Öğrenci İkamet İzni

Öğrenci ikamet izni, ülkemizde özellikle yükseköğretim programlarına kayıt yaptıracak olan yabancı öğrencilerin başvurduğu ikamet izni türlerinden birisidir. Bu anlamda, ülkemizde ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde öğretim görmek için öğrenci ikamet izni alınması zorunludur.

Öğrenci İkamet İzni Nedir?

Öğrenci ikamet izni, Türkiye’de eğitim görmek isteyen yabancı uyruklu kişilerin almak zorunda olduğu, YUKK 30. maddesinde sayılan ikamet izni türlerinden bir tanesidir.  Öğrenci oturma izni, genellikle yükseköğretim kurumlarında yani üniversitelerde eğitim-öğretim görülmesi amacıyla alınan bir izin türüdür. 

YUKK m.38/1’e göre; ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğretimi için Türkiye’ye gelinmesi durumunda, öğrenci ikamet izni alınması gerekir. Bununla birlikte, uygulamada sıklıkla görüldüğü üzere, tıp alanında ya da diş hekimliği alanında uzmanlık eğitimi için Türkiye’ye gelindiğinde, yine öğrenci oturma izni alınması gerekmektedir.

Ayrıca YUKK m.38/2’ye göre; ilk ve orta derecede öğrenim görecek yabancı kişiye/çocuğa, bakımı ve masrafları gerçek veya tüzel kişi tarafından üstlenilirse, velilerinin veya yasal temsilcilerinin muvafakatiyle öğrenimleri süresince birer yıllık sürelerle öğrenci ikamet izni verilebilir ve uzatılabilir.

Öğrenci İkamet İzni Nasıl Alınır?

Öğrenci ikamet izni, Türkiye’de bir eğitim kurumuna kaydolarak ve mevzuatta öngörülen usul işlemleri yerine getirerek gerekli belgelerle İl Göç İdaresine başvurulması ile alınır.

Başvuru işlemi için izlenecek yol sıralı şekilde aşağıda liste halinde verilmiştir.

• Öğrenci ikamet izni almak için, yabancı öğrenci ilk olarak Türkiye’deki bir üniversiteye kayıt olmalıdır.
• Üniversite kaydından sonra, e-ikamet internet sitesi üzerinden başvuru ile ön kayıt yapılır. Bu kayıt formu çıktı olarak alınır ve imzalanır.
• Ön kayıt işlemi yapıldıktan sonra, bütün gerekli belgeler hazırlanır. (Gerekli belgelere yazının devamında ayrıntılı şekilde yer verilmiştir.)
• Ön kayıt işleminin yapıldığına dair belge ve gerekli diğer belgeler ile birlikte, İl Göç İdaresine başvuruda bulunulur.
• Başvurunun kabul edilirse, öğrenci ikamet izni belgesi çıkartılır ve öğrencinin adresine teslim edilir. Başvuru reddedilirse, ret kararı öğrenciye tebliğ edilir ve bu andan itibaren itiraz ve iptal davası süresi başlayacaktır. (İtiraz ve iptal davası konularına dair bilgiler, yazının devamında anlatılmıştır.)

E-ikamet web sitesi üzerinden ilk başvurunun nasıl yapılacağını öğrenmek için “e-ikamet başvurusu ve randevu” yazımızı inceleyebilirsiniz.

Öğrenci İkamet İzni Alma Şartları

Öğrenci ikamet izni alma şartları; ülkeye yasal yollarla girilmesi, gerekli bilgi ve belgelerin ibrazı, Türkiye’ye giriş için yasaklı kişilerden olunmaması ve kalacağı adres bilgilerinin verilmesidir. Ayrıca, öğrenci ikamet izni alınabilmesi için bu şartları başvuru sırasında sağlıyor olmak gereklidir. 

Bu şartları sağlamıyorsanız diğer ikamet izni türlerine başvurabilirsiniz. Bunun için “oturma izni nasıl alınır” yazımıza bakabilirsiniz.

Öğrenci İkamet İzni İçin Gerekli Belgeler

Öğrenci ikamet izni için gerekli belgeler şunlardır: 

• İkamet izni başvuru formu, (yabancı kişi ve/veya yasal temsilcisi tarafından imzalanmalıdır),
• Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin fotokopisi, (Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin aslı randevu gününde yanınızda bulunmalıdır.)
• Son 6 ay içinde çekilmiş 4 adet biyometrik fotoğraf, (Arka fonu beyaz olmalıdır.)
• Kalınacak sürede yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olunduğuna dair beyan (Başvuru Formunda beyan edilir. İdare başvurandan destekleyici belge isteyebilir.)
• İkamet kart bedelinin ödendiğini gösterir belge/makbuz, (Uluslararası kuruluşlar, büyükelçilik ve konsolosluk okullarında öğrenim görenler için ikamet izni harç belge/makbuzu da gereklidir.)
• Geçerli sağlık sigortası (Sigorta süresi, istenilen ikamet izni süresini kapsamalıdır.)
• Yerleşim yerini gösterir belge,
• Öğrenci belgesi
• Adli sicil kaydı, öğrenci oturum izni için gereklidir.

Tüm bu belgeler toplandıktan sonra başvuru yapılacaktır. Ancak, kanunen geçerli sağlık sigortasının ve yerleşim yerini gösterir belgenin ibrazı için çeşitli ihtimaller belirlenmiştir. Geçerli sağlık sigortasında, sigorta süresi, istenilen ikamet izni süresini kapsamalıdır. Ayrıca sağlık sigortası hususunda dört farklı yol mevcuttur. Bu dört belgeden bir tanesinin bulunması yeterlidir:

• İkili sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında Türkiye’de sağlık hizmetlerinden faydalanıldığına dair il sosyal güvenlik birimlerinden alınan e-imzalı/imzalı ve kaşeli/mühürlü belge,
• Sosyal Güvenlik Kurumundan alınmış e-imzalı/imzalı ve kaşeli/mühürlü provizyon belgesi. (SGK’dan getirilecek provizyon belgeleri aile ikamet izinlerinde hem destekleyici, hem de aile bireylerini kapsayacak biçimde olmalıdır.)
• Sosyal Güvenlik Kurumuna genel sağlık sigortalısı olmak için yapılan başvuruya dair e-imzalı/ imzalı ve kaşeli/mühürlü belge,
• Özel sağlık sigortası ( Başvuru sırasında sigorta poliçenizin imzalı ve kaşeli/mühürlü aslı ibraz edilir.)

Yerleşim yerini gösterir belge gösterilmesi hususunda da beş farklı yol mevcuttur. Bu beş farklı belgeden bir tanesinin bulunması yeterlidir:

• Kendi evinizde kalıyorsanız, tapu fotokopisi; (Uzatma başvurularında “yerleşim yeri belgesi” yeterlidir.) 
• Kira sözleşmesi ile kalıyorsanız, kira sözleşmenizin noter onaylı örneği; 
• Otel vb. konaklama yerlerinde kalıyorsanız, bu yerlerde kaldığınıza dair belgeler, 
• Öğrenci yurtlarında kalıyorsanız, yurtta kaldığınıza dair e-imzalı/imzalı ve   mühürlü/kaşeli belge, 
• Üçüncü kişinin yanında kalıyorsanız, yanında kalınan kişinin noter onaylı taahhüdü. (yanında kalınan kişinin evli olması halinde ayrıca eşinin de noter onaylı taahhüdü.) 

Yabancı Sağlık Sigortası

Öğrenci oturma izni almak isteyen yabancı kişinin, ikamet izni süresini de kapsayacak biçimde sağlık sigortasının bulunması gerekir. Bu öğrenciler, kayıt tarihinden itibaren 3 ay içerisinde genel sağlık sigortasına başvurduğu takdirde, ayrıca sağlık sigortası yaptırılması istenmeyecektir. Aksi halde, yani 3 ay içerisinde genel sağlık sigortası başvurusu yapılmazsa, özel sağlık sigortası yaptırılması gerekmektedir. 

Genel sağlık sigortası olmayan veyahut genel sağlık sigortası yaptırmak için belirtilen sürede başvuru yapmayan yabancı öğrenci, 1 yıl ve üzerinde ikamet izni talep ediyorsa, yıl sonunda yenilenecek 1 yıllık özel sağlık sigortası yaptırmalıdır. 

Öğrenci İkamet İzni Kaç Yıllık Verilir?

Öğrenci ikamet izni, lisans öğrencileri için genellikle 4 yıllık verilir. Lisans öğrenim süresi, 4 yıldan fazla olan tıp veya diş hekimliği vb. bölümler içinse, öğrenim süresinin bütününü kapsayacak şekilde 5 veya 6 yıllık öğrenci ikamet izin verilebilir. 

Yüksek lisans programlarında 2 yıllık, tıpta uzmanlık gibi durumlarda ise 3 yıllık süre verildiği görülür. Bu bakımdan idarenin her bir öğrenim programına özel şekilde süre belirlemede takdir yetkisi bulunmaktadır.

Ayrıca, ilk ve orta derecede öğrenim görecek yabancı kişiler içinde ikamet izni alınabilir veya uzatılabilir. Bu kişiler için verilecek uzatma süresi 1 yılı geçemeyecektir. Ancak her süre sonunda tekrar yenileme imkanı mevcuttur. 

Öğrenci İkamet İzni Ne Kadar Sürede Çıkar?

Öğrenci ikamet izni ortalama 1 ay içerisinde çıkmaktadır. Ayrıca, yapılan başvuru, işleme alındıktan itibaren 90 gün içerisinde sonuçlandırılmak zorundadır. Bu süre içerisinde herhangi bir karar verilmezse, başvuru reddedilmiş sayılır. 

Öğrenci Oturma İzni Başvuru Avukatlık Ücret ve Masrafları

Öğrenci oturma izni başvuru masrafları 2023 yılı itibariyle ortalama 8.000 TL’dir. Bu ücrete, noter masrafı, sağlık sigortası masrafı, ikamet harç masrafı dahildir. 

Öğrenci İkamet İzni Başvurusunun Reddi

Öğrenci ikamet izni başvurusunun reddi, ülkeye yasal yollarla girilmesi, gerekli bilgi ve belgelerin ibrazı, Türkiye’ye giriş için yasaklı kişilerden olunmaması ve kalacağı adres bilgilerinin verilmesi, şartlarının sağlanmaması durumunda meydana gelir. Ayrıca, yabancı öğrencinin geçici de olsa sınır dışı edilmesi kararı varsa veya ülkeye giriş yasağı bulunuyorsa da bu gibi durumlar ret sebebi olacaktır. 

Öğrenci İkamet İzni Reddi ve İptaline Karşı İtiraz ve İptal Davası

Öğrenci ikamet izni reddine karşı itiraz veya iptal davası yoluna başvurulabilir. İtiraz hakkının kullanılabilmesi için, iptal davası açılmamış olması gerekmektedir. Ayrıca, itiraz yolu iptal davasına göre daha pratik bir yoldur. Bu sebeple, iptal davası hakkı kullanılmadan önce itiraz yolunun kullanılması, itiraz reddedilirse iptal davası yoluna gidilmesi faydalı olacaktır.

İtiraz hakkı kullanılacaksa; ikamet izni için ret kararının yabancıya tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içerisinde itiraz edilmelidir. Bu kapsamda itirazlar, Göç İdaresi Genel Başkanlığına yapılır. Ayrıca, itiraz başvurusu ile idari dava açma süresi de duracaktır.  Örneğin, ret kararının tebliğ edilmesini izleyen 25. günde itiraz edilmişse, itirazın da reddinin tebliğini izleyen günden itibaren 35 gün içinde iptal davası açılabilir.

İptal davası yoluna başvurulacaksa, dava konusu idari işlemi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde dava açılabilecektir. Bir başka deyişle, hangi il valiliğince karar alınmışsa o ildeki idare mahkemesinde dava açılır. Bu dava, öğrenci oturuma iznini reddeden veya iptal eden valilik kararına karşı açılır. Dava açma süresi, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 60 gündür. 

İkamet izni reddi sebeplerinin ayrıntılı şekilde incelendiği ve bu kararlara karşı başvurulabilecek hukuki imkanların açıklandığı “ikamet izni başvurusunun reddi” başlıklı yazımızı inceleyerek konu hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.

Anlaşıldığı üzere, öğrenci oturma izni alınması işlemleri veya başvuru sonucunda ret kararına karşı yapılacak işlemler, pek çok usuli iş ve eylem gerektirmektedir. Aksi halde başvurulardan olumsuz geri dönüşler alınarak ikamet izninin hiç alınamaması veya uzatılamaması gündeme gelebilir. Dolayısıyla sürecin başından itibaren alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Öğrenci İkamet İzninin İptali

Öğrenci ikamet izni ile alakalı belirlenen şartlar sağlanmış ve öğrenci oturma izni alınmış, ancak sonradan sağlanan şartlardan birisi ortadan kalkmışsa, iznin iptali söz konusu olacaktır. Örneğin; yabancı öğrencinin öğrenci ikamet iznini veriliş amacına uygun şekilde kullanmadığı, başka amaçlar için kullandığı bir durumda, iptal gündeme gelecektir.

Tüm ikamet izni iptal sebeplerinin incelendiği ve ikamet izni iptali halinde başvurulabilecek yolların incelendiği “oturma izninin iptali” yazımızı inceleyerek konu hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.

Öğrenci İkamet İzni İptaline Karşı İtiraz ve İptal Davası

Öğrenci ikamet izni iptal kararının kaldırılması için itiraz yoluna başvurulmalı veya iptal davası açılmalıdır. İtiraz başvurusu ve iptal davası yolları için belirlenen usul ve süreler, bir üst başlıkta açıklanan ikamet izni başvurusunun reddi ile aynıdır.

Yabancı Öğrenci İkamet İzni Uzatma Nasıl Yapılır?

Yabancı öğrenci ikamet izni uzatma, e-ikamet web sitesi üzerinden öğrenci ikamet izni uzatma başvuru işlemi ile yapılır. Bu başvuru işlemi sonrasında gerekli belgelerle birlikte, ikamet izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her koşulda ikamet izni süresi dolmadan önce İl Göç İdaresi kurumuna başvurulur.

Başvurunun, süresi içerisinde yapılması durumunda, yabancı öğrenciye harç gerektirmeyen bir belge verilmektedir. Bu belge, uzatma kararı verilinceye kadar, yabancı öğrencinin ülkede kalmasına yarayacaktır. 

İkamet izninin süresinin uzatılması amacıyla yapılacak başvuru; uygun bir mazeret sunulmadan süresinde yapılmazsa ve ikamet izninin normal süresi 10 günden fazla aşılmışsa, sınır dışı edilme durumu gündeme gelecektir. 

Öğrenci İkamet İzni Uzatma Başvurusu Gerekli Belgeler

Öğrenci ikamet izni uzatma için gerekli belgeler şunlardır:

• Online başvuru formu (e-ikamet sisteminden adresinden alınır ve yabancı kişi ve/veya yasal temsilcisi tarafından imzalanmalıdır),
• Pasaport veya yerine geçen belgenin fotokopisi (Kimlik bilgilerinin olduğu sayfa veya sayfalar),
• Son Giriş Mührü Fotokopisi,
• Vize Fotokopisi (Eğer e-vize varsa çıktı almalısınız. Vize gerekli değilse bu işlemlere gerek yoktur),
• Önceki İkamet Belgesi Belgesinin Fotokopisi (Uzatma Başvurusu ve Geçiş Başvurusu için)  
• 4 adet biyometrik fotoğraf,
• Sağlık Sigortası,
• Öğrenci Belgesi,
• İkamet kartı için ödeme makbuzu,
• Adres Formu,
• SGK Deklarasyonu,
• Tebliğ Tebellüğ Belgesi,
• Gelir Beyan Belgesi,

Aktif olarak öğrencilik haklarından faydalanıldığını gösterir nitelikte öğrenci belgesinin, e-imzalı/imzalı, mühürlü/kaşeli belge olması gerekir.

Yabancı öğrenciler için ikamet izni uzatma süreçlerinin tüm ayrıntılarıyla incelendiği “ikamet izni uzatma” başlıklı makalemizi inceleyerek kapsamlı bilgi sahibi olabilirsiniz.

Öğrenci İkamet İzni Uzatma Başvurusunun Reddi

Öğrenci ikamet izni uzatma başvurusu, gerekli belgelerde eksiklik bulunması, başvuru süresinin kaçırılması gibi sebeplerden ötürü reddedilebilir. Örneğin, yeterli ve düzenli maddi imkan, sağlık sigortası, kalacağı adresin verilmemesi gibi koşulların karşılanmaması ret sebebi olacaktır.

Öğrenci İkamet İzni Uzatma Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası

Öğrenci ikamet izni uzatma başvurusu reddedilirse, yabancı ülke vatandaşının iki hakkı bulunmaktadır. Bunlardan ilki, valilik il göç idaresi müdürlüğüne veya Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne itiraz edilmesidir. İkincisi ise idare mahkemesinde iptal davası açılmasıdır. Söz konusu başvurunun reddine karşı itiraz ve iptal davası için başvurulacak yollar, yukarıda açıklanan ikamet iznini iptali konusundaki süreçlerle aynıdır. 

Öğrenci İkamet İzni Uzatma Masrafları

Öğrenci ikamet izni uzatma masrafları, 2023 yılı için yaklaşık olarak 8.000 TL’dir.

Türkçe Öğrenme Kursu İkamet İzni

Yabancı öğrenci; ön lisans, lisans veya lisansüstü programlarına kayıt olmadan, yalnızca Türkçe öğrenme kursuna giderek Türkiye’de kalmak istiyor olabilir. İşte bu tür durumlarda, kısa dönem ikamet izni türü olan Türkçe öğrenme kursu ikamet izni alınması yeterli olacaktır. 

Yabancı ülke vatandaşına Türkçe öğrenme kursu için verilecek kısa süreli ikamet izni, en fazla 2 yıllık olarak ve en fazla 2 defa verilebilir. Yabancı ülke vatandaşının bu izin için, Türkçe öğrenme kursunu veren yetkili kuruma kaydı şarttır.

DİKKAT: Yabancı öğrenci bir yükseköğretim programında öğrenim görmek amacıyla ülkeye gelmiş, ancak bu yükseköğretim programında Türkçe hazırlık sınıfı ile karşılaşılmış olabilir. Bu durumda yabancı öğrencinin amacı Türkçe öğrenme kursuna gelmek değil, kayıt yaptırdığı yüksek öğretim programında öğretim görmektir. Dolayısıyla, Türkçe öğretim kursları için belirlenmiş olan kısa dönem ikamet izni alınması gerekli değildir. Bir sonraki dönem başlangıcına kadar, ikamet izni düzenlenecektir. 

Öğrenci İkamet İzni Olan Yabancı Çalışabilir mi?

Öğrenci ikamet izni olan yabancı, ayrıca bir çalışma izni alınmadan çalışamaz. Bu bağlamda, ülkemizde örgün olarak eğitim gören, ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri, ancak çalışma izni alarak çalışabilir. Önlisans ve lisans öğrencileri için çalışma hakkı ilk yıldan sonra başlayacaktır.

Konu ile alakalı olarak, çalışma izninin nasıl alınacağı ile ilgili olarak tüm ayrıntılara yer verilen “yabancı öğrenci çalışma izni” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Öğrenci İkamet İzni Süresi Dolmadan Mezun Olan Bir Yabancı Uyruklu Öğrencinin İkamet İzni Devam Eder mi?

Öğrencinin ikamet izni süresi dolmadan mezuniyeti gerçekleşirse, ikamet izni devam etmeyecektir. Bu bağlamda yabancı öğrenci, öğrenim gördüğü kurumdan mezun olursa, ikamet izni mezuniyet tarihinde sona erecektir. 

Yabancı öğrenci, ülkede kalmaya devam etmek niyetinde ise, bu durumda mezuniyet tarihinden itibaren 10 gün içerisinde, tekrardan İl Göç İdaresine başvurmalıdır. Ancak bu başvurusunda, yeni bir kalış amacının bulunması gerekmektedir. Başvuru yapıldığında ikamet izni müracaat belgesi verilir. 

Kayıt Dondurma veya İlişik Kesme Halinde Öğrenci İkamet İzninin Durumu

Yabancı bir öğrencinin, mevcut öğrencilik statüsünde, kayıt dondurma veya ilişik kesme gibi kayıt durumlarına ilişkin olan değişimler meydana gelebilir. Bu durumlarda, 20 gün içerisinde İl Göç İdaresi Müdürlüğüne bildirim yapılmalıdır. Sonrasında ise kayıt donduran veya ilişiği kesilen öğrencinin ikamet izni kesilecektir. 

YUKKUY m.35/13: “Yükseköğrenim öğrencisinin kayıt dondurması durumunda kayıt dondurma tarihinden itibaren ikamet izni kesilir.”

Kaydı dondurulan veyahut ilişiği kesilen öğrenci, 15 gün içerisinde yeniden ikamet iznine başvurabilecektir. 

Üniversite, Fakülte veya Bölüm Değiştirme Halinde Öğrenci İkamet İzninin Durumu

Yabancı öğrenci, üniversitesini değiştirmeden, fakülte veya bölümünü değiştirirse veya il değişikliği yapmadan sadece üniversitesini değiştirirse, 20 gün içinde bildirimde bulunursa, halihazırda mevcut olan öğrenci oturum izni devam edecektir. Öğrencinin yeni geçiş yaptığı durumda, öğrenim süresi farklılaşacak ise ikamet izni öğrenim süresinin sonuna kadar uzatılacaktır.

Yabancı öğrenci farklı bir ilde öğrenimini sürdürmek için başvuruyorsa, bu durumda 10 gün içerisinde idareye başvurulmalıdır.

Yabancı Yüksek Lisans ve Doktora Öğrencilerinin Çalışma Hakkı

Yabancı yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin çalışma hakkı, ayrıca çalışma izninin alınmasıyla kullanılabilecektir. Bu başvuru Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığına yapılmalıdır. Bu bağlamda, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin, sırf öğrenci oturum izninin bulunması sebebiyle çalışma iznine sahip olmadıkları, yapılacak başvuru ve sonrasındaki değerlendirme sonucunda, çalışma iznine sahip olacakları bilinmelidir. 

Öğrenci İkamet İzni Geçiş Başvurusu

Öğrenci ikamet izni geçiş başvurusu, e-ikamet web sitesi aracılığıyla geçiş başvurusu ile yapılır. Mevzuatımızda 6 adet ikamet izin türü düzenlenmiştir. Bunlar; kısa dönem ikamet izni, uzun dönem ikamet izni, öğrenci oturum izni, aile ikamet izni, insani ikamet izni ve insan ticareti mağduru ikamet iznidir. Söz konusu başvuru türlerinden hangisinin seçileceği, gerekli belgeler noktasında da farklılığa sebep olacaktır.

Yabancı kişi öncelikle hangi ikamet türünden diğerine geçileceği tespit edilmeli ve akabinde gerekli belgeler toplanarak, mevzuatta belirlenen usul çerçevesinde başvuru yapılmalıdır. Söz konusu geçiş başvuruları için pek çok ihtimal mevcut olması sebebiyle, geçiş başvuruları için her bir ikamet türü için ayrıntılı açıklamalara yer verdiğimiz “ikamet izni geçiş başvurusu” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. 

Sonuç

Öğrenci ikamet izni alınması veya uzatılması hususunda, hukuki sürelerin kaçırılması veya gerekli belgelerde eksiklik olması, yapılan başvuruların reddini veya ilerleyen süreçte zamanında sınır dışı edilme tehlikesini gündeme getirebilecektir. Ayrıca, başvuruların reddi veya ikamet izninin iptali halinde başvurulacak yollar için de usuli işlemlere dikkat edilmelidir. Dolayısıyla sürecin etkin ve hızlı şekilde ilerlemesi için alanında uzman bir yabancılar avukatına danışmak faydalı olacaktır.