep olabilir. Dolayısıyla sürecin hızlı ve etkin biçimde ilerlemesi için alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Uzun Dönem İkamet İzni İçin Yabancı Sağlık Sigortası

Uzun dönem ikamet izni için yabancı sağlık sigortası gerekli belgelerden birisi olup mutlaka geçerli şekilde alınması zorunludur. Ayrıca, sigorta süresinin istenilen ikamet izni süresini kapsaması gerekir. Yabancı, geçerli sağlık sigortası yapılması amacıyla, 4 farklı yoldan birini kullanılabilecektir. Bu yollar aşağıda liste halinde verilmiştir. 

• İkili sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında Türkiye’de sağlık hizmetlerinden faydalanıldığına dair il sosyal güvenlik birimlerinden alınan (imzalı ve mühürlü) belge,
• Sosyal Güvenlik Kurumundan alınmış (imzalı ve mühürlü) provizyon belgesi, (SGK’dan getirilecek provizyon belgeleri aile ikamet izinlerinde hem destekleyici, hem de aile bireylerini kapsayacak biçimde olmalıdır.) 
• Sosyal Güvenlik Kurumuna genel sağlık sigortalısı olmak için yapılan başvuruya dair (imzalı ve mühürlü) belge,
• Özel sağlık sigortası yapılması, (En az bir yıl süreli olması gerekmektedir.) (Başvuru sırasında sigorta poliçenizin imzalı ve mühürlü aslını ibraz edilmelidir.)

Uzun Dönem İkamet İzni Kaç Yıllık Verilir?

Uzun dönem ikamet izni süresiz olarak verilmektedir. Bu durumda yabancı kişi herhangi bir ikamet izni uzatma başvurusunda bulunmasına da gerek kalmamaktadır.

Uzun Dönem İkamet İzni Ne Kadar Sürede Çıkar?

Uzun dönem ikamet izni, yapılacak başvurudan itibaren ortalama 1 ay içerisinde çıkar. Ancak bu süre, ilgili kurumun yoğunluğuna göre ve ikamet izni için yapılacak başvurunun usulüne uygun şekilde yapılıp yapılmadığına göre değişmektedir.

Uzun Dönem İkamet İzni Başvuru Avukatlık Ücret ve Masrafları

Uzun dönem ikamet izni başvuru masrafları 2023 yılı için yaklaşık 8.000 TL tutarındadır. Bu ücret içerisine, ilgili kurumun belirleyeceği giderler, sağlık sigortası ücreti ve sair masraflar gibi çeşitli kalemler girmektedir.

Ayrıca, Harçlar Kanunun 88. maddesi “f” bendi uyarınca, uzun dönem oturma iznine başvurularda harç alınmamaktadır. 

Kimler Uzun Dönem İkamet İzni Alamaz?

Mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsü sahipleri ile insani ikamet izni sahiplerine ve geçici koruma sağlananlara, uzun dönem oturma iznine geçiş hakkı tanınmamıştır. Bu kişilerin uzun dönem oturma iznine geçiş yapmaları mümkün değildir.

Uzun Dönem İkamet İzni Başvurusunun Reddi

Uzun dönem ikamet izni başvurusunun reddine sebep olan hususlar şunlardır:

• Başvurunun usulüne uygun şekilde yapılmaması,
• Gerekli belgelerde eksik bulunması,
• Başvurulan ikamet izni türünün şartlarını yabancı kişinin karşılamaması, başvurunun reddi sebepleridir.

Uzun dönem oturma izni başvurusu reddedilen yabancı kişinin, bu kapsamda ret kararına karşı başvurabileceği iki hukuki imkan mevcuttur. Bunlardan ilki itiraz hakkı ikincisi ise iptal davası açma hakkıdır. Söz konusu hakların nasıl kullanılacağı aşağıda açıklanmıştır.

Uzun Dönem İkamet İzni Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Uzun dönem ikamet izni reddine karşı, yabancı kişinin başvurabileceği iki adet hukuki imkan mevcuttur. Bunlardan ilki, ikamet izni iptaline karşı itiraz yolunun kullanılması, ikincisi ise idare mahkemesinde iptal davası açılmasıdır. 

• İtiraz hakkı kullanılacaksa; idari dava açma süresi olan, yani ret kararın tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içerisinde kullanılır. Bu kapsamda yapılacak itiraz valilik il göç idaresi müdürlüğüne veya Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne yapılır. İtiraz, iptal davası açma süresini durdurur.

• İptal davası açılacaksa, dava konusu idari işlemi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde dava açılabilecektir. İptal davası açma süresi, ret kararın tebliğini izleyen günden itibaren 60 gündür. 
• Eğer dava açmadan önce itiraz edilmişse, iptal davası açma süresi olan 60 günden, ikamet başvurusunun reddinin tebliğ edilmesi ile bu karara itiraz edilmesi arasındaki süre düşülür. Örneğin, başvuru reddi kararının kişiye tebliğini izleyen günden sonraki 15. günde itiraz edilmişse, iptal davası açmak için idarenin kararının tebliğini izleyen günden itibaren 45 gün vardır.

Yabancı kişinin uzun dönem oturma izni başvurusu reddedilirse, öncelikle itiraz hakkının kullanılması daha faydalı olacaktır. Zira, öncelikle itiraz hakkı kullanırsa, itirazın reddedilmesi durumunda, sonradan iptal davası da açılabilecektir. Ancak, öncelikle iptal davası açılırsa, iptal davasından sonra itiraz hakkı kullanılamamaktadır. 

İkamet izni başvurusunun ret sebeplerinin, itiraz hakkı ve iptal davası açılması yollarının tüm ayrıntılarıyla incelendiği “ikamet izni başvurusunun reddi” başlıklı yazımızı inceleyerek kapsamlı bilgi sahibi olabilirsiniz.

Uzun Dönem İkamet İzninin İptali

Uzun dönem ikamet izninin iptali, sağlık, eğitim veya ülkesindeki zorunlu kamu hizmet dışındaki bir nedenle kesintisiz olarak 1 yıldan uzun süreli olarak yurt dışında bulunması durumunda veya yabancı kişinin, kamu düzeni/güvenliği açısından ciddi tehlike oluşturması durumunda gündeme gelir. 

Uzun dönem oturma izninin iptal edilmesi durumunda, yabancı kişinin başvurabileceği iki hukuki yol bulunmaktadır. Bunlardan ilki itiraz yolu ikincisi ise iptal davası yoludur.

Uzun Dönem İkamet İzni İptaline Karşı İtiraz ve İptal Davası

Uzun dönem ikamet izni iptaline karşı, yabancı kişinin başvurabileceği iki adet hukuki imkan mevcuttur. Bunlardan ilki, ikamet izni iptaline karşı itiraz yolunun kullanılması, ikincisi ise idare mahkemesinde iptal davası açılmasıdır. Uzun dönem ikamet izni iptaline karşı başvurulabilecek imkanlar, yukarıda açıklanan uzun dönem ikamet izni reddine karşı başvurulabilecek imkanlar ile aynı usule tabidir.

İkamet iznini iptal edilmesi konusu hakkında sürecin tüm ayrıntılarıyla incelendiği ve itiraz yollarının kapsamlı şekilde açıklandığı “ikamet izni iptali” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Uzun Dönem İkamet İzni İptal Edilen Yabancıların Tekrar Başvurması

Uzun dönem ikamet izni iptal edilen yabancıların tekrar ikamet iznine başvurması mümkündür. Bu kapsamda, yurt dışında konsolosluklara, yurtiçinde ise yabancının bulunduğu ildeki valiliğe bizzat veya İl Göç İdaresi Genel Müdürlüğünce belirlenecek olan başvuru usulüne göre yapılır.

Tekrar başvurularda usuli süreç ve gerekli şartlar şunlardır:

• İkamet iznine tekrardan başvurabilmek için, sağlık, eğitim veya ülkesindeki zorunlu kamu hizmeti dışındaki bir nedenle kesintisiz olarak bir yıldan uzun süreli olarak yurt dışında bulunması sebebiyle ikamet izni iptal edilmiş olan yabancılardan olmak gerekir,
• Tekrar başvurularda, ilk başvuruda aranan Türkiye’de 8 yıl ikamet izniyle kesintisiz kalmış olma şartı aranmamaktadır. Ayrıca, bu başvuralar öncelikli olarak değerlendirilmektedir. Nitekim, en geç 1 ay içerisinde de başvurular sonuçlandırılmaktadır. 
• Değerlendirme, yabancının Türkiye’de yerleşmek amacıyla kalma iradesi, Türkiye’de yakınlarının bulunup bulunmadığı, taşınmaz mal varlığı, aktif iş ve çalışma ilişkileri, Türkiye ile olan sosyal, ekonomik ve kültürel bağları göz önünde bulundurularak gerçekleştirilir. 

Valiliklerce yapılan değerlendirme, valilik görüşüyle birlikte Bakanlığa gönderilir. Uzun dönem oturma izninin tekrar verilmesi Bakanlığın onayına tabidir. 

Uzun Dönem İkamet İzni Süresiz Çalışma İzni

Yabancı kişi, Türkiye’de uzun dönem ikamet izni almışsa veyahut en az 8 yıl süreli olarak kanuni çalışma izni bulunuyorsa, süresiz çalışma iznine başvurabilir. Süresiz çalışma iznini bu şekilde kazanan yabancı ülke vatandaşı, yukarıda açıklanan uzun dönem ikamet izninin sağladığı bütün imkanlara da sahip olacaktır. 

Bu konuda “süresiz çalışma izni” yazımızı okuyabilirsiniz.

Diğer İkamet Türünden Uzun Dönem İkamet İznine Geçiş Başvurusu

Geçiş başvurusu işlemleri, e-ikamet üzerinden başvuru yapılması ile başlatılır. Akabinde, bu başvuru sonucunda alınacak randevu gün ve saatinde, gerekli belgelerle birlikte İl Göç İdaresine başvurularak işlemler tamamlanır.

Kısa dönem ikamet izni, aile ikamet izni ve öğrenci ikamet izni bulunan yabancı ülke vatandaşı kişiler uzun dönem oturma iznine geçiş başvurusu yapılabilir. Geçiş başvurusu, yabancının mevcut ikamet izni için gerekli olan gerekçenin ortadan kalkması veya yeni bir ikamet iznine başvuracak gerekçenin ortaya çıkması hallerinde mümkündür.

Eğer, mevcut ikamet izinlerine ilişkin gerekçe ortadan kalkmışsa, gerekçenin sona erdiği tarihten itibaren 10 gün içinde durumun idareye iletilmesi gerekir. Farklı bir ikamet izni için yeni bir gerekçenin ortaya çıktığı durumlarda ise süre şartı yoktur. Bu yabancılara, ikamet izni müracaat belgesi verilecektir. 

YUKK m.42/2’de belirtildiği üzere; mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsü sahipleri ile insani ikamet izni sahiplerine ve geçici koruma sağlananlara, uzun dönem oturma iznine geçiş hakkı tanınmaz.

İkamet izinleri arasında yapılacak geçiş işlemlerinin tüm ayrıntılarıyla incelendiği “ikamet izni geçiş başvurusu” yazımızı inceleyerek konu hakkında kapsamlı bilgi sahibi olabilirsiniz.

Türk Soylular İçin Uzun Dönem İkamet İzni 

15.02.2017 tarihli Göç Politikaları Kurulu kararı uyarınca; belirlenen şartları taşıyan Batı Trakya Türkleri, Ahıska Türkleri, Uygur Türkleri ve Irak Türkmenleri uzun dönem oturma izni müracaatında bulunabilirler. Bununla birlikte, Kırım Tatar Türkleri de uzun dönem oturma iznine başvurabileceklerdir.

Belirtilen yabancıların Türk soylu oldukları, sürgün belgesi, doğum belgeleri (doğdukları mahalle, köy vb. gibi bilgileri bulunan belgeler) ve sair diğer belgelerle ispatlanabilir. Sürgün belgesi Ahıska Türkleri için geçerlidir. Bu evraklar resmi belge sıfatında, mümkünse apostil şerhli olmalıdır. İdareye sunulan evraklar, yine idarece değerlendirilecek eğer yeterli bulunmazsa, yabancılar ile mülakat yapılacaktır.

Uzun Dönem İkamet İzni ile Vatandaşlık Alınabilir mi?

Uzun dönem ikamet izni ile vatandaşlık alınabilir. Bunun için yabancı kişinin vatandaşlık için başvuru yaptığı tarihten geriye doğru olarak 5 yıl boyunca Türkiye’de kesintisiz olarak ikamet etmesi gerekmektedir. 

Ayrıca Türk Vatandaşlığı Kanunun Uygulanmasına Yönelik Yönetmelik gereği, 5 yıl boyunca Türkiye’de kesintisiz ikamet şartının yanında sağlanması gereken bazı şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar aşağıda liste halinde verilmiştir.

• Ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak,
• Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini; Türkiye’de taşınmaz mal edinmek, iş kurmak, yatırım yapmak, ticaret ve iş merkezini Türkiye’ye nakletmek, çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak ve benzeri davranışlarla teyit etmiş olmak veya Türk vatandaşı ile evlenmek, ailece müracaat etmek, daha önce Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş ya da çocuk sahibi olmak veya eğitimini Türkiye’de tamamlamak.
• Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak.
• Toplum içinde birlikte yaşamanın gerektirdiği sorumluluk duygusu ile davranarak iyi ahlak sahibi olduğunu göstermek, davranışları ile çevresine güven vermek, toplumca hoş karşılanmayan ve toplum değerlerine aykırı kötü alışkanlığı bulunmamak.
• Toplumsal yaşama uyum sağlayabilecek düzeyde Türkçe konuşabilmek
• Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak.
• Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak.

Bu başlık altıda uzun dönem ikamet izni ile Türk vatandaşlığı alma konusu genel olarak açıklanmıştır. Uzun dönem ikamet izni ile Türk vatandaşlığı alma konusu hakkında ayrıntılı bilgi için “5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık alma” yazımızı inceleyebilirsiniz.

Sonuç

Uzun dönem ikamet izni alınması için gerekli belgeler mutlaka eksiksiz şekilde sunulmuş olmalıdır. Ancak, gerekli belgeler sağlansa da süreç içerisinde usuli işlemlerin doğru yapılmaması başvurunun reddine sebep olacaktır. Dolayısıyla başvuru sürecinin belgelerin temininin yanında usuli işlemler ile bir bütün olduğu unutulmamalıdır. Bu anlamda, ikamet iznini hızlıca alınabilmesi ve sürecin sağlıklı şekilde yürütülmesi için alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.